Polska wieś, zyska przede wszystkim na produkcji zwierzęcej, na hodowli. Z 25 miliardów dl Polski z unijnej Wspólnej Polityce Rolnej, na dobrostan ekstensywną hodowle, to łącznie około 4 miliardy EUR.
Komisja Europejska zatwierdziła w zeszłym tygodniu pierwszy pakiet planów strategicznych WPR dla siedmiu państw: Danii, Finlandii, Francji, Irlandii, Polski, Portugalii i Hiszpanii. Jest to ważny krok w kierunku wdrożenia nowej wspólnej polityki rolnej (WPR) w dniu 1 stycznia 2023 r. Nowa WPR ma sprawić, że europejski sektor rolny będzie bardziej zrównoważony, odporny i nowoczesny. W ramach zreformowanej polityki środki finansowe będą sprawiedliwiej rozdzielane między małe i średnie gospodarstwa rodzinne, a także młodych rolników. Ponadto rolnicy otrzymają wsparcie na wprowadzanie innowacji, od rolnictwa precyzyjnego po agroekologiczne metody produkcji. Poprzez wsparcie konkretnych działań w tych i innych dziedzinach, nowa WPR może stanowić podstawę bezpieczeństwa żywnościowego i społeczności rolniczych w Unii Europejskiej.
Nowa WPR zakłada bardziej wydajny i skuteczny sposób działania. Państwa UE będą wdrażać krajowe plany strategiczne WPR, łącząc finansowanie z tytułu wsparcia dochodu, rozwoju obszarów wiejskich i środków rynkowych. Opracowując swoje plany strategiczne WPR, każde państwo członkowskie dokonało wyboru spośród szerokiego zakresu interwencji na szczeblu UE, dostosowując je i ukierunkowując w taki sposób, aby odpowiadały one szczególnym potrzebom i warunkom lokalnym. Komisja ocenia, czy każdy plan przyczynia się do realizacji dziesięciu kluczowych celów WPR, które dotyczą wspólnych wyzwań środowiskowych, społecznych i gospodarczych. W ten sposób plany te będą zgodne z prawodawstwem UE i powinny przyczyniać się do realizacji celów UE w zakresie klimatu i środowiska, w tym w zakresie dobrostanu zwierząt, określonych w opracowanej przez Komisję strategii „od pola do stołu” i strategii na rzecz bioróżnorodności.
Komisarz ds. rolnictwa, Janusz Wojciechowski, powiedział: Jesteśmy o krok bliżej wdrożenia nowej WPR na najbliższe pięć lat. Krok ten czynimy w kluczowym momencie, kiedy wyraźnie widać, jak ważne jest solidne wsparcie dla naszego sektora rolnego. Rolnicy stoją w obliczu trudnych wyzwań, takich jak gwałtowny wzrost kosztów produkcji spowodowany rosyjską agresją na Ukrainę oraz niedawna letnia susza. Rolnictwo jest działalnością długoterminową i europejscy rolnicy muszą mieć jasne ramy prawne i finansowe na przyszłość.
Nowa WPR pomoże nam wspierać stabilne źródła utrzymania w rolnictwie i długoterminowe bezpieczeństwo żywnościowe poprzez wspieranie inteligentnego, konkurencyjnego, odpornego i zróżnicowanego sektora rolnego. Wyrażam uznanie dla ciężkiej pracy państw członkowskich w celu sfinalizowania swoich planów i wsparcia sektora rolnego. Komisja będzie nadal określać wytyczne, jak najlepiej wykorzystać to, co WPR oferuje naszym rolnikom, społecznościom wiejskim i obywatelom jako całości.
