Nie psujcie opinii sokom!

Rozcieńczanie soków i niewłaściwe ich oznakowanie na opakowaniach, to przejaw nieuczciwej konkurencji, na której tracą rzetelni producenci inwestujący w jakość i markę. Według szacunków dr. Aleksandra Jakubowskiego z Instytutu Biotechnologii Przemysłu Rolno-Spożywczego, "niby-soki" stanowią około 20 proc. rocznej produkcji w Polsce o wartości około 180 mln euro.

Czynem nieuczciwej konkurencji jest działanie sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami, jeżeli zagraża interesowi innego przedsiębiorcy lub klienta albo ten interes narusza. W szczególności czynem nieuczciwej konkurencji jest wprowadzające w błąd oznaczenie towarów, naśladownictwo, sprzedaż poniżej kosztów, nieuczciwa i wprowadzająca w błąd reklama. Przedstawiciele branży sokowniczej uważają, że część producentów nagminnie dopuszcza się praktyk wymienionych w cytowanej powyżej ustawie o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Konferencję na temat autentyczności dostępnych na polskim rynku soków, nektarów i napojów zorganizowała niedawno firma Aronia SA należąca do koncernu Eckes-Granini, producent m.in. soków pod marką Clippo. Aronia jest jednym z członków - założycieli Dobrowolnego Systemu Kontroli (DSK), który funkcjonuje przy krajowej Unii Producentów Soków. DSK opiera się na Kodeksie Praktyki opracowanym przez działające w Unii Europejskiej Stowarzyszenie Przemysłu Soków i Nektarów z Owoców i Warzyw.

Nieuczciwych będziemy eliminować

Do DSK należy dziewięciu producentów reprezentujących 80 proc. rynku, którzy nie tylko deklarują przestrzeganie wszelkich zgodnych z kodeksem norm produkcji i dystrybucji, ale też zlecają i finansują kontrole soków i nektarów wprowadzanych do sprzedaży. – Naszym celem jest wyeliminowania nieuczciwych konkurentów z rynku – przyznaje otwarcie Bogdan Smok, prezes Aronii SA. Za takich uważa tych, którzy jako sok sprzedają produkty w żaden sposób nie dające się zakwalifikować do tej kategorii (rozcieńczone, na słabych koncentratach), a dodatkowo wprowadzają w błąd konsumentów umieszczając na opakowaniach nieprawdziwe informacje. – Sok powstaje wtedy, gdy wyciśniemy go z owocu. Jeżeli nie nadaje się do bezpośredniego spożycia, ponieważ jest np. zbyt kwaśny, jak sok z porzeczek, wtedy trzeba go rozcieńczyć i dosłodzić. Tak otrzymany wyrób nie będzie sokiem, lecz nektarem albo napojem. Definicje owocowych soków i nektarów podaje unijna dyrektywa 2001/112/WE – mówi dr Aleksander Jakubowski. Podobnie, nie da się wyprodukować soku z cytryn, wiśni, malin czy brzoskwiń. Z tych owoców mogą powstać wyłącznie nektary, zawierające od 25 do 50 proc. soku owocowego lub napoje owocowe zawierające do 20 proc. soku owocowego.

Szybki zarobek kosztem innych

Pokusą dla producentów oferujących słabe jakościowo soki w cenie nawet 1,50 zł za litr jest możliwość szybkiego wzbogacenia się na produkcji soków, które powoli stają się dla Polaków podstawowym napojem. Od 1996 roku rynek zwiększył się trzykrotnie, a jego roczna wartość szacowana jest na 3,8 mld zł.

– Odsetek nieuczciwych producentów jest niewielki, jednak rangę temu zjawisku nadają sieci handlowe, które niejako wymuszają tanią produkcję na potrzeby swoich marek własnych – mówi Bogdan Smok. – Trzeba jednak przyznać, że to producenci są odpowiedzialni za właściwą jakość swoich wyrobów i presja sieci handlowych nie może być dla nich usprawiedliwieniem.

Działanie nieuczciwym producentom ułatwiają luki prawne. Rozporządzenie ministra rolnictwa i rozwoju wsi w sprawie szczegółowych wymagań w zakresie jakości handlowej soków i nektarów owocowych wprowadzające unijną dyrektywę wejdzie w życie dopiero 12 lipca tego roku. Nie ma obecnie rozporządzenia o jakości handlowej soków, napojów i nektarów warzywnych i owocowo-warzywnych, a rozporządzenie w sprawie znakowania nie jest precyzyjne. Nie stawia wymogu umieszczania na głównej stronie opakowania eksponowanej przy sprzedaży nazwy produktu (sok, nektar, napój). Nie wymaga także podawania zawartości owoców w nektarach ani określenia "z soku zagęszczonego". W rezultacie te istotne informacje jakościowe podawane są najczęściej małą czcionką, z boku opakowania.