KRIR pyta – resort rolnictwa odpowiada

W odpowiedzi na pismo Krajowej Rady Izb Rolniczych  dotyczące zmiany trybu postępowania związanego z urzędowymi badaniami laboratoryjnymi prowadzonymi przez organy Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa oraz Inspekcji Weterynaryjnej
Departament Bezpieczeństwa Żywności i Weterynarii resort rolnictwa informuje:
1. Poniżej Departament przedstawia informacje na temat urzędowych badań laboratoryjnych prowadzonych przez Państwową Inspekcję Ochrony Roślin i Nasiennictwa (PIORiN). Laboratoryjne badania fitosanitarne roślin, produktów roślinnych i przedmiotów
prowadzone są w sieci laboratoriów wojewódzkich oraz Centralnym Laboratorium PIORiN. Ze względu na zerową tolerancję dla organizmów kwarantannowych, wykrycie w pobranej próbce nawet pojedynczego osobnika czy też śladowego porażenia, jest podstawą do podjęcia działań kwarantannowych. Ponieważ przy niskim poziomie występowania agrofaga w badanej partii, badania kolejnych prób z tej samej partii mogą nie dać wyników powtarzalnych, dlatego też nie stosuje się w procedurze odwoławczej pobierania i badania kolejnych próbek. Podejście takie stosowane jest powszechnie w innych krajach i wynika z międzynarodowych norm i standardów diagnostycznych, gdzie badania fitosanitarne mają charakter jakościowy (tj. stwierdzenie faktu obecności agrofaga) a nie ilościowy (tj. oznaczenie jego nasilenia). Laboratorium badawcze w procedurze odwoławczej musi przedstawić dokumentację badań przedmiotowej próby i wykazać, że analiza została wykonana zgodnie z ustalonymi procedurami, a wynik jest w pełni miarodajny, wiarygodny i nie budzi wątpliwości. W celu zapewnienia odpowiedniego poziomu diagnostyki w ramach PIORiN, działalność laboratoriów wojewódzkich jest koordynowana i nadzorowana przez Centralne Laboratorium Głównego Inspektoratu Ochrony Roślin i Nasiennictwa (GIORiN), pełniące funkcję jednostki referencyjnej. Centralne Laboratorium w ramach sprawowanego nadzoru odpowiada za:
    -     opracowywanie i wdrażanie jednolitych protokołów diagnostycznych przeznaczonych do stosowania w laboratoriach sieci diagnostycznej PIORiN oraz nadzór nad ich prawidłowym stosowaniem,
    -     weryfikację wyników badań uzyskanych w laboratoriach szczebla wojewódzkiego, w tym w przypadku odwołań i zwrotów eksportowanego materiału roślinnego (lecz bez pobierania dodatkowych próbek),
    -     udzielanie konsultacji i bieżącego instruktażu pracownikom laboratoriów sieci diagnostycznej Inspekcji, - organizację i prowadzenie szkoleń dla pracowników Inspekcji,
- przeprowadzanie okresowych kontroli działalności laboratoriów wojewódzkich,
- organizację i prowadzenie porównań międzylaboratoryjnych w celu zapewnienia biegłości laboratoriów oraz w zakresie walidacji metod badawczych.
Bardzo istotnym czynnikiem, potwierdzającym wiarygodność uzyskiwanych wyników jest również wdrożenie w laboratoriach fitosanitarnych PIORiN systemu zarządzania jakością oraz posiadanie certyfikatów akredytacji PCA na zgodność z normą ISO 17025.
PIORIN zgodnie z art. 80 pkt 9 ustawy z dnia 18 grudnia 2003 r. o ochronie roślin (Dz. U. z 2008 r. Nr 133, poz. 849 z późno zm.) prowadzi kontrolę stosowania środków ochrony roślin, w ramach której pobierane są próbki płodów rolnych do badania pozostałości
środków ochrony roślin. Ww. badania mają na celu stwierdzenie prawidłowości stosowania środków ochrony roślin, zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa oraz zapobieganie wprowadzaniu do obrotu płodów rolnych stwarzających zagrożenie zdrowia człowieka i zwierząt. Badania na potrzeby Inspekcji prowadzone są przez trzy jednostki badawcze tj.: Instytut Ogrodnictwa w Skierniewicach, Instytut Ochrony Roślin - Państwowy Instytut Badawczy w Poznaniu oraz Centralne Laboratorium GIORiN.
Zgodnie z zarządzeniem Głównego Inspektora Ochrony Roślin i Nasiennictwa w sprawie zasad pobierania prób płodów rolnych do badania pozostałości środków ochrony roślin w ramach urzędowej kontroli prawidłowości stosowania środków ochrony roślin oraz
bezpieczeństwa żywności na etapie produkcji pierwotnej, laboratorium prowadzące urzędowe badania przechowuje materiał roślinny po analizach:
    -     dla próbek bez stwierdzonych pozostałości środków ochrony roślin oraz próbek z pozostałościami poniżej najwyższego dopuszczalnego poziomu (NDP) pozostałości środków ochrony roślin - l miesiąc od dnia wysłania "Raportu z badań" zawierającego wyniki,
    -     dla próbek z pozostałościami środków ochrony roślin powyżej najwyższego dopuszczalnego poziomu pozostałości środków ochrony roślin - 2 miesiące od dnia wysłania "Raportu z badań".
W okresie, kiedy materiał roślinny jest przechowywany możliwa jest ponowna analiza przez laboratorium lub analiza w innym laboratorium posiadającym akredytację Polskiego Centrum Akredytacji w Warszawie.
PIORiN prowadzi także kontrolę składu, właściwości fizycznych i chemicznych środków ochrony roślin. Badania laboratoryjne w tym zakresie wykonywane są przez Instytut Ochrony Roślin PIB Oddział Sośnicowice. W przypadku zaistnienia konieczności przeprowadzenia
ponownych badań, analizy te wykonuje również ww. laboratorium.
Należy zaznaczyć, że PIORiN prowadzi również kontrolę materiału siewnego. Zgodnie z art. 49 ustawy z dnia 9 listopada 2012 r. o nasiennictwie, składający wniosek o dokonanie oceny materiału siewnego, który nie zgadza się z wynikiem oceny urzędowej dokonanej przez wojewódzkiego inspektora, może złożyć wniosek o ponowne dokonanie oceny do Głównego Inspektora. W przypadku:
    -     oceny laboratoryjnej, Główny Inspektor wyznacza doraźnie Laboratorium Oceny
Nasion posiadające akredytację ISTA do wykonania oceny odwoławczej, której
dotyczy wniosek. Pobierana jest nowa próba przez urzędowego próbobiorcę (albo
duplikat próby pierwotnej, jeżeli wnioskodawca posiada) i przekazywana
do upoważnionego LON-ISTA, które dokonuje oceny ponownej,
    -     oceny polowej plantacji nasiennych roślin rolniczych i warzywnych oraz oceny cech
zewnętrznych sadzeniaków ziemniaka, do wykonania oceny odwoławczej, Główny
Inspektor wyznacza doświadczonego z danej grupy roślin, kwalifikatora urzędowego
będącego pracownikiem innego, niż dokonał oceny pierwotnej wojewódzkiego
inspektoratu, który dokonuje oceny ponownej,
    -    oceny weryfikacyjnej sadzeniaków ziemniaka ocenę odwoławczą dokonuje Centralne
Laboratorium GIORiN w Toruniu.
We wszystkich opisanych wyżej przypadkach, ocena odwoławcza wykonywana jest
na podstawie upoważnienia Głównego Inspektora Ochrony Roślin i Nasiennictwa.
 2. Sprawa kontroli urzędowych przeprowadzanych przez organy Inspekcji Weterynaryjnej
jest uregulowana w ustawie z dnia 29 stycznia 2004 r. o Inspekcji Weterynaryjnej (Dz.U.
z 2010 r. Nr 112 poz. 744 z późno zm.), która jest zharmonizowana z Rozporządzeniem (WE)
nr 882/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie kontroli
urzędowych przeprowadzanych w celu sprawdzenia zgodności z prawem paszowym
i żywnościowym oraz regułami dotyczącymi zdrowia zwierząt i dobrostanu zwierząt
(Dz.U.UE L 165 z 30.4.2004, str.1).
Przedstawiając powyższe, Departament Bezpieczeństwa Żywności i Weterynarii nie
popiera twierdzenia o braku obiektywizmu przy przeprowadzanych badaniach. Zdaniem
Departamentu wszystkie zadania wykonywane są rzetelnie i nie ma konieczności zmian
przepisów prawnych w tym zakresie.
Ponadto Departament informuje, że w przypadku konieczności bardziej
szczegółowego rozpatrywania przedstawianych w ww. piśmie spraw, niezbędne jest
wskazanie konkretnych przypadków i zakresu działania poszczególnych Inspekcji.         
:.
   
a 2004 r. o Inspekcji Weterynaryjnej (Dz.U.
z 2010 r. Nr 112 poz. 744 z późno zm.), która jest zharmonizowana z Rozporządzeniem (WE)
nr 882/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie kontroli
urzędowych przeprowadzanych w celu sprawdzenia zgodności z prawem paszowym
i żywnościowym oraz regułami dotyczącymi zdrowia zwierząt i dobrostanu zwierząt
(Dz.U.UE L 165 z 30.4.2004, str.1).
Przedstawiając powyższe, Departament Bezpieczeństwa Żywności i Weterynarii nie
popiera twierdzenia o braku obiektywizmu przy przeprowadzanych badaniach. Zdaniem
Departamentu wszystkie zadania wykonywane są rzetelnie i nie ma konieczności zmian
przepisów prawnych w tym zakresie.
Ponadto Departament informuje, że w przypadku konieczności bardziej
szczegółowego rozpatrywania przedstawianych w ww. piśmie spraw, niezbędne jest
wskazanie konkretnych przypadków i zakresu działania poszczególnych Inspekcji.