Plan strategiczny WPR określa dopłaty bezpośrednie do upraw gruntów rolnych:
a) płatność bezpośrednia to 118 EUR do 1 hektara
b) płatność redystrybucyjna dla mniejszych gospodarstw to 60 EUR do 1 hektara
c) płatności związane z produkcją niektórych upraw, czyli do buraka cukrowego, roślin wysokobiałkowych, lnu, konopi, uzależnione od wielu czynników dodatkowych, ale wynoszą od 100 EUR do 1 ha do 300 EUR do 1 ha
d) płatność związana z młodym rolnikiem (do 40 roku życia) to jest 60 EUR do 1 ha przez 5 lat
Ponadto, duże wsparcie będzie skierowane na hodowlę i płatnościom podlegać będą gospodarstwom z zachowaniem dobrostanu zwierząt, ale i również dla gospodarstw które takim wymaganiom nie sprostają. Dla polskich gospodarstw przewidziano łącznie ponad 2 miliardy EUR.
Wysokość wsparcia będzie uzależniona od tego, ile rolnik w swoim gospodarstwie wdroży zastosowań dobrostanu zwierząt. Gospodarstwa będą podlegały weryfikacji indywidualnej w tym zakresie.
I tak m. innymi w chowie i hodowli bydła będzie liczyło się, czy i ile powierzchni w gospodarstwie będzie dla wypasania bydła poza halami produkcyjnymi, czy zwierzęta będą swobodnie się przemieszczały, czy też będą trzymane na uwięzi, ważny będzie też sposób usuwania obornika i wymiany ściółki itd. Itp….
Ale dochowując zasadom dobrostanu zwierząt, rolnik będzie mógł otrzymać nawet 1500 EUR do jednej sztuki.
Należy podkreślić, że płatność podstawową i redystrybucyjną otrzymają wszyscy rolnicy. Natomiast dalsze wsparcie będzie uzależnione tylko od woli rolnika. Jaką produkcję i na jakim poziomie będzie chciał realizować, otrzyma na nią dofinansowanie, które jest przewidziane w Krajowych Planach Strategicznych.
Kolejnymi możliwościami i etapami są środki związane z inwestycjami w rolnictwie. I tutaj przewidziane jest wsparcie przetwórstwa rolno-spożywczego, skracanie łańcuchów dostaw, oraz nowy element, który się w WPR pojawia, to jest finansowanie rozwoju Odnawialnych Źródeł Energii (OZE) biogazownie, fotowoltaika, które będą dodatkowym źródłem dochodu dla gospodarstwa rolnego.
Komisja Europejskia, poprzez przyznanie dużych środków na wsparcie dla gospodarstw rolnych do produkcji energii w systemie OZE, chce zachęcić rolników do inwestowania w ten obecnie bardzo newralgiczny segment gospodarki i rynku.
W latach 2023–2027 WPR skorzysta z finansowania w wysokości 270 mld euro. Siedem zatwierdzonych przez Komisję Europejską planów odpowiada budżetowi w wysokości ponad 120 mld euro, z czego ponad 34 mld euro przeznaczone jest tylko na cele środowiskowe i klimatyczne oraz ekoschematy. Kwota ta może być wykorzystana na przykład na promowanie korzystnych praktyk dla gleby oraz poprawę gospodarki wodnej i jakości użytków zielonych.
W ramach WPR można również promować zalesianie, zapobieganie pożarom, odtwarzanie lasów i ich przystosowanie do zmiany klimatu. Rolnicy uczestniczący w ekoschematach mogą być wynagradzani m.in. za niestosowanie lub zmniejszenie stosowania pestycydów oraz za ograniczanie erozji gleby. Od 86 do 97 proc. krajowej wykorzystywanej powierzchni użytków rolnych będzie uprawianych zgodnie z normami dobrej kultury rolnej zgodnej z ochroną środowiska. Znaczne środki finansowe zostaną również przeznaczone na wsparcie rozwoju produkcji ekologicznej, przy czym większość państw będzie dążyć do podwojenia, a nawet potrojenia powierzchni ekologicznych użytków rolnych. Obszary o ograniczeniach naturalnych, takie jak obszary górskie lub przybrzeżne, będą nadal korzystać ze specjalnych środków finansowych na utrzymanie działalności rolniczej.
