Informacja ANR dla "Zabużan".

Informacja dla osób uprawnionych, które zainteresowane są realizacją praw do zaliczenia wartości nieruchomości pozostawionych poza obecnymi granicami państwa polskiego na poczet ceny sprzedaży nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa.

Agencja Nieruchomości Rolnych działa na terenie całego kraju poprzez jedenaście oddziałów terenowych, z których pięć posiada swoje filie. Jednostki te m.in. organizują i przeprowadzają przetargi na sprzedaż nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa, w których mogą uczestniczyć uprawnione osoby.

1. Osoba uprawniona

Osoba uprawniona jest to osoba, której zgodnie z obowiązującymi przepisami przysługuje prawo do zaliczenia na poczet ceny sprzedaży nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa wartości nieruchomości pozostawionych poza obecnymi granicami państwa polskiego. W myśl art. 2 ustawy z dnia 12 grudnia 2003 r. o zaliczaniu na poczet ceny sprzedaży albo opłat z tytułu użytkowania wieczystego nieruchomości Skarbu Państwa wartości nieruchomości pozostawionych poza obecnymi granicami państwa polskiego (Dz. U. nr 6, poz. 39)- zwanej dalej ustawą - prawo do zaliczenia wartości nieruchomości pozostawionych poza obecnymi granicami państwa polskiego przysługuje właścicielom tych nieruchomości, jeżeli spełniają łącznie następujące warunki: 

1) zamieszkiwali w dniu 1 września 1939 r. na terenach, o których mowa w art. 1, byli w tym dniu obywatelami polskimi i opuścili te tereny w związku z wojną rozpoczętą w 1939 r.; 

2) posiadają obywatelstwo polskie;

3) zamieszkują na stałe w Rzeczypospolitej Polskiej co najmniej od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy. 

W razie zaś śmierci właściciela nieruchomości pozostawionych poza obecnymi granicami państwa polskiego, prawo do zaliczenia wartości nieruchomości przysługuje łącznie wszystkim jego spadkobiercom, jeżeli posiadają oni obywatelstwo polskie i zamieszkują na stałe w Rzeczypospolitej Polskiej co najmniej od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy albo jednemu z nich wskazanemu przez pozostałych spadkobierców. Wskazanie osoby uprawnionej następuje przez złożenie oświadczenia z podpisem notarialnie poświadczonym. Prawo do zaliczenia wartości nieruchomości pozostawionych poza obecnymi granicami państwa polskiego, stwierdzone na podstawie odrębnych przepisów oraz na podstawie ustawy, z zastrzeżeniem spadkobrania, jest niezbywalne. Prawo do zaliczenia wartości nieruchomości pozostawionych poza obecnymi granicami państwa polskiego nie przysługuje osobie, która na podstawie odrębnych przepisów, w tym przepisów o gospodarce nieruchomościami, o przeprowadzeniu reformy rolnej lub o ustroju rolnym i osadnictwie, nabyła na własność albo w użytkowanie wieczyste nieruchomości Skarbu Państwa, w ramach świadczeń przewidzianych w umowach, o których mowa w art. 1 ustawy. W związku z powyższym, z punktu widzenia realizacji ustawy przez Agencję Nieruchomości Rolnych, osobą uprawnioną będzie osoba fizyczna (lub jej spadkobiercy) wskazana w zaświadczeniu lub decyzji, o ile przed dniem wejścia w życie ustawy nie korzystała z posiadanego uprawnienia. Prawo do zaliczenia przysługuje spadkobiercom osoby wskazanej w zaświadczeniu lub decyzji, jeżeli posiadają oni obywatelstwo polskie i zamieszkują na stałe w Rzeczypospolitej Polskiej co najmniej od dnia wejścia w życie ustawy, tj. od dnia 30.01.2004 r. Mogą wystąpić również sytuacje, że do Agencji zgłosi się osoba, będąca spadkobiercą właściciela nieruchomości, wskazana obok innych osób w zaświadczeniu lub decyzji jako osoba uprawniona. Wówczas Agencja może zrealizować uprawnienie wyłącznie w stosunku do wszystkich tych osób (tzn. muszą one wszystkie przystąpić do przetargu osobiście lub za pośrednictwem pełnomocników oraz muszą przedłożyć oryginalne zaświadczenia lub decyzje dotyczące każdej z tych osób, bowiem każda z nich otrzymała swój dokument). Zrealizowanie uprawnienia tylko jednego z ww. spadkobierców będzie możliwe wyłącznie wówczas, gdy przedłoży on oryginalne zaświadczenia lub decyzje: swoją i pozostałych spadkobierców oraz oświadczenie z podpisami notarialnie poświadczonymi wszystkich pozostałych spadkobierców o wskazaniu tego spadkobiercy jako osoby uprawnionej.

