11 listopada dniem rogala świętomarcińskiego

W tegorocznych obchodach Dnia św. Marcina, przypadającym na 11 listopada, po raz pierwszy rogal świętomarciński będzie mógł być znakowany z wykorzystaniem unijnego symbolu chronionego oznaczenia geograficznego. Przywilej ten dotyczy producentów, którzy po rejestracji nazwy „rogal świętomarciński” poddali się kontroli zgodności procesu produkcji ze specyfikacją i otrzymali świadectwo jakości. Na wniosek producentów, Wielkopolski Wojewódzki Inspektor JHARS skontrolował wszystkie zakłady produkujące rogala świętomarcińskiego, w wyniku czego wydał 90 świadectw jakości potwierdzających zgodność procesu produkcji ze specyfikacją.

Wypiekanie rogala świętomarcińskiego jest 150-letnią tradycją Poznania i okolic. Produkt ten związany jest z obchodami dnia św. Marcina. W tym dniu spożycie rogala świętomarcińskiego sięga aż połowy rocznej produkcji.

Rogal świętomarciński to produkt, który może być produkowany na terenie 26 powiatów województwa wielkopolskiego (chodzieski, czarnkowski, gnieźnieński, gostyński, grodziski, jarociński, kaliski, kolski, koniński, kościański, krotoszyński, leszczyński, nowotomyski, obornicki, ostrowski, pilski, pleszewski, poznański, rawicki, słupecki, szamotulski, śremski, średzki, wągrowiecki, wolsztyński, wrzesiński). Jego wyjątkowy charakter wynika ze składu i tradycyjnych metod produkcji.

Nazwa rogal świętomarciński została zarejestrowana w rejestrze chronionych nazw pochodzenia i chronionych oznaczeń geograficznych rozporządzeniem Komisji (WE) Nr 1070/2008 z dnia 30 października 2008 r. Zarejestrowaną nazwą mogą się posługiwać jedynie producenci, którzy przestrzegają wymogów specyfikacji, wystąpili z wnioskiem o przeprowadzenie kontroli zgodności procesu produkcji ze specyfikacją i pomyślnie ją przeszli oraz posiadają ważne świadectwo jakości. Dzięki takiej kontroli konsumenci uzyskują pewność, że jest to wyjątkowy produkt wysokiej jakości wyprodukowany na terenie Wielkopolski, odróżniający się od innych podobnych produktów. Kontrola zgodności procesu produkcji ze specyfikacją dokonywana jest na wniosek producenta. Podczas tej kontroli sprawdzane jest czy produkt wytwarzany jest stosownie do wymagań specyfikacji, na podstawie której Komisja Europejska zarejestrowała nazwę „rogal świętomarciński” jako chronione oznaczenie geograficzne. Producenci zobowiązani są do prowadzenia szczegółowej dokumentacji produkcyjnej, która pozwala na odtworzenie całego cyklu produkcyjnego. Ponadto, oceniany jest stan faktyczny na miejscu.
Wszystkie koszty związane z kontrolą pokrywa producent. Koszty liczone są zgodnie z rozporządzeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 18 lutego 2009 r. w sprawie stawek opłat za dojazd do miejsca oceny, czynności związane z dokonaniem oceny, badania laboratoryjne i wydawanie świadectw jakości handlowej oraz sposobu i terminu wnoszenia tych opłat.

Przykładowa kalkulacja kosztów kontroli zgodności procesu produkcji rogala świętomarcińskiego ze specyfikacją (wyliczona na podstawie rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 18 lutego 2009 r.).
Koszt kontroli zgodności procesu produkcji rogala świętomarcińskiego ze specyfikacją uzależniony jest od odległości zakładu produkcyjnego od siedziby wojewódzkiego inspektoratu JHARS oraz od czasu, jaki został poświęcony na przeprowadzenie kontroli.
Opłaty pobierane są za dojazd inspektorów do miejsca kontroli oraz za czynności kontrolne. Jeżeli odległość do miejsca kontroli mieści się w przedziale 50-100 km, wówczas koszt ten będzie wynosił 63 zł. Koszt czynności  kontrolnych wynosi 34 zł za każdą rozpoczętą godzinę pracy inspektora. Zatem, jeśli kontrola będzie trwała 4 godziny wówczas koszt czynności kontrolnych wyniesie 136 zł. Dodatkowo producent ponosi koszty oceny dokumentów (21 zł) oraz oceny organoleptycznej rogala świętomarcińskiego, przeprowadzanej w miejscu kontroli (21 zł). W przypadku, gdy kontrola przebiegnie pomyślnie, wojewódzki inspektor wydaje świadectwo jakości potwierdzające zgodność procesu produkcji ze specyfikacją, co kosztuje 7 zł.
Po zsumowaniu wszystkich elementów, całkowity koszt kontroli wynosić będzie 248 zł.
System chronionych nazw pochodzenia i chronionych oznaczeń geograficznych dostarcza konsumentom produktów o wysokiej jakości posiadających rozpoznawalne pochodzenie geograficzne. Oznaczenia geograficzne są chronione przed wszelkim pośrednim lub bezpośrednim wykorzystywaniem w celach komercyjnych zarejestrowanej nazwy, nadużywaniem jej, imitacją lub przywołaniem oraz wszelkimi innymi określeniami lub praktykami mogącymi wprowadzić w błąd konsumenta.
Prawna ochrona produktów oraz związana z nią systematyczna kontrola procesu produkcyjnego, stanowi wartość dodaną produktu, gdyż jest to informacja dla konsumenta, że produkt ten jest identyfikowalny i wytworzony zgodnie z zatwierdzoną specyfikacją. System ochrony produktów jest narzędziem, które ma zabezpieczyć interesy producentów przed nieuczciwą konkurencją oraz zwiększyć wiarygodność tych produktów w oczach konsumentów.
Za naruszenie prawa przez producenta, który nie spełniając warunków określonych we wniosku o rejestrację, wprowadza do obrotu produkty rolne lub środki spożywcze oznaczone zarejestrowaną nazwą, symbolem chronionego oznaczenia geograficznego, zwrotem „chronione oznaczenie geograficzne”, skrótem „ChOG” lub umieszcza ww. nazwy, symbole, zwroty lub skróty na produkcie rolnym lub środku spożywczym, jego opakowaniu lub używa ich w inny sposób, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo karze pozbawienia wolności do lat 2.