W sprawie procedury postępowania przy szkodach łowieckich

Prezentujemy stanowisko Walnego Zgromadzenia Wielkopolskiej Izby Rolniczej w sprawie obowiązującej procedury postępowania przy szkodach łowieckich

Stanowisko niniejsze opracowano na podstawie dotychczasowych doświadczeń członków samorządu rolniczego uczestniczących w szacowaniu szkód łowieckich, próśb i wniosków kierowanych do Izby przez poszkodowanych rolników oraz pism i interpelacji parlamentarzystów w przedmiocie nieprawidłowości występujących w procesie likwidowania skutków szkód łowieckich. Proces ten ukształtowany został w ustawie z dnia 13 października 1995r. - Prawo łowieckie (t.j. Dz.U. z 2005r. Nr 127, poz. 1066 ze zm., dalej: PrŁow.) w rozdziale 9. Szkody łowieckie oraz w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 8 marca 2010r. w sprawie sposobu postępowania przy szacowaniu szkód oraz wypłat odszkodowań za szkody w uprawach i płodach rolnych (Dz.U. Nr 45, poz. 272, dalej: rozporządzenie). Ponadto stanowisko zawiera postulaty odnoszące się do ustawy z dnia 16 kwietnia 2004r. o ochronie przyrody (t.j. Dz.U. z 2009r. Nr 151, poz. 1220 ze zm., dalej: ustawa o ochronie przyrody).
Celem kompleksowego ujęcia problemu należy w pierwszej kolejności przedstawić uwagi i propozycje zmian systemowych w zakresie szkód łowieckich. Z uwagi na co, proponuje się wprowadzenie nowych lub zmianę dotychczasowych regulacji w sposób przedstawiony poniżej:
1. połączenie prawa do polowania z prawem do własności (posiadania) gruntów, tzn. wydzierżawiającymi byliby producenci rolni lub podmioty zrzeszające ich w dopuszczalnych prawem kolegialnych formach; skuteczność proponowanego rozwiązania potwierdzają doświadczenia innych krajów, w tym Niemiec, gdzie z powodzeniem ten system funkcjonuje; przy czym prawo do wykonywania polowania - tak jak dotychczas - winno być ustalane na podstawie odrębnych przepisów;
2. dopuszczenie możliwości zmniejszenia wielkości obwodów łowieckich poniżej obowiązującego dziś minimum 3 tys. ha, co pozwoli na bardziej efektywny sposób zarządzania nimi;
3. wprowadzenie systemu obowiązkowych ubezpieczeń (na wzór rolniczych) dzierżawców i zarządców obwodów łowieckich od szkód powodowanych przez zwierzęta łowne i przy wykonywaniu polowania z możliwością zaliczenia w poczet składki ubezpieczeniowej czynszu dzierżawnego przy założeniu, że taka sama kwota jest angażowana dodatkowo z budżetu dzierżawcy lub zarządcy obwodu łowieckiego;
4. szacowanie szkód łowieckich przez firmy ubezpieczeniowe lub niezależnych rzeczoznawców nie związanych z myśliwymi i rolnikami oraz wyznaczonych przez organizacje zawodowe ich zrzeszające;
5. podniesienie wielkości czynszu dzierżawnego do wielkości obowiązujących w innych państwach Unii Europejskiej i jednocześnie zniesienia ustawowego ograniczenia jego wartości do 0,07q żyta wg cen GUS;
6. zmianę modelu postępowania mediacyjnego prowadzonego przy udziale organu wykonawczego gminy w sposób umożliwiający temu organowi wydawanie decyzji administracyjnej rozstrzygającej spory dotyczące wysokości odszkodowania, co pozwoli na poddanie tych rozstrzygnięć kontroli instancyjnej oraz sądowoadministracyjnej;
7. wprowadzenie jednolitych wzorów umów dzierżawy obwodów łowieckich zawierających zobowiązania dzierżawców tych obwodów w stosunku do wydzierżawiających z jasno określonymi sankcjami za niewywiązywanie się z nich (np. możliwość rozwiązania umowy z zachowaniem 3-miesięcznego okresu wypowiedzenia);
8. w PROW-ie na lata 2014-2020 zapisać możliwość otrzymania dodatkowych dopłat dla rolników - związanych z pozostawieniem pola po zebranej kukurydzy na ziarno, niezaoranego do końca lutego następnego roku, w wysokości równej dopłatom do upraw pozostawionych na zimę w okrywie zielonej;
9. zmianę zakresu odszkodowania za szkodę łowiecką w sposób obejmujący poza rzeczywistym uszczerbkiem w majątku także utracone korzyści.
Powyższe wskazówki mają charakter ogólny i niejako systemowy. Odnosząc się natomiast wprost do regulacji zawartych w PrŁow i rozporządzeniu, postuluje się:
1. doprecyzowanie brzmienia art. 35 dotyczącego określenia "celów statutowych kół łowieckich";
2. uaktualnienie listy gatunków zwierząt łownych powodujących szkody, za które odpowiada dzierżawca lub zarządca obwodu łowieckiego;
3. umożliwienie uproszczenia procedur szacowania szkód łowieckich w przypadkach nie budzących wątpliwości i zastrzeżeń żadnej ze stron;
4. wprowadzenie standaryzacji dokumentów związanych z wydzierżawianiem obwodów łowieckich, gospodarką łowiecką, zgłaszaniem, szanowaniem oraz wypłatą odszkodowań;
5. utworzenie (na wzór niemiecki) tabeli wielkości plonów i aktualnych cen plonów oraz wysokości odszkodowań przy różnym procencie szkód;
6. zmianę zapisu art. 47 ust. 1 poprzez jednoznaczne zobowiązanie dzierżawców i zarządców obwodów łowieckich do budowy w razie konieczności instalacji zabezpieczających grunty przed szkodami;
7. zmianę zapisu art. 48 pkt 4 dotyczącego minimalnej wysokości odszkodowania w ten sposób, ażeby usunąć zapis "w przeliczeniu na 1 hektar uprawy";
8. zmianę zapisu art. 48 pkt 5 i 6 w sposób doprecyzowujący klauzule mówiące o "bezpośrednim sąsiedztwie lasu" i o "rażącym naruszeniu zasad agrotechnicznych";
9. poprawienie błędów stylistycznych w obecnie obowiązującym rozporządzeniu.
Jednocześnie wymagają przedstawienia sugestie odnoszące się do uregulowań zawartych w ustawie o ochronie przyrody, do których należy:
1. uaktualnienie listy gatunków zwierząt prawnie chronionych powodujących szkody w uprawach, płodach rolnych w pogłowiu zwierząt, w gospodarstwach rolnych, leśnych lub rybackich, za które odpowiada Skarb Państwa;
2. uregulowanie w akcie wykonawczym do tej ustawy norm regulujących tryb postępowania, zasady szacowania i wypłaty odszkodowań za szkody;
3. uwzględnienie w postępowaniu szacowania szkód możliwości udziału przedstawicieli właściwej miejscowo izby rolniczej;
4. wprowadzenie możliwości wypłaty odszkodowania za utracone korzyści będące bezpośrednim efektem szkody łowieckiej.
Mając na uwadze skalę problemu, dotykającego całego kraju oraz dotychczasowe doświadczenia producentów rolnych oraz dzierżawców i zarządców obwodów łowieckich wymagane jest podjęcie działań zmierzających do wszczęcia prac legislacyjnych nad zmianą dotąd obowiązującego modelu likwidowania skutków szkód łowieckich, w kształcie uwzględniającym powyższe postulaty.

Przewodniczący
Obrad Walnego Zgromadzenia
Zbigniew Stajkowski

Sekretarz
Obrad Walnego Zgromadzenia

Adam Kachniarz