Odejście od wspierania produkcji owoców i warzyw oraz rezygnację z dopłat do przetwórstwa tych produktów zakłada projektowana unijna reforma rynku owoców i warzyw. Komisja Europejska spodziewa się, że nowe zasady będą obowiązywać od 2008 roku.
Z-ca dyrektora generalnego ds. rolnictwa Komisji Europejskiej Jerzy Plewa, który zaprezentował w środę na konferencji prasowej projekt reformy w tym zakresie, poinformował, że celem jest zachęcenie rolników do produkowania zgodnie z potrzebami rynku oraz ustabilizowanie dochodów tej grupy producentów.
Dodał, że rynek owoców i warzyw jest, obok rynku wina, jedynym nieuregulowanym dotąd sektorem produkcji rolnej.
Wsparcie dla producentów owoców i warzyw polegać będzie na pomocy finansowej dla grup producenckich, które powinny stabilizować ceny poprzez równoważenie popytu i podaży.
Grupy producenckie są, w założeniach reformy, kluczowym elementem proponowanych zmian. W 2004 roku za blisko 40 proc. całkowitej produkcji odpowiadały organizacje producentów. W Polsce zaledwie 2 proc. produkcji pochodzi od zorganizowanych producentów, dla porównania - w Danii aż 80 proc. Obecnie zarejestrowanych jest w Polsce 58 grup producenckich i 7 organizacji producenckich.
Plewa zaznaczył, że KE chce odejść od finansowania wycofywania owoców i warzyw z rynku lub subsydiowania eksportu tych produktów. Natomiast przewiduje się, że grupy producenckie będą mogły same sfinansować takie działanie, z przeznaczeniem produktów na cele charytatywne. Będą mogły także korzystać m.in. ze środków przewidzianych na promowanie spożycia owoców i warzyw, szkolenia, ubezpieczenie plonów.
Jednym z celów, które chce osiągnąć KE, jest promowanie spożycia owoców i warzyw. Według zaleceń dietetyków, przeciętnie powinno ono wynosić 400 g dziennie na osobę. Jedynie mieszkańcy Grecji i Włoch spełniają te normy.
Plewa powiedział, że reforma tego rynku nie może być przeprowadzona w oderwaniu od planów finansowych Komisji. Na lata 2007-2013 przewiduje się wydatki na rolnictwo w wysokości 45 mld euro. Reforma musi także odpowiadać wymogom Światowej Organizacji Handlu, która optuje za liberalizacją wymiany handlowej.
Plewa wyjaśnił, że dotychczasowe środki przeznaczone na dopłaty do przetwórstwa zostaną włączone do tzw. kopert finansowych danych krajów i powiększą budżet przeznaczony na pomoc dla rolnictwa. Praktycznie oznacza to, że na 1,5 mln polskich rolników rozdzielone zostanie w formie dopłat bezpośrednich niecałe 6 mln euro.
Jak poinformował Plewa, w 2007 roku propozycja Komisji będzie dyskutowana, przygotowane zostaną szczegółowe dokumenty. Nowe zasady wynikające z reformy zaczną obowiązywać od 2008 roku.
W UE produkuje się 108 mln ton owoców i warzyw, tj. ok. 10 proc. światowej produkcji (1,3 mld ton). Polska pod względem produkcji owoców i warzyw jest na 4. miejscu. Wartość tej produkcji w Polsce stanowi 5 proc. wartości produkcji w UE.