Właściciele gruntów a projekty energii odnawialnej

Stabilność finansowa i rozwój – to znakomite powody do nawiązania współpracy pomiędzy właścicielami gruntów a deweloperami projektów energii odnawialnej

– Wszystkie sektory gospodarki doświadczyły skutków kryzysu energetycznego, ale największe konsekwencje miał on dla sektora rolniczego. Większa liczba instalacji wytwarzających energię z odnawialnych źródeł to sposób na walkę z wysokimi cenami energii i kryzysem energetycznym jako takim, jak również na stabilizację systemu energetycznego – mówi Robert Adamczewski, Dyrektor ds. Rozwoju Biznesu w European Energy w Polsce.

Według badań stowarzyszeń branżowych i think tanków energetycznych Polska plasuje się daleko w tyle za innymi państwami członkowskimi UE pod względem poziomu emisji CO2 i ma to negatywny wpływ na konkurencyjność naszej gospodarki. Cała polska gospodarka emituje 130 mln ton CO2, co według aktualnych cen równa się miliardom złotych, jakie musimy za to płacić, to też zostało poruszone w dyskusji podczas niedawnego spotkania z cyklu Okrągły Stół pt. „Klimat inwestycyjny, zielona transformacja i przezwyciężanie kryzysów energetycznych w Polsce: projektowanie polityki i jej realizacja w praktyce” zorganizowanego przez European Energy we współpracy z Komisją Europejską, Międzynarodowym Funduszem Walutowym, Bankiem Światowym i BloombergNEF.

Energia elektryczna pochodząca z instalacji wykorzystujących energię odnawialną takich jak farmy wiatrowe czy fotowoltaiczne jest znacznie tańsza, ponieważ jest zeroemisyjna, pochłania mniej kapitału i wiąże się z mniejszymi kosztami operacyjnymi ze względu na brak konieczności zakupu paliwa. A im więcej energii odnawialnej będzie dostarczane na rynek, tym niższe będą hurtowe ceny energii w Polsce.

Wojna w Europie, galopująca inflacja, rosnące ceny energii i zmiany klimatyczne wpływające na wzrost rynku – to tylko niektóre z przyczyn, dla których rolnicy decydują się na współpracę z sektorem energii odnawialnej w zakresie udostępnienia gruntów pod budowę elektrowni wiatrowych i słonecznych.

Przede wszystkim, najważniejszym wydarzeniem roku 2022 była z pewnością inwazja Rosji na Ukrainę i jej konsekwencje, które drastycznie zmieniły porządek naszego świata. Uzależnienie od energii stało się gorącym tematem w debacie politycznej i w wielu krajach i regionach podjęto kluczowe decyzje w celu uproszczenia i przyspieszenia procesów realizacji nowych projektów OZE.

Po drugie trwający kryzys finansowy, w tym inflacja i wzrost stóp procentowych, wywarł znaczący wpływ na status kredytów udzielonych na projekty prowadzone w sektorze rolnictwa i wzbudził szereg obaw. Wyższe stopy procentowe nowych kredytów wraz z wyższym kosztem wkładu własnego i pozyskania kapitału doprowadziło do bardziej uważnego przyjrzenia się budżetom i wydatkom kapitałowym. Rosnące ceny paliwa i nawozów spowodowały trudności finansowe rolników powodujące wstrzymanie rozwoju ich gospodarstw. To z kolei może stanowić zagrożenie dla produkcji żywności i ogólnego rozwoju terenów wiejskich.

Wreszcie w ostatnim roku temat zmian klimatu trafił na pierwsze strony gazet z powodu ekstremalnej suszy, która dotknęła wiele rejonów świata, od Ameryki Północnej, przez Afrykę i Europę po Azję. Ogromne obszary naszej planety wyschły na wiór, poziom wód i jezior w wielu krajach osiągnął rekordowo niski poziom, a susza zniszczyła uprawy i przyczyniła się do wybuchu rozległych pożarów w wielu zakątkach świata.

Podsumowując, oto pięć istotnych powodów dlaczego współpraca pomiędzy właścicielami gruntów i rolnikami a deweloperami w sektorze energii odnawialnej jest wskazana.

1. Poprawa stabilności finansowej. Możliwości jakie daje współpraca rolników z sektorem energii odnawialnej to m.in. budowa farm wiatrowych na gruntach rolnych, realizacja instalacji fotowoltaicznych, tworzenie łowisk zasilanych panelami fotowoltaicznymi, budowa projektów agro-fotowoltaicznych służących uprawom roślin energetycznych wykorzystywanych jako biomasa itp. Z tytułu takiej współpracy rolnicy otrzymują stałe wynagrodzenie od firm deweloperskich za korzystanie z gruntu mogąc jednocześnie dalej prowadzić uprawy na tej samej działce.
2. Zmniejszenie skutków zmian klimatycznych, niezależność energetyczna i podniesienie konkurencyjności lokalnych przedsiębiorstw

Współpraca ta może przyczynić się do opracowania i rozwoju większej liczby technologii w zakresie energii odnawialnej i czystej energii w Europie, co pozwala na osiągnięcie jednocześnie dwóch celów, z których pierwszy to zmniejszenie skutków zmian klimatycznych dzięki dekarbonizacji sektora słynącego z największych emisji CO2 w drodze zapewnienia większej ilości czystej energii, a drugi, niemniej istotny, to zapewnienie dywersyfikacji źródeł energii w celu zagwarantowania bezpieczeństwa socjoekonomicznego na poziomie geopolitycznym. Zwiększenie udziału energii odnawialnej przyczyni się do zmniejszenia śladu węglowego lokalnych przedsiębiorstw i podniesie ich konkurencyjność na rynku europejskim i światowym.

3. Zmiana nierentownych terenów wiejskich w wartościowe i ekonomicznie atrakcyjne obszary inwestycyjne.

Udane połączenie wykorzystania gruntów rolnych zarówno pod uprawy jak i budowę projektów z zakresu energii odnawialnej, jak również wykorzystanie nieużytków i porzuconych terenów na projekty OZE, a wręcz w niektórych przypadkach przywracanie zdegradowanej ziemi jej funkcji rolniczej właśnie dzięki energii odnawialnej może zwiększyć bioróżnorodność jałowej gleby. Tereny poprzemysłowe, dawne wysypiska, zamknięte kopalnie i składowiska odpadów kopalnianych, nieczynne kamieniołomy, oraz porzucone ziemie uprawne i inne nieużytki mogą niekiedy być wykorzystane dla celów realizacji projektów OZE.

Przykładowo spółka European Energy w Polsce buduje instalacje fotowoltaiczną o mocy 50 MW na terenach dawnej kopalni piasku w Baranówce. Wcześniej wydobywano tu piasek techniczny, ale z powodu wyczerpania złóż kopalnia przestała działać. Realizacja nowego komercyjnego przedsięwzięcia na tej samej działce pozwoli na dalsze czerpanie zysków przez lokalną społeczność w formie podatków i projektów aktywizacji społecznej. Spółka European Energy obecna w Polsce już od kilku lat prowadzi owocną współpracę z rolnikami, właścicielami gruntów i lokalnymi społecznościami. Aktualnie spółka zarządza aktywami wiatrowymi o mocy 60 MW, kolejne farmy wiatrowe i słoneczne o łącznej mocy 73 MW są aktualnie w budowie, a w fazie projektowej znajdują się aktywa o mocy 5 GW głównie w obszarze fotowoltaiki (PV), w tym pływająca farma PV o mocy 250 MW obejmującą również łowisko.

Niestety niekiedy nawet tereny rolnicze są niewykorzystywane i zostają porzucone z powodu braku rentowności prowadzonej na nich działalności, niewystarczającej żyzności gleby pod uprawy roślin lub hodowlę zwierząt i wysokie koszty produkcji. Utrata rentowności przez sektor rolniczy przyczyni się do jeszcze większego odpływu młodych ludzi z terenów wiejskich. To z kolei przełoży się na brak wykwalifikowanych i niewykwalifikowanych pracowników, nierówności w dystrybucji przychodów, braku inwestycji i miejsc pracy w regionie, a co za tym idzie do ubóstwa.[1]

Współpraca z inwestorami w sektorze OZE może przynieść dodatkowy dochód rolnikom, utworzyć nowe miejsca pracy i zwiększyć możliwości rozwoju terenów wiejskich. Dzięki temu wzrośnie zapotrzebowanie na wykwalifikowaną siłę roboczą, co przełoży się na rozwój kompetencji pracowników sektora rolniczego i pobudzi dalszą współpracę z placówkami edukacyjnymi, jak również inwestycje w obszarze badań i rozwoju nowych technologii.

4. Wdrożenie strategii „Farm to Fork” (od pola do stołu) w celu wspierania zdrowszego i bardziej zrównoważonego systemu produkcji żywności w UE. Poza zapewnieniem dostępu Europejczykom do zdrowego, niedrogiego i pozyskiwanego w zrównoważony sposób pożywienia z poszanowaniem środowiska i ochroną różnorodności biologicznej, sprawiedliwym wynagradzaniem poszczególnych podmiotów a łańcucha dostaw i zwiększeniem zakresu rolnictwa organicznego, niemniej ważnym jest kwestia ograniczenia zmian klimatu. To właśnie punkt styku, w którym rolnicy i deweloperzy projektów OZE mogą połączyć siły i nawiązać współpracę, która przyniesie owoce na wielu polach.
5. Rzetelne ramy prawne na poziomie ustawodawstwa unijnego i krajowego. Mimo pilnej potrzeby zwiększenia mocy i powiększenia liczby dostępnych źródeł energii odnawialnej w całej Europie, proces rozwoju i budowy instalacji OZE nie idzie tak gładko, jak mógłby z powodu przeszkód, jakie stawiane są przez urzędy regulacyjne, w tym przez skomplikowany proces udzielania zezwoleń, jak również z powodu inflacji i wysokich kosztów pozyskiwania kapitału oraz dywersyfikacji łańcucha dostaw i konieczności zwiększenia produkcji materiałów do budowy instalacji OZE w Europie. Istotnym czynnikiem mogącym poprawić obecny stan rzeczy jest zwiększenie zainteresowania mądrym wykorzystaniem ziemi i poszerzenie możliwości współpracy z właścicielami gruntów.

Bez wątpienia promocja owocnej współpracy pomiędzy właścicielami gruntów a firmami deweloperskimi działającymi w sektorze energii odnawialnej ze strony rządu byłaby niezwykle pomocna. Niemniej istotnym czynnikiem mogącym poprawić sytuację byłoby zaoferowanie przez banki większej liczby instrumentów wspierających inwestycje w „zielone” projekty, jak również skuteczne motywowanie odbiorców energii do nawiązywania współpracy z wytwórcami zielonej energii elektrycznej już na wczesnym etapie rozwoju projektu. Z drugiej strony, podmioty zajmujące się rozwojem projektów w obszarze energii odnawialnej potrzebują też wsparcia od właścicieli gruntów i organizacji rolniczych w promocji dobrze opracowanej polityki ukierunkowanej na wsparcie rozwoju sektora energii odnawialnej na poziomie krajowym, co mogłoby umożliwić nawiązanie współpracy, która przyniosłaby obopólne korzyści.

*** 

źródło informacji: European Energy A/S

European Energy - European Energy

European Energy A/S: Overview | LinkedIn