Jeżeli natomiast do Agencji zgłosi się spadkobierca osoby wskazanej w zaświadczeniu lub decyzji, aby można było zwolnić go z obowiązku wpłacenia wadium (oraz w razie wygrania przetargu zrealizować jego uprawnienie), zobowiązany on będzie wykazać, że posiada obywatelstwo polskie i zamieszkuje na stałe w Rzeczypospolitej Polskiej co najmniej od dnia wejścia w życie ustawy, a także przedłożyć dodatkowo: postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku oraz ewentualnie oświadczenie z podpisami notarialnie poświadczonymi wszystkich pozostałych spadkobierców o wskazaniu tego spadkobiercy jako osoby uprawnionej (jeżeli nie jest on jedynym spadkobiercą osoby wskazanej w zaświadczeniu lub decyzji). Prawo do zaliczenia nie przysługuje natomiast osobie wskazanej w zaświadczeniu lub decyzji (a także jej spadkobiercom), jeżeli przed dniem wejścia w życie ustawy skorzystała już ona chociażby w części ze świadczeń do zaliczenia, tzn. jeżeli na przedkładanym przez nią zaświadczeniu lub decyzji znajdują się jakiekolwiek adnotacje o nabyciu na własność albo w użytkowanie wieczyste nieruchomości Skarbu Państwa dokonane przed 30 stycznia 2004 r. W wypadku jednak, gdy na zaświadczeniu lub decyzji znajdować się będą dokonane wyłącznie po 29 stycznia 2004 r. adnotacje o nabyciu na własność albo w użytkowanie wieczyste nieruchomości Skarbu Państwa, uprawnienia do zaliczenia mogą być nadal realizowane, ale tylko w granicach określonych ustawą. Osoba inna niż wskazana w zaświadczeniu lub decyzji (lub jej spadkobiercy) nie może być w żadnym wypadku uznana za osobę uprawnioną, gdyż prawo do zaliczenia jest niezbywalne, a co za tym idzie osoba taka nie może być zwolniona z obowiązku uiszczenia wadium.

