Rekordowy rok sprzedaży

W 2013 r. Agencja Nieruchomości Rolnych sprzedała 147,7 tys. ha gruntów.
Oznacza to, że plan roczny został zrealizowany na poziomie 116%. Jest to najwyższy poziom sprzedaży od 2003 r.
Ten doskonały wynik to jak zaznacza ANRn  efekt przyspieszenia prywatyzacji majątku Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa, a w szczególności sprzedaży gruntów rolnych na powiększenie gospodarstw rodzinnych. Sprzedaż nieruchomości Zasobu WRSP odbywa się w drodze  przetargów ograniczonych i nieograniczonych oraz pierwszeństwa w nabyci(bezprzetargowo), które przysługuje m.in. dzierżawcom.
Rolnicy indywidualni mieli i nadal mają najlepsze w historii warunki nabywania
państwowych gruntów od Agencji Nieruchomości Rolnych. Jednym z najważniejszych czynników mobilizujących do ich zakupu w 2013 roku była możliwość nabywania ich na zasadach preferencyjnych, szczególnie w kwestii oprocentowania. Do 31grudnia 2013 r. rolnicy, którzy nabywali państwową ziemię w celu utworzenia lub powiększenia gospodarstwa rodzinnego, mogli korzystać m.in. z możliwości rozłożenia przez ANR płatności na roczne lub półroczne raty z oprocentowaniem w wysokości 2% rocznie, na okres do 15 lat, pod warunkiem, że jeszcze przed zawarciem umowy  wpłacili co najmniej 10% ceny nieruchomości. Z tej pomocy państwa skorzystało w 2013 roku ponad 4600 rolników, którzy nabyli na preferencyjnych warunkach ponad 88 tys. ha.
Natomiast od 1 stycznia 2014 r. wszystkie przywileje umożliwiające rolnikom zakup gruntów na powiększenie gospodarstw rodzinnych pozostały, łącznie z rozkładaniem przez ANR płatności na raty za zakupioną nieruchomość. Zmieniło się jednak oprocentowanie rat, które od 1 stycznia br. wynosi 3,75% (poziom stopy bazowejogłaszanej przez KE powiększonej o 1 punkt procentowy.
W okresie od 2005 r. do końca 2013 r. Agencja Nieruchomości Rolnych wpłaciła do budżetu państwa kwotę 10.948 mln zł1.
Wpłaty ANR do budżetu państwa w 2013 r. wyniosły 1.851,2 mln zł.
Zgodnie z art. 16 ust. 4 ustawy z dnia 8 lipca 2005 r. o realizacji prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej, od 2006 r. Agencja Nieruchomości Rolnych zasila Fundusz Rekompensacyjny, z którego realizowane są wypłaty rekompensat dla Zabużan.
W okresie od 2006 r. do końca 2013 r. Agencja Nieruchomości Rolnych wpłaciła do Funduszu Rekompensacyjnego kwotę 3.059 mln zł. W 2013 r. ANR zasiliła Fundusz Rekompensacyjny kwotą 123,8 mln zł.
Łącznie w 2013 roku Agencja wpłaciła do kasy państwa 1.975 mln zł. Tym samym w pełni zrealizowała zakładany plan finansowy.
Od 2005 r. Agencja Nieruchomości Rolnych przekazała już do państwowej kasy łącznie ponad 14 miliardów złotych.
W 2013 r. zorganizowano ponad 4300 przetargów ograniczonych, niemal tyle samo, co rok wcześniej (4400). Jednak powierzchnia sprzedana w przetargach ograniczonych w 2013 r. wyniosła 38,2 tys. ha i była dwukrotnie wyższa w porównaniu do 2012 r. W odniesieniu do lat 2009–2011 jest to pięciokrotny wzrost liczby przetargów. Tak znaczne zwiększenie liczby przetargów jest wynikiem realizowanej polityki państwa w zakresie oferowania gruntów dla rolników powiększających gospodarstwa.
Przy sprzedaży gruntów istotną rolę odgrywa tzw. czynnik społeczny (przedstawiciele rolników wskazani przez Izbę Rolniczą uczestniczący w komisjach przetargowych), którego zadaniem jest zabezpieczenie interesów rolników przez uniemożliwienie zakupu gruntów osobom do tego nieuprawnionym.