W związku z rosyjską agresją na Ukrainę i obecnym gwałtownym wzrostem cen towarów Komisja zwróciła się do państw członkowskich o wykorzystanie wszystkich możliwości przewidzianych w ich planach strategicznych WPR, aby wzmocnić odporność sektora rolnego w celu promowania bezpieczeństwa żywnościowego. Obejmuje to zmniejszenie zależności od nawozów sztucznych i zwiększenie produkcji energii ze źródeł odnawialnych bez uszczerbku dla produkcji żywności, a także promowanie zrównoważonych metod produkcji.
Jednym z głównych wyzwań stojących przed europejskim rolnictwem w nadchodzących latach jest wymiana pokoleń. Zasadnicze znaczenie ma utrzymanie konkurencyjności sektora rolnego i zwiększenie atrakcyjności obszarów wiejskich. W każdym zatwierdzonym planie wyróżnia się wsparcie specjalne dla młodych rolników opiewające łącznie na kwotę ponad 3 mld euro, które dotrze bezpośrednio do młodych rolników w siedmiu krajach. Dzięki funduszom na rozwój obszarów wiejskich wspierane będą tysiące miejsc pracy i lokalne przedsiębiorstwa na obszarach wiejskich, poprawi się też dostęp do usług i infrastruktury, takiej jak sieci szerokopasmowe. Zgodnie z długoterminową wizją dla obszarów wiejskich UE potrzeby mieszkańców obszarów wiejskich będą również zaspokajane za pomocą innych instrumentów UE, takich jak Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności (RRF) lub europejskie fundusze strukturalne i inwestycyjne (fundusze ESI).
Po zatwierdzeniu pierwszych 7 planów strategicznych WPR Komisja Europejska pozostaje w pełni zaangażowana w szybkie zatwierdzenie 21 pozostałych planów, uwzględniając jakość i terminowość reakcji na uwagi Komisji.
Jak jest zatem podstawowa różnica w WPR 2023 do 2027 z poprzednimi?. Komisja Europejska wyznaczyła jedynie cele, a to w jaki sposób będą poszczególne kraje do nich dochodziły, będzie zależało od indywidualnych krajowych planów strategicznych, które poszczególne państwa sobie określają.
Zatwierdzenie pierwszych 7 planów strategicznych WPR przez Komisję Europejską, świadczy o tym, że polski plan znalazł się wśród liderów TOP 7 i jest uznawany w Brukseli za wzorcowy, wręcz modelowy.
Kontekst
Komisja Europejska przedstawiła wniosek dotyczący reformy wspólnej polityki rolnej (WPR) w 2018 r., wprowadzając nowy sposób działania na rzecz modernizacji i uproszczenia unijnej polityki rolnej. Po intensywnych negocjacjach między Parlamentem Europejskim, Radą UE i Komisją Europejską osiągnięto porozumienie i 2 grudnia 2021 r. formalnie przyjęto nową WPR.
Termin składania przez państwa członkowskie planów strategicznych WPR został wyznaczony przez współprawodawców na 1 stycznia 2022 r. Po otrzymaniu planów, do 25 maja 2022 r. Komisja wysłała do wszystkich państw członkowskich pisma z uwagami. Zostały one opublikowane na portalu Europa wraz z reakcjami wszystkich państw członkowskich, zgodnie z zasadą przejrzystości. Następnie wznowiono zorganizowany dialog między służbami Komisji a organami krajowymi w celu rozwiązania pozostałych kwestii i sfinalizowania zmienionych planów WPR. Każdy plan, aby został zatwierdzony, musi być kompletny i zgodny z prawodawstwem oraz wystarczająco ambitny, aby osiągnąć cele WPR i wypełnić zobowiązania UE w zakresie środowiska i klimatu.
Więcej informacji
Pisma z uwagami na temat planów strategicznych WPR