2. Zwolnienie z obowiązku wniesienia wadium na przetarg na sprzedaż nieruchomości.

Zwolnienie osoby uprawnionej z obowiązku wpłaty wadium dotyczy wszystkich przetargów na sprzedaż nieruchomości Zasobu, bez względu na wysokość wadium, określoną w ogłoszeniu przetargu. Osoby uprawnione, które chcą skorzystać z możliwości zwolnienia z obowiązku wniesienia wadium, zobowiązane są w terminie określonym w ogłoszeniu przetargu przedłożyć przewodniczącemu komisji przetargowej: 1) pisemne zobowiązanie do uiszczenia kwoty równej wysokości ustalonego wadium w razie uchylenia się od zawarcia umowy sprzedaży, 2) oryginał zaświadczenia lub decyzji stwierdzającej uprawnienie do zaliczenia wartości pozostawionych nieruchomości na poczet ceny sprzedaży. Należy zaznaczyć, że na przedkładanym zaświadczeniu lub decyzji nie może być żadnych adnotacji o nabyciu nieruchomości, dokonanych przed 30 stycznia 2004 roku. W wypadku, gdy na zaświadczeniu lub decyzji znajdować się będą dokonane po 29 stycznia 2004 roku adnotacje o nabyciu na własność albo w użytkowanie wieczyste nieruchomości Skarbu Państwa, osoba uprawniona może zostać zwolniona z obowiązku wpłacenia wadium, o ile nie wykorzystała jeszcze w całości swego uprawnienia. 3) oraz inne dokumenty potwierdzające prawo do zaliczenia. Oznacza to, że spadkobierca osoby wskazanej w zawiadomieniu lub decyzji zobowiązany jest do: - wykazania (np. poprzez okazanie dowodu osobistego), że: posiada obywatelstwo polskie i zamieszkuje na stałe w Rzeczypospolitej Polskiej co najmniej od dnia wejścia w życie ustawy, - przedłożenia dodatkowo: postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku oraz ewentualnie oświadczenia z podpisami notarialnie poświadczonymi wszystkich pozostałych spadkobierców o wskazaniu tego spadkobiercy jako osoby uprawnionej (gdy nie jest on jedynym spadkobiercą osoby wskazanej w zaświadczeniu lub decyzji). Osoby uprawnione, które w wyznaczonym terminie nie przedłożą wszystkich wymaganych dokumentów nie zostaną zwolnione z obowiązku wpłacenia wadium. Przewodniczący komisji przetargowe przyjmuje dokumenty potwierdzające uprawnienie do zwolnienia z obowiązku wpłaty wadium i wydaje pokwitowanie przyjęcia tych dokumentów, w tym oryginalnego zaświadczenia lub decyzji. Zaświadczenie lub decyzja (oryginał) przedłożona przez uczestnika przetargu, który: - wygrał przetarg - pozostaje w dyspozycji Agencji do czasu zawarcia umowy sprzedaży lub uiszczenia kwoty równej wysokości ustalonego wadium w razie uchylenia się od zawarcia umowy sprzedaży, - nie wygrał przetargu – zostaje zwrócona niezwłocznie po zamknięciu przetargu. Dokument ten odbiera osobiście osoba uprawniona (lub jej pełnomocnik). Fakt odbioru oryginału powinien być pisemnie potwierdzony przez osobę odbierającą. Powinna tam znaleźć się również adnotacja, że osoba odbierająca nie wnosi żadnych uwag dotyczących dokumentu.

3. Waloryzacja.

Kwota odpowiadająca potwierdzonej w decyzji wartości nieruchomości pozostawionych poza obecnymi granicami państwa polskiego podlega waloryzacji przez zbywcę (np. Agencję), zgodnie z art. 5 i 227 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami, na dzień zbycia nieruchomości (tj. przy sprzedaży – na dzień zawarcia aktu notarialnego). Waloryzacji wartości określonej w zaświadczeniu lub decyzji dokonuje Agencja na dzień zawarcia umowy sprzedaży. Stosowne adnotacje zamieszcza się w umowach sprzedaży. Jeżeli wartość określona w zaświadczeniu lub decyzji przekracza kwotę 333,4 tys. zł jej waloryzacja jest bezcelowa. Zalicza się bowiem 15 % wartości nieruchomości, nie więcej jednak niż 50 tys. zł (333,4 tys. zł x 15 % = 50.010,00 zł, a zaliczymy max 50 tys. zł). Niedokonywanie w takich przypadkach waloryzacji może jednak mieć miejsce jedynie za zgodą osoby uprawnionej oraz fakt wyrażenia zgody na powyższe odnotowuje się w akcie notarialnym.

4. Akt notarialny (zapisy).

Przy zbywaniu nieruchomości Agencja, określając warunki zbycia, nie może wyłączyć zapłaty ceny nieruchomości w sposób określony w art. 3 ustawy. Oznacza to, że Agencja ma obowiązek realizacji uprawnień w zakresie zaliczania na poczet ceny wartości nieruchomości pozostawionych poza obecnymi granicami państwa polskiego. Zapłata w takim przypadku może nastąpić wyłącznie przez osobę wskazaną w zaświadczeniu albo decyzji lub przez jej spadkobierców. Zaliczenie wartości nieruchomości pozostawionych poza obecnymi granicami państwa polskiego dokonuje się w wysokości równej 15 % wartości tych nieruchomości (po waloryzacji), przy czym wysokość zaliczonej kwoty nie może przewyższać 50.000 PLN. Mogą zaistnieć również sytuacje, gdy z uwagi na cenę sprzedaży nieruchomości Skarbu Państwa nie będzie możliwe zrealizowanie uprawnienia w całości jednorazowo, tj. gdy cena sprzedaży będzie niższa niż 15 % wartości pozostawionych nieruchomości (po waloryzacji, nie więcej niż 50 tys. zł). W takich sytuacjach cała cena sprzedaży zostanie uregulowana poprzez zaliczenie, pozostała zaś „część uprawnienia” będzie mogła być zrealizowana dopiero przy nabyciu kolejnej nieruchomości Skarbu Państwa. Nie jest natomiast prawnie dopuszczalne, aby na poczet wynoszącej np. 55 tys. zł ceny sprzedaży nieruchomości Skarbu Państwa zaliczyć tylko część kwoty stanowiącej 15 % wartości pozostawionych nieruchomości (po waloryzacji, nie więcej niż 50 tys. zł) i pozostawić „cześć uprawnienia” na przyszłość, nawet na wniosek osoby zainteresowanej. W przypadku realizacji przez Agencję prawa do zaliczenia na poczet ceny sprzedaży nieruchomości Zasobu WRSP wartości nieruchomości pozostawionych poza obecnymi granicami państwa polskiego, w aktach notarialnych umieszczane będą stosowne zapisy w brzmieniu: „1. Zgodnie z przedłożonym oryginałem zaświadczenia (lub decyzji) nr ...... z dnia........... wydanego przez ........................ stwierdza się, że panu(i) .............................. przysługuje prawo do zaliczenia na poczet ceny sprzedaży nieruchomości Skarbu Państwa wartości nieruchomości pozostawionych poza obecnymi granicami państwa polskiego. 2 . Zgodnie z zaświadczeniem (decyzją), o którym mowa w ust. 1, wartość pozostawionych nieruchomości wynosi ....................... zł. Po dokonaniu waloryzacji wartość ta wynosi ...................zł. Do dokonanej waloryzacji kupujący nie wnosi żadnych zastrzeżeń. Na podstawie ustawy z dnia 12 grudnia 2003 r. o zaliczaniu na poczet ceny sprzedaży albo opłat z tytułu użytkowania wieczystego nieruchomości Skarbu Państwa wartości nieruchomości pozostawionych poza obecnymi granicami państwa polskiego (Dz. U. Nr 6, poz. 39) na poczet ceny sprzedaży, określonej w § ........, zalicza się kwotę ......................... (max 50 tys. zł). 3. Kupujący oświadcza, że przed 30 stycznia 2004 r. nie nabył na własność albo w użytkowanie wieczyste jakiejkolwiek nieruchomości Skarbu Państwa w ramach świadczeń określonych w art. 2 ust. 1 ustawy, o której mowa w ust. 2. W wypadku gdyby oświadczenie to okazało się nieprawdziwe lub też została stwierdzona nieważność zaświadczenia (lub decyzji), o którym mowa w ust. 1, strony zgodnie ustalają, że kwota zaliczona na poczet ceny stała się wymagalna w dniu zawarcia niniejszej umowy, zaś Kupujący pozostaje w zwłoce do dnia jej zapłaty, a Sprzedającemu przysługują odsetki na czas opóźnienia w wysokości ustawowej za każdy dzień opóźnienia. 4. Stosownie do art. 777 § 1 pkt 4 Kpc Kupujący oświadcza, że poddaje się egzekucji wprost z tego aktu zarówno co do obowiązku zapłaty kwoty określonej w ust. 3 jak też należnych odsetek. Z wnioskiem o nadanie aktowi klauzuli wykonalności Sprzedający może wystąpić w terminie trzech lat od dnia doręczenia Kupującemu wezwania do zapłaty.” Gdy nabywcą będzie spadkobierca osoby wskazanej w zaświadczeniu lub decyzji ust. 1 powinien otrzymać brzmienie: „1. Zgodnie z przedłożonym oryginałem zaświadczenia (lub decyzji) nr ...... z dnia........... wydanego przez ........................ właścicielem nieruchomości pozostawionych poza obecnymi granicami państwa polskiego była pani ..................... . Pan ...................... zgodnie z okazanym ...................... (np. dowodem osobistym) posiada obywatelstwo polskie i zamieszkuje na stałe w Rzeczypospolitej Polskiej co najmniej od dnia 30 stycznia 2004 roku. Zgodnie z postanowieniem Sądu Rejonowego w ................. z dnia .............. w sprawie stwierdzenia nabycia spadku po pani ...................... spadkobiercami są ................................ Ponadto zgodnie z oświadczeniem z podpisami notarialnie poświadczonymi wszystkich pozostałych spadkobierców pan ......................... został wskazany jako osoba uprawniona. W oparciu o powyższe dokumenty stwierdza się, że panu .............................. przysługuje prawo do zaliczenia na poczet ceny sprzedaży nieruchomości Skarbu Państwa wartości nieruchomości pozostawionych poza obecnymi granicami państwa polskiego.” W wypadku, gdy osoba uprawniona zgodzi się na niedokonywanie waloryzacji wartości pozostawionych nieruchomości przekraczającej 333,4 tys. zł, w akcie notarialnym należy stosownie skorygować wyżej proponowane zapisy: „Z uwagi na fakt, że wartość ta przekracza kwotę 333,4 tys. zł strony zgodnie postanawiają odstąpić od określenia wartości po waloryzacji.” Po zawarciu aktu notarialnego, osoba stająca do aktu w imieniu Agencji umieszcza na oryginale zaświadczenia lub decyzji w imieniu Agencji adnotację o nabyciu nieruchomości i wysokości zaliczonej kwoty na poczet ceny, a następnie dokument ten zwraca osobie uprawnionej. Fakt odbioru oryginału powinien być pisemnie potwierdzony przez osobę odbierającą.

5. Sprzedaż nieruchomości na współwłasność a realizacja uprawnień.

Do przetargu na sprzedaż nieruchomości Zasobu WRSP może przystąpić, jako jeden oferent, kilka osób fizycznych zamierzających nabyć nieruchomość na współwłasność. Wówczas to, aby takiego oferenta zwolnić z obowiązku wpłacenia wadium wszystkie osoby zamierzające nabyć nieruchomość muszą być osobami uprawnionymi (tj. spełniać wszystkie niezbędne kryteria). Jeżeli zatem chociaż jedna z takich osób nie będzie osobą uprawnioną -oferent, aby zostać dopuszczonym do przetargu zobowiązany jest do wpłacenia wadium w pełnej wysokości. Nie ma natomiast przeszkód, aby na poczet ceny sprzedaży nieruchomości nabywanej przez kilka osób fizycznych na współwłasność zaliczyć więcej niż jedną wartość pozostawionych nieruchomości (tj. zrealizować jedną umową sprzedaży uprawnienia kilku osób nabywających na współwłasność daną nieruchomość - oczywiście w granicach określonych w ustawie).