O rozwoju lokalnym

Prezydent RP Bronisław Komorowski 17 marca podpisał ustawę z dnia 20 lutego 2015 r. o rozwoju lokalnym z udziałem lokalnej społeczności.

Celem projektowanej regulacji jest stworzenie podstaw prawnych realizacji rozwoju lokalnego kierowanego przez społeczność (RLKS), o którym mowa w części drugiej w tytule II w rozdziale II (art. 32–35) rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1303/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. ustanawiającego wspólne przepisy dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego, Funduszu Spójności, Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich oraz Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego oraz ustanawiającego przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego, Funduszu Spójności i Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego oraz uchylającego rozporządzenie Rady (WE) nr 1083/2006 (Dz. Urz. UE L 347 z 20.12.2013, str. 320), zwanego dalej „rozporządzeniem nr 1303/2013”. To z kolei umożliwi wdrożenie m.in. działania LEADER, o którym mowa w art. 42–44 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1305/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich przez Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW) i uchylającego rozporządzenie Rady (WE) nr 1698/2005 (Dz. Urz. UE L 347 z 20.12.2013, str. 487), zwanego dalej „rozporządzeniem nr 1305/2013” w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020 (PROW 2014–2020). Powyższe wynika z celu nadrzędnego, jakim jest wprowadzenie do krajowego porządku prawnego regulacji dotyczących wsparcia w ramach instrumentu RKLS, w tym wykonanie dyspozycji skierowanych do państw członkowskich Unii Europejskiej (UE), a wyrażonych w art. 32–35 rozporządzenia nr 1303/2013. Konieczność opracowania ustawy w obszarze RLKS wynika z rozpoczęcia nowej, siedmioletniej perspektywy finansowania polityk UE z budżetu UE (2014–2020) na podstawie nowego pakietu unijnych aktów prawnych, regulujących zasady ich wdrażania.
RLKS stanowi nowy instrument rozwoju terytorialnego UE możliwy do zastosowania nie tylko w ramach polityki rozwoju obszarów wiejskich (II filara wspólnej polityki rolnej), przy udziale Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW), oraz wspólnej polityki rybackiej, przy udziale Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego (EFMR – zastępującego EFR), ale także w ramach polityki spójności realizowanej przy udziale Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR) i Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS). Zgodnie bowiem z art. 32 ust. 1 rozporządzenia nr 1303/2013 RLKS jest wspierany ze środków EFRROW, określany nazwą LEADER i może być wspierany ze środków EFRR, EFS lub EFMR (EFRROW, EFMR, EFRR i EFS zwane dalej są „EFSI”).
W Polsce realizacja polityki rozwoju obszarów wiejskich, wspólnej polityki rybackiej i polityki spójności przy udziale funduszy UE, w tym EFSI następuje na podstawie odrębnych ustaw. Skoro zatem RLKS jest wspólnym instrumentem ww. polityk, a zgodnie z art. 32 ust. 3 rozporządzenia nr 1303/2013 wsparcie z właściwych EFSI na rzecz RLKS jest spójne i skoordynowane, konieczne jest przyjęcie wspólnych przepisów mających zastosowanie do wszystkich trzech ww. polityk w osobnej ustawie – projektowanej ustawie o rozwoju lokalnym z udziałem lokalnej społeczności, zwanej dalej „ustawą RLKS”.
Przepisy prawa Unii Europejskiej ustanawiają ogólne założenia systemu realizacji RLKS, powierzając jednocześnie państwom członkowskim odpowiedzialność za realizację zadań w tym zakresie. Z tego względu oraz biorąc pod uwagę, że zgodnie z art. 288 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej przepisy rozporządzeń wydawanych przez organy UE wiążą w całości i są bezpośrednio stosowane we wszystkich państwach członkowskich, omawiana ustawa zawiera regulacje określające podstawowe założenia systemu realizacji RLKS w Polsce poprzez przepisy szczegółowe zapewniające pewność prawną w zakresie, w jakim przepisy unijne są nieprecyzyjne albo niewystarczające z punktu widzenia systemu prawa krajowego.
Główne cele projektowanej ustawy to:określenie podmiotów zaangażowanych w proces realizacji RLKS i ich zadań,określenie wspólnych zasad realizacji RLKS.
Projekt ustawy określa w szczególności:zadania oraz właściwość organów – przede wszystkim zarządów województw i lokalnych grup działania (LGD), w odniesieniu do RLKS, w szczególności w zakresie dokonywania wyboru strategii rozwoju lokalnego kierowanego przez społeczność (LSR),zasady organizacji LGD,proces i zasady wyboru LSR oraz ogólny zakres umów o realizacji LSR (umów ramowych),wspólne dla wszystkich programów (funduszy EFSI) zasady realizacji RLKS, w tym zasady wyboru operacji przez LGD oraz wspólne zasady udzielania wsparcia.
Zgodnie z zapisami UP kluczową rolę w realizacji RLKS (poza LGD) odgrywać będą samorządy województw.
Obszerne uzasadnienie do projektu ustawy, liczące  28 stron, zawiera przede wszystkim, szczegółowe informacje o tematyce ustawy. Jej przedmiot wynika z braku krajowych przepisów ustawowych pozwalających na wprowadzenie do porządku prawnego regulacji niezbędnych do realizacji „rozwoju lokalnego kierowanego przez społeczność” (RLKS), który z kolei umożliwi wdrożenie działania „Wsparcie dla rozwoju lokalnego w ramach inicjatywy LEADER” (działanie LEADER) w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2014–2020 (PROW 2014–2020). Konieczność realizacji RLKS została wskazana w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1303/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. ustanawiającym wspólne przepisy dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego, Funduszu Spójności, Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich oraz Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego oraz ustanawiające przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego, Funduszu Spójności i Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego oraz uchylającym rozporządzenie Rady (WE) nr 1083/2006 (Dz. Urz. UE L 347 z 20.12.2013, str. 320), zwanym dalej „rozporządzeniem nr 1303/2013”.
 Inne informacje odnoszą się do podmiotów, których dotyczy ustawa, zakresu działania rozwiązań w niej proponowanych, rozwiązań przyjętych w innych krajach unijnych i OECD.  Uzasadnienie do ustawy zawiera także rekomendacje dotyczące rozwiązań zagadnień o których traktuje ustawa, w tym planowane narzędzia interwencji, i oczekiwane efekty  oraz informacje na temat zakresu, czasu trwania i podsumowanie wyników konsultacji.
Zdaniem wnioskodawcy, realizacja RLKS przyczyni się do rozwoju regionalnego zgodnie z jego specyfiką, ponieważ w ramach tego instrumentu realizowane będą lokalne strategie rozwoju przygotowywane przez społeczności lokalne i zawierające analizę obszaru, jego słabych i mocnych stron oraz propozycje działań mających na celu jego rozwój. RLKS przyczyni się także do aktywizacji mieszkańców poprzez ich aktywny udział w projektowaniu rozwoju i realizowaniu projektów.