Kampania cukrownicza 22/23 – najwyższe plony z hektara od 5 lat

31 stycznia 2023 roku zakończyła się kampania cukrownicza 2022/2023, której wyniki podsumował Związek Producentów Cukru w Polsce. Średni czas trwania kampanii u wszystkich czterech krajowych producentów wyniósł prawie 108 dni, w czasie których wyprodukowano 2.007.588,06 ton cukru. W porównaniu z ubiegłym rokiem wzrosła średnia wielkość upraw oraz plony, które przekroczyły 63,5 tony z jednego hektara. Z kolei polaryzacja buraka była niższa niż przed rokiem i wyniosła 16,5%.

Kampania cukrownicza 2022/2023 rozpoczęła się 6 września 2022 roku w cukrowni Miejska Górka, a zakończyła przerobem ostatnich buraków cukrowych w cukrowni w Kluczewie 31 stycznia 2023 roku. Warunki pogodowe sprzyjały rozwojowi surowca podczas minionego sezonu wegetatywnego, szczególnie w końcowym okresie wegetacji. Pozwoliło to na osiągnięcie najwyższych na przestrzeni ostatnich pięciu lat plonów na poziome 63,51 t/ha. Niższa niż w ubiegłym sezonie była jednak polaryzacja buraka.

– W miarę wysokie plony buraka cukrowego z hektara nie zdołały zrekompensować mniejszej niż przed rokiem ilości przerobionych buraków oraz niższej o blisko jeden punkt procentowy polaryzacji – wskaźnik ten określa jakość korzeni buraków, im jest on większy, tym większa jest koncentracja cukrów (% polaryzacji). W efekcie krajowi producenci wyprodukowali o około 300 tys. ton mniej cukru niż podczas ubiegłorocznej kampanii – komentuje Michał Gawryszczak, Dyrektor Biura Związku Producentów Cukru w Polsce.

Utrzymującym się trendem obserwowanym od dłuższego czasu jest spadek liczby plantatorów. W zakończonej niedawno kampanii producenci cukru podpisali umowy na uprawę i dostawę buraków cukrowych z 24.289 rolnikami, od których zakupili 14.147.754,84 ton buraków. W minionej kampanii cukrowniczej wzięło udział 3 tysięcy plantatorów buraka cukrowego mniej, w porównaniu do poprzedniego roku, z kolei na przestrzeni 10 lat liczba plantatorów zmalała o ponad 11 500. Pomimo spadku liczby rolników decydujących się na uprawę buraka względem roku ubiegłego, ponownie wzrosła średnia wielkość upraw, wynosząc 9,17 ha wobec 9,16 ha rok wcześniej.

Kampania pod znakiem zmiennej pogody

Pogoda na przełomie lutego i marca nie sprzyjała optymalnemu przygotowaniu stanowisk pod wysiewy nasion. Z tego względu początek siewów miał miejsce w połowie marca i zakończył się w połowie kwietnia prawie we wszystkich lokalizacjach.

Chłodna wiosna wydłużyła okres wschodów buraków. Niektóre plantacje w tym okresie rozwijały się nieco wolniej, ale równomiernie. Plantacje przesiewane były głównie ze względu na silne uszkodzenia powodowane przez wiatr (wywianie nasion lub wierzchniej warstwy gleby, zniszczenie młodych roślin, zasypanie nasion lub siewek), zaskorupienie powierzchni gleby, wystąpienie zgorzeli siewek, uszkodzeń powodowanych przez myszy i ptaki oraz następczego działania herbicydów.

Niewielka ilość opadów w okresie od maja do lipca spowodowała w niektórych regionach więdnięcia liści na plantacjach. Z kolei wzrost temperatur w czerwcu i lipcu spowodował lokalne nasilenia suszy. W końcowym okresie wegetacji warunki były sprzyjające - opady w sierpniu i we wrześniu były powyżej średnich z poprzednich lat. Ponad przeciętne opady w sierpniu i we wrześniu spowodowały intensywny proces odbudowy masy liściowej buraków cukrowych. Jednak na wielu plantacjach rośliny nie mogły tego wykorzystać z powodu wcześniejszego uszkodzenia liści przez suszę i choroby.

Warunki do zbioru buraków były w większości regionów kraju optymalne. Regularne opady występujące od września utrzymywały optimum wilgotności gleby dla pracy kombajnów. Dodatkowo w miarę wysokie temperatury i przelotne deszcze wpływały na dalsze przyrosty masy korzeni oraz zawartość cukru. W listopadzie i grudniu nastąpił spadek temperatury wraz z opadami śniegu, a pod koniec grudnia nastąpiło wyraźne ocieplenie. W konsekwencji w niektórych regionach wystąpiły utrudnienia z wjazdem kombajnów na pole, które nie stanowiły jednak istotnego zagrożenia dla utrzymania ciągłości dostaw surowca.

Ochrona buraka przed patogenami

Na wielu plantacjach obserwowano naloty mszyc. Za to żerowanie szarka komośnika, na obszarach jego występowania w poprzednich latach, było niewielkie. W okresie letnim szkody wyrządzały głównie tarczyki, gąsienice błyszczek, rolnic i piętnówek oraz przędziorek. Porażenie chwościkiem burakowym wystąpiło najwcześniej w południowo-wschodnim rejonie, a z czasem objęło cały obszar kraju. W niektórych regionach porażenie plantacji tym patogenem odnotowano już w połowie czerwca. W drugiej połowie lipca rozwój porażenia wyhamował, co było prawdopodobnie spowodowane zastosowaną ochroną, jak i falą upałów. Jednak po intensywnych opadach i ochłodzeniu w drugiej połowie sierpnia i we wrześniu nastąpiło ponowne przyspieszenie porażenia patogenem, a warunki nie pozwalały na skuteczną ochronę plantacji. Z tego powodu porażenie chwościkiem w końcowym okresie wegetacji było wyraźnie wyższe niż w ubiegłym roku. W stosunku do zeszłego roku zaobserwowano mniejsze nasilenie występowania mszycy czarnej. Dodatkowo plantatorzy zmagali się także ze zgorzelą siewek i zgnilizną korzeni buraka.

Kampania cukrownicza 2022/2023 - dane z kampanii

źródło: Związek Producentów Cukru w Polsce