E-food szkodzi czy pomaga konsumentom

W odpowiedzi na zarzuty twórców aplikacji e-food, Polska Federacja Producentów Żywności opublikowała uwagi merytoryczne przekazane firmie Birds of Fire Bogumił Jankiewicz odnośnie funkcjonalności tej aplikacji.
Aplikacja efood dzieli dodatki do żywności na następujące kategorie: pożyteczny, raczej obojętny, podejrzany, szkodliwy, mocno szkodliwy. Dodatkowo, klasyfikacji do poszczególnych kategorii towarzyszą wskazówki dla konsumentów (np. "odstaw ten produkt" w przypadku dodatków uznanych przez twórców aplikacji za "mocno szkodliwe", "szkodliwy - lepiej nie bierz" czy "uważaj" w przypadku dodatków "podejrzanych"). Przyjęty system podziału dodatków do żywności oraz związane z nim zalecenia dla konsumentów naruszają prawa producentów żywności, a dodatki do żywności opisane są w sposób bezpodstawnie dyskredytujący produkty, które je zawierają.
Polska Federacja Producentów Żywności Związek Pracodawców zwraca uwagę na fakt, że stosowanie substancji dodatkowych do żywności jest możliwe jedynie wtedy, gdy istnieje dowód, że nie stanowią one zagrożenia dla zdrowia konsumenta przy proponowanym poziomie ich stosowania, a proponowane zastosowanie dodatku przyniesie konsumentowi możliwe do wykazania korzyści. Przed dopuszczeniem substancji dodatkowej do powszechnego stosowania w produktach żywnościowych niezależne jednostki naukowe na podstawie aktualnych wyników badań naukowych przeprowadzają szczegółową ocenę bezpieczeństwa. Stosowanie substancji dodatkowych do żywności podlega ścisłym wymogom prawa żywnościowego, określonym w ustawie z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia.
W związku z powyższym, pojawiające się w danych aplikacji informacje, że dopuszczone do stosowania w żywności substancje dodatkowe mogą niebezpieczne dla zdrowia stanowi podważenie obowiązujących w Polsce i Unii Europejskiej przepisów prawa, które w bardzo restrykcyjny sposób określają kryteria bezpieczeństwa, jakie muszą spełniać dodatki. Ponadto wskazywanie, że produkty zawierające substancje szkodliwe dla zdrowia są dostępne w sprzedaży jest równoznaczne z kwestionowaniem skuteczności działania systemu bezpieczeństwa żywności i organów urzędowej kontroli, których nadrzędnym, statutowym celem działania jest zapewnienie, aby żywność znajdująca się w obrocie rynkowym była bezpieczna dla zdrowia konsumentów i nie stanowiła dla nich zagrożenia.
W przypadku każdego dodatku do żywności, dane zawarte w aplikacji efood zawierają informacje na temat ryzyka związanego ze spożywaniem poszczególnych substancji. Jednakże opisane negatywne działanie mogłoby wystąpić jedynie w sytuacji spożycia tak dużych ilości poszczególnych substancji, których pobranie z żywnością w praktyce nie jest możliwe ze względu na fakt, że zgodnie z przepisami dawki dodatków do żywności zastosowane w produktach spożywczych są minimalne (na ogół znacznie poniżej 1 proc. w składzie produktu).
Zapewnienie bezpieczeństwa konsumenta w obszarze substancji dodatkowych polega m.in. na sprecyzowaniu warunków ich stosowania. Podstawowe kryterium zastosowania stanowią dawki, które są wyznaczane w oparciu o dane naukowe: dostępną wiedzę oraz wyniki badań. Badania te uwzględniają wpływ na zdrowie i życie człowieka, biorąc pod uwagę charakter danej substancji, różne drogi jej pobrania, oddziaływanie wraz z określonymi składnikami diety i innymi czynnikami.
Zatem zawarte w aplikacji efood informacje o ryzyku związanym ze spożywaniem dodatków do żywności wprowadzają konsumentów w błąd i wywołują nieuzasadnione poczucie zagrożenia.
Ponadto w aplikacji pojawiają się informacje o tym jaki wpływ ma dany dodatek użyty w kosmetykach. Tego typu informacje są nieadekwatne w odniesieniu do produktów żywnościowych, są nierzetelne, wprowadzają poczucie zagrożenia wśród konsumentów. Taki sposób prezentacji informacji może naruszać dobra producentów żywności.
Stosowany w aplikacji efood sposób prezentacji informacji wywołuje wrażenie, że niektóre dozwolone dodatki, spożywane w ramach normalnej, zróżnicowanej diety, stanowią zagrożenia dla zdrowia konsumentów. Przykładowo, powszechnie stosowany barwnik koszenila zaliczony został do kategorii "szkodliwy-lepiej nie bierz!", a w jego opisie zawartym w aplikacji wskazano możliwość wywołania anafilaksji, kataru siennego, nasilenia objawów astmatycznych i nietolerancji w szczególności w przypadku osób uczulonych na aspirynę. Powyższe informacje, oparte na jednostkowych doniesieniach i mogące dotyczyć osób charakteryzujących się wyjątkową nadwrażliwością na określone substancje (astmatyków, osób uczulonych na aspirynę), nie mogą być podstawą skierowanego do ogółu konsumentów zalecenia niespożywania produktu określanego jako szkodliwy. Dodatkowo warto podkreślić, że wg literatury, niektóre ze wskazanych reakcji (wstrząs anafilaktyczny, katar sienny) wywołane mogą być przez zanieczyszczenia w ekstrakcie koszenili, a nie przez samą koszenilę, która nie znajduje się nawet na obowiązującej liście uznanych alergenów. Wskazany przykład obrazuje stopień nierzetelności informacji produktach żywnościowych zawartych w aplikacji e-food.
W kontekście wspomnianego w aplikacji efood działania alergizującego niektórych substancji, należy podkreślić, że dopuszczone substancje dodatkowe bardzo rzadko wywołują reakcje alergiczne lub objawy nietolerancji ze strony organizmu człowieka. Typowe składniki żywności takie jak mleko, ryby czy orzechy, znacznie częściej są przyczyną alergii niż substancje dodatkowe. Jeżeli substancja dodatkowa ma udowodnione działanie alergizujące (dwutlenek siarki i jego pochodne), zgodnie z obowiązującymi przepisami na etykiecie produktów zawierających te substancje musi być umieszczona wyraźna informacja o ich obecności.
Dane dotyczące produktów żywnościowych zawarte w aplikacji efood zawierają nierzetelne informacje. Błędy zawarte w aplikacji obejmują m.in. nieprawidłowe wskazanie producenta, błędy dotyczące składników produktów. Nagminne jest również wymienianie w składzie produktów składników, które faktycznie w nim nie występują. Powyższe błędy świadczą o nierzetelności osób przygotowujących aplikację.