W 2013 r. odstąpienia od przetargów z powodu podejrzeń o uczestnictwo osób nieuprawnionych, na wnioski Izb Rolniczych, miały miejsce w 194 przetargach na powierzchnię 4877 ha. Należy zwrócić uwagę, że 85% przypadków odstąpień dotyczyło woj. zachodniopomorskiego.
Realizując ustawę z 16.09.2011 r. w zakresie wyłączeń 30% z umów dzierżawy podpisanych zostało 675 aneksów do umów na wyłączenie 77 453 ha. W stosunku do 409 umów na łączną powierzchnię 57 326 ha odrzucono zaproponowane warunki wyłączenia gruntów. Największy areał gruntów zgodne z podpisanymi aneksami do umów dzierżawy został wyłączony w pierwszych dwóch latach działania ustawy (2012–2013) –prawie 50 tys. ha. W kolejnych latach będą to następujące powierzchnie: 2014 r. – 3,4 tys. ha, 2015 r. – 10,1 tys. ha, 2016 r. – 11,3 tys. ha, 2017 r. – 2,9 tys. ha.
Tempo wyłączeń rozłożone jest w czasie m.in. ze względu na uczestnictwo dzierżawców w programach pomocowych finansowanych z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich lub Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej. Ustawa odroczyła przejęcie gruntów od dzierżawców realizujących programy do czasu ich zakończenia.
Średnia cena gruntów rolnych w III kwartale 2013 r. wyniosła 21 956 zł za 1ha. Ceny gruntów rolnych systematycznie rosną. Ocenia się, że średnia cena gruntów rolnych za cały 2013 rok wyniesie ok. 23 tys. zł za 1 ha.
Dzierżawa jest głównym kierunkiem nietrwałego rozdysponowania i zagospodarowania Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa. Obecnie w dzierżawie jest jeszcze 1,25 mln ha gruntów, na podstawie ponad 63,7 tys. zawartych umów.
W ostatnich latach udział dzierżaw w zagospodarowaniu nieruchomości rolnych malał z roku na rok. W całym 2011 r. Agencja wydzierżawiła niecałe 11 tys. ha gruntów, w 2012 r. niewiele więcej, bo nieco ponad 11,5 tys. ha. Natomiast w 2013 r.wydzierżawiła 29,7 tys. ha i jest to 2,5-krotnie większa powierzchnia niż w 2012 r.
Agencja aby wydzierżawić taki areał przeprowadziła 2,4 tys. przetargów, tj. o 250%,więcej niż w 2012 r. Zwiększenie tej formy zagospodarowania nieruchomości rolnych można uzasadnić między innymi wydzierżawieniem gruntów, które nie mogą być szybko sprzedane.
Obecnie  w Zasobie pozostaje prawie 1,6 mln ha, w tym ponad 1,25 mln ha jest w dzierżawie, 304 tys. ha czeka na rozdysponowanie, a ok. 86 tys. ha znajduje się w innych formach nietrwałego rozdysponowania. Największe powierzchnie pozostające w Zasobie znajdują się na terenie województw: zachodniopomorskiego, wielkopolskiego, dolnośląskiego i warmińsko-mazurskiego.
Warto zaznaczyć, że wśród gruntów Zasobu znajdują się takie, które z różnych przyczyn nie mogą zostać rozdysponowane, dlatego szacuje się, że „dyspozycyjny. Zasób netto” wynosi ok. 860 tys. ha.
W 2014 r. ANR planuje sprzedać ogółem 125 tys. ha gruntów.
Planuje się, że w 2014 r. przekazy zewnętrzne Agencji wyniosą łącznie 1.878,2 mln zł, z tego do budżetu państwa wpłacone zostanie 1.518,1 mln zł, natomiast do Funduszu Rekompensacyjnego 360,1 mln zł.
W związku z bardzo dobrą sprzedażą w ubiegłym roku przekazy zewnętrzne w 2014 roku będą wyższe od planowanych. Szacuje się. że kwota nadwyżki z tytułu rozliczenia rocznego zobowiązania wobec budżetu państwa za 2013 r., która zostanie odprowadzona w czerwcu 2014 r., wyniesie ponad 400 mln zł.
Nieznana jest także wysokość dopłaty lub nadwyżki zobowiązania wobec Funduszu Rekompensacyjnego za 2013 r., która zostanie rozliczona w ciągu 14 dni po zatwierdzeniu sprawozdania finansowego ZWRSP przez Ministra Rolnictwa i Rozwoju
Wsi.