Gminy obniżają zyski kupców

Od sprzedaży na targowisku lub bazarze sprzedawca musi uiścić opłatę targową. Podatkiem od nieruchomości objęte są pawilony, w których odbywa się handel. Jeśli towar jest wystawiony przed budynkiem, trzeba zapłacić i podatek, i opłatę.

Kupcy płacą gminie lub miastu czynsz dzierżawny, w którym jest wliczony podatek od nieruchomości, gdy sprzedaż odbywa się w pawilonach. Płacą więc podatek od nieruchomości według stawek właściwych dla budowli. W Warszawie jednak inkasent ściąga również opłatę targową od towarów wystawionych poza budynek pawilonu. Jeśli kupiec ma towar na półce przymocowanej do pawilonu lub wystawi towar na ziemi przed budynkiem, to inkasent pobierze podatek od nieruchomości i opłatę targową. Jak twierdzi nasza czytelniczka w liście do redakcji, wcześniej kupcy płacili oprócz czynszu, jedynie podatek od nieruchomości. Dodatkowa opłata powoduje więc zmniejszenie zysków z handlu.
Istota problemu
Zgodnie z przepisami ustawy o podatkach i opłatach lokalnych (t.j. Dz.U. z 2010 r. nr 95, poz. 613 z późn. zm.) opłata targowa pobierana jest m.in. od osób fizycznych sprzedających na targowiskach. Izabela Ukonu, konsultant podatkowy w Accreo Taxand, tłumaczy, że przez targowiska należy rozumieć wszelkie miejsca, w których prowadzona jest sprzedaż.
Doktor Rafał Dowgier z Katedry Prawa Podatkowego Uniwersytetu w Białymstoku wskazuje, że pawilon należący do kupców należy zaliczyć do budowli (nie jest trwale związany z gruntem). Właściciel pawilonu, który dokonuje sprzedaży, dzierżawi grunt, od którego nie uiszcza jednak podatku od nieruchomości. Płaci z tego tytułu czynsz dzierżawny. To, że czynsz ten kalkulowany jest w ten sposób, że zawiera w sobie kwotę podatku od nieruchomości – jak mówi ekspert – nie ma znaczenia.
– W tej sytuacji bowiem właściciel pawilonu nie jest podatnikiem podatku od nieruchomości od gruntu – dodaje Rafał Dowgier.
Istota problemu przedstawionego przez czytelniczkę sprowadza się natomiast do zastosowania art. 16 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych. Zgodnie z nim zwalnia się od opłaty targowej osoby i jednostki dokonujące sprzedaży na targowiskach, które są podatnikami podatku od nieruchomości w związku z przedmiotami opodatkowania położonymi na tych targowiskach.
– Przepis ten czytany w sposób literalny sugeruje, że każdy podatnik podatku od nieruchomości od przedmiotu opodatkowania (budynku, gruntu, budowli) położonego na targowisku jest zwolniony z opłaty targowej – dodaje Rafał Dowgier.
Przepis ten można jednak różnie interpretować, co starają się robić niektóre gminy.
Ekspozycja to nie sprzedaż
Jak wskazuje Rafał Dowgier, w orzecznictwie pojawia się kierunek wykładni, którym posługuje się organ podatkowy (tj. inkasent w imieniu gminy lub miasta) w przypadku przedstawionym przez naszą czytelniczkę. Zgodnie z wyrokiem NSA z 12 kwietnia 1994 r. (sygn. akt SA/Wr 20/94) art. 16 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych nie zwalnia od opłaty targowej osób, które są podatnikami podatku od nieruchomości w związku z nieruchomościami lub obiektami budowlanymi na targowisku, jeżeli prowadzą sprzedaż na targowisku poza miejscem, od którego zobowiązani są opłacać podatek od nieruchomości.
Jak wyjaśnia nasz rozmówca, skoro właściciel pawilonu płaci podatek od nieruchomości wyłącznie od pawilonu, to zgodnie z tym wyrokiem zwolnienie z opłaty targowej dotyczy tylko sprzedaży w tym pawilonie. Sprzedaż poza nim oznacza więc, że podatnikowi nie przysługuje zwolnienie z opłaty targowej, gdyż właściciel pawilonu nie płaci podatku od nieruchomości od gruntu obok pawilonu, w którym sprzedaje.
Jak jednak zwraca uwagę Piotr Wesołowski, ekspert podatkowy w Instytucie Studiów Podatkowych, ekspozycja towaru przed pawilonem jest wyłącznie ofertą sprzedaży handlowca, a nie sprzedażą towaru. Jest to więc tylko forma reklamy towaru.
– Rzeczywista sprzedaż w rozumieniu prawa cywilnego następuje bowiem w pawilonie, w którym zawierana jest umowa sprzedaży towaru i następuje ostateczna realizacja tej umowy – tłumaczy Piotr Wesołowski.
A zatem – dodaje – teren przeznaczony na ekspozycję towaru nie może być utożsamiany z miejscem jego sprzedaży. Pogląd ten podzielają też sądy administracyjne, np. Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 24 lutego 2011 r. (sygn. akt II FSK 1504/09) oraz Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy w wyroku z 26 maja 2009 r. (sygn. akt I SA/Bd 180/09).
Izabela Ukonu dodaje, że ekspozycja towaru stanowiąca formę reklamy nie powinna być traktowana jako odrębny przedmiot sprzedaży i nie powinna podlegać opłacie targowej.
Możliwe rozwiązania
Rafał Dowgier wskazuje na dwa rozwiązania analizowanego problemu. Po pierwsze, kupcy mogą ograniczyć sprzedaż wyłącznie do pawilonu.
– W tym zakresie możliwe wydaje się także oferowanie asortymentu na elementach związanych ze ścianą pawilonu (półki) – stwierdza ekspert. Jeżeli jednak towar zostaje wystawiony na gruncie poza pawilonem, to powstanie w tym zakresie obowiązek uiszczenia opłaty targowej.
Drugim rozwiązaniem jest doprowadzenie do sytuacji, w której właściciel pawilonu stanie się podatnikiem podatku od nieruchomości również od gruntu obok niego. Zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 4 lit. a) ustawy o podatkach i opłatach lokalnych podatnikiem podatku od nieruchomości jest m.in. osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna bez osobowości prawnej będąca posiadaczem nieruchomości lub ich części albo obiektów budowlanych lub ich części, stanowiących własność Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego, jeżeli posiadanie wynika z umowy zawartej z właścicielem lub innego tytułu prawnego. Jeżeli zatem grunt obok pawilonu zostałby wydzierżawiony od Skarbu Państwa lub miasta, to dzierżawca byłby z tego tytułu objęty podatkiem od nieruchomości. Opłacałby więc stosunkowo niewielki podatek od tego gruntu, ale jednocześnie byłby zwolniony od opłaty targowej w związku z dokonywaniem na nim sprzedaży.
Kupcy mają jeszcze trzecie wyjście. Mogą np. wystąpić do organu podatkowego, np. prezydenta miasta, o wydanie interpretacji indywidualnej. W razie gdyby interpretacja była dla nich niekorzystna, mogą złożyć skargę do sądu administracyjnego. W obu pismach należy powołać się na przytoczony wyrok NSA, argumentując, że wystawienie towaru przed pawilonem jest jedynie formą reklamy. A więc nie ma podstaw do naliczania opłaty targowej.