Największe wyzwanie – ludzie bez pracy

Polski rynek pracy – z 20-proc. bezrobociem i zaledwie połową pracujących spośród tych, którzy są w wieku zdolności do pracy – przedstawia się najgorzej ze wszystkich krajów OECD. To właśnie ten problem jest i będzie głównym wyzwaniem dla rozwoju Polski – stwierdzają eksperci tej organizacji.

Autorzy raportu OECD – organizacji zrzeszającej 30 najbardziej rozwiniętych państw świata – który dotyczy sytuacji gospodarczej Polski, zauważają, że zarówno w średnim, jak i długim okresie zwiększenie tzw. wskaźnika zatrudnienia stanowi najważniejsze wyzwanie dla polskiej gospodarki. Wskaźnik ten, odpowiadający na pytanie, ile osób, spośród tych, które są w wieku zdolności do pracy, rzeczywiście pracuje, wynosi w Polsce zaledwie 51 proc. i jest to najgorszy wynik w krajach zrzeszonych w OECD.

Oznacza, że tylko co druga osoba, która może pracować, pozostaje na rynku pracy. Dramatyczną sytuację pokazuje też wskaźnik bezrobocia. Według danych organizacji wynosi ono 20 proc., i to także najgorszy wynik spośród krajów w niej zrzeszonych. Eksperci podkreślają, że to właśnie poprawa sytuacji na rynku pracy – poprzez „zwrócenie” mu osób zdolnych do pracy, a obecnie bezrobotnych lub pobierających różnego rodzaju świadczenia – będzie warunkiem krytycznym dla szybkiego rozwoju gospodarczego Polski.

Zmniejszenie bezrobocia wiąże się z dwoma podstawowymi zadaniami – zwracają uwagę autorzy raportu. Pierwsza z nich to redukowanie tzw. dezaktywujących pułapek. Chodzi o ograniczenie i racjonalizację całego systemu transferów socjalnych dla ludności, które nie sprzyjają aktywności w poszukiwaniu zatrudnienia. Wymienia się tu w szczególności jako wymagający naprawy – system rentowy i cały system świadczeń, wypłacanych osobom będącym w wieku przedemerytalnym.

Jeśli chodzi o ten pierwszy, autorzy raportu postulują, aby renty trafiały wyłącznie do osób niezdolnych do pracy. Podkreślają, że w Polsce renty pobiera więcej niż 13 proc. osób w wieku produkcyjnym, a wskaźnik ten ponaddwukrotnie przewyższa średnią OECD. Zauważają, że w wielu przypadkach osoby pobierające rentę i inne świadczenia od państwa otrzymują w ten sposób ponaddwukrotnie więcej niż ten, kto pracuje za najniższe wynagrodzenie.

Drugim wyzwaniem w walce z bezrobociem jest, według ekspertów OECD, obniżanie kosztów pracy – w szczególności, jeśli chodzi o osoby młode, długo pozostające poza rynkiem pracy lub takie, które będą tracić uprawnienia do renty. W tym celu autorzy raportu zalecają między innymi rozszerzenie istniejącego już rozwiązania, które umożliwia obniżenie minimalnego wynagrodzenia wypłacalnego absolwentom, na wszystkie osoby młode (łącznie z tymi, które posiadają niskie kwalifikacje czy na osoby długotrwale bezrobotne).

Eksperci zachęcają też do wprowadzenia redukcji obciążeń płacowych pracodawców, którzy zatrudnialiby osoby niewykwalifikowane. Podkreślają również, że pomóc rozwiązać problem bezrobocia mogą zmiany w prawie pracy, które miałoby być bardziej elastyczne. Postulują też, aby osoby poszukujące pracy były bardziej mobilne – tak by nie powstawały obszary o bardzo zróżnicowanych poziomach bezrobocia.