Rada osiągnęła porozumienie (podejście ogólne) w sprawie wniosku dotyczącego ustawy o odtwarzaniu przyrody. Wniosek ma na celu wprowadzenie środków odbudowy, które do 2030 r. obejmą co najmniej 20 % lądów i 20 % obszarów morskich w UE oraz wszystkie ekosystemy wymagające odbudowy do 2050 r. Określa on konkretne, prawnie wiążące cele i obowiązki w zakresie odbudowy przyrody w każdego z wymienionych ekosystemów – od gruntów rolnych i leśnych po ekosystemy morskie, słodkowodne i miejskie.
Podejście ogólne będzie mandatem do negocjacji z Parlamentem Europejskim nad ostatecznym kształtem legislacji.
-Dziś dobry dzień dla przyrody. Rada uzgodniła ogólne podejście do ustawy o odtwarzaniu przyrody. Jest oczywiste, że prezydencja ciężko pracowała, aby znaleźć właściwą równowagę i uważnie słuchała wszystkich państw członkowskich, które miały różne obawy i uwagi dotyczące propozycji. Cieszę się, że znaleźliśmy sposób na doprowadzenie tego dossier do ogólnego podejścia. Ten tekst jest solidną podstawą do negocjacji z Parlamentem Europejskim. Mamy nadzieję, że ostateczna ustawa o odtwarzaniu przyrody pozwoli nam odbudować zdrowy poziom różnorodności biologicznej, walczyć ze zmianami klimatycznymi i wypełnić nasze międzynarodowe zobowiązania wynikające z umowy Kunming-Montreal- powiedziała Romina Pourmokhtari, szwedzka minister ds. klimatu i środowiska.
Tekst Rady zapewnia równowagę między utrzymaniem ambitnych celów w zakresie odtwarzania przyrody a zapewnieniem państwom członkowskim elastyczności we wdrażaniu rozporządzenia, przy jednoczesnym zachowaniu równych szans i zmniejszeniu obciążeń administracyjnych.
Rada uzgodniła, że państwa członkowskie wprowadzą środki renaturyzacyjne, które do 2030 r. przywrócą do dobrego stanu co najmniej 30 proc. siedlisk w ekosystemach lądowych, przybrzeżnych, słodkowodnych i morskich, które nie są w dobrym stanie. Dotyczyłoby to co najmniej 30 proc. całkowitej powierzchni typów siedlisk uznanych za niew dobrym stanie, w przeciwieństwie do powierzchni dla każdej grupy siedlisk, jak pierwotnie proponowała Komisja.
Państwa członkowskie ustanowiłyby jednak środki rekultywacji co najmniej 60% do 2040 r. i co najmniej 90% do 2050 r. obszaru każdej grupy siedlisk, który nie jest w dobrym stanie.
Państwa członkowskie dodały wyjątek dla obszarów morskich, które mają siedliska z miękkich osadów. W przypadku miękkich osadów państwa członkowskie będą mogły zastosować niższą wartość procentową dla celów, a cel na 2030 r. nie będzie miał zastosowania.
W przypadku obszarów siedlisk podlegających środkom odtwarzania państwa członkowskie uzgodniły, że zapewnią, że nie nastąpi znaczne pogorszenie. Na obszarach, które są już w dobrym stanie lub na których nie wdrożono jeszcze działań renaturyzacyjnych, w szczególności poza siecią obszarów chronionych Natura 2000, państwa członkowskie będą dążyć do wprowadzenia niezbędnych środków, aby zapobiec znacznemu pogorszeniu. Przekładałoby się to na zobowiązanie oparte na wynikach w przypadku tych pierwszych i zobowiązanie oparte na nakładzie pracy w przypadku tych drugich.
Państwa członkowskie zgodziły się, że brakuje danych o stanie niektórych siedlisk i w związku z tym trudno jest ilościowo określić ich poprawę.
Państwa członkowskie uzgodniły, że ilościowe środki odtwarzania będą miały zastosowanie wyłącznie do obszarów, których stan siedlisk jest znany.
W przypadku siedlisk lądowych państwa członkowskie miałyby czas do 2030 r. na określenie 90% stanu siedlisk. W przypadku siedlisk morskich 50% luk w wiedzy musiałoby zostać zlikwidowane do 2030 r. Stan wszystkich siedlisk musiałby być znany do 2040 r., z wyjątkiem miękkich osadów, w przypadku których termin ten został przedłużony do 2050 r.
Wniosek zawiera obowiązki specyficzne dla ekosystemów, do których Rada wprowadziła różne elastyczności.
Na przykład w przypadku ekosystemów miejskich Rada zastąpiła cele ilościowe zobowiązaniem państw członkowskich do osiągnięcia tendