Agencja Nieruchomości Rolnych, instytucja państwowa, znana głównie ze sprzedaży ziemi rolnej i terenów inwestycyjnych, coraz częściej sprzedaje lub wystawia na przetargi również zabytkowe dwory i pałace. Obecnie na liście zabytkowych budowli przeznaczonych przez ANR do sprzedaży znajduje się około 30 zespołów pałacowo-parkowych, dworskich lub folwarcznych.
Jak informuje Biuro Prasowe ANR pałace i dwory mogą być przeznaczone pod inwestycje związane z usługami sportowo-rekreacyjnymi, hotelowymi, konferencyjnymi i mieszkalnymi.
Duża część obiektów zabytkowych powstała w okresie między rozbiorami a dwudziestoleciem międzywojennym. Po II wojnie światowej majątki te upaństwowiono, a w wyniku reformy rolnej nastąpiła degradacja wielu z nich. Zabytkami w większości podzieliły się ówczesne resorty oświaty, zdrowia, kultury i rolnictwa. Obiekty zaczęły pełnić funkcję bibliotek, szkół i przedszkoli, placówek ochrony zdrowia czy domów kultury. Zabytki, które znalazły się w „zarządzie” ministerstwa rolnictwa, przekazano pod nowotworzone państwowe przedsiębiorstwa gospodarki rolnej i utworzono w nich biura, świetlice, lokale mieszkalne, a niekiedy hotele.
Po likwidacji państwowych gospodarstw rolnych Agencja przejęła do Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa łącznie 2323 obiektów wpisanych do rejestru zabytków. Większość z nich, bo aż 70% wymagała natychmiastowych interwencji konserwatorów zabytków i w następstwie tego prac zabezpieczających, remontowych i konserwatorskich. Dotychczas trwale rozdysponowano ok. 1550 zespołów, z czego ponad 1160 sprzedano. W Zasobie pozostało ich niewiele ponad 770 i zdecydowana większość z nich, niemal 560, znajduje się w dzierżawie. Innym formom zagospodarowania podlega ok. 120 innych nieruchomości zabytkowych. Do rozdysponowania w ofercie ANR pozostaje wciąż ponad 60 zespołów zabytkowych. Resztę albo wniesiono do spółek, albo przekazano nieodpłatnie jednostkom samorządu terytorialnego na realizację celów własnych, na ogół związanych z kulturą i dziedzictwem narodowym.
Nie wszystkie zabytki wchodzące w skład Zasobu ANR są na sprzedaż. Niektóre z tych obiektów stanowią część majątku spółek, nad którymi ANR sprawuje nadzór. Tak jest w przypadku XVIII-wiecznego Pałacu w Sieniawie. Sieniawa była ukochanym miejscem księcia Adama Kazimierza Czartoryskiego. W XIX wieku pałac był centrum życia politycznego i kulturalnego Galicji, a sam pałac był systematycznie przekształcany na budowlę w stylu wersalskim, pełną misternych zdobień. Po II wojnie światowej pałac stał się przedmiotem degradacji i dewastacji, pozbawionym jakiejkolwiek opieki. Do legendy przeszły ćwiczenia drużyn strażackich, które trenowały gaszenie pożarów w murach świetnej niegdyś szlacheckiej rezydencji. Jego obecnym właścicielem jest Agencja Nieruchomości Rolnych, która przywróciła go do dawnej świetności, a dzięki gruntownej renowacji budynku i rewitalizacji okalającego go parku zabytkowy kompleks stał się ekskluzywnym miejscem spotkań, konferencji i wypoczynku.
Obiekty zabytkowe poza swą bezsporną wartością historyczną i kulturową posiadają wymierną wartość gospodarczą. Niemal na całym świecie budowle historyczne stanowią dobrą lokatę kapitału. W Polsce od inwestorów i nabywców Agencja Nieruchomości Rolnych i wojewódzcy konserwatorzy zabytków wymagają nakładów na rewitalizację zabytkowych dworów i pałaców. Nieruchomości zabytkowe Agencja sprzedaje na przetargach nieograniczonych organizowanych przez oddziały terenowe.
Obecnie ANR stosuje 50% obniżkę uzyskanej ceny sprzedaży dworków i pałaców. Aby z niej skorzystać, nabywcy muszą we współpracy z konserwatorem zabytków przedsięwziąć kroki ku renowacji nieruchomości. Nabywca zobowiązany jest do przedłożenia właściwemu oddziałowi terenowemu Agencji w terminie ustalonym w porozumieniu z wojewódzkim konserwatorem zabytków, nie dłuższym niż 5 lat od dnia zawarcia umowy sprzedaży, dokumentów potwierdzonych przez konserwatora, określających zakres rzeczowy i wartość nakładów, które nabywca poniósł, realizując wskazania konserwatorskie w odniesieniu do nabytej nieruchomości zabytkowej. Jeśli nabywca nie dokona na zakupionej nieruchomości zabytkowej nakładów w wysokości co najmniej uzyskanego obniżenia ceny jej sprzedaży, jest on zobowiązany w terminie 30 dni od dnia upływu tego terminu zapłacić na rzecz Agencji określoną w umowie kwotę, o którą została obniżona cena sprzedaży.
9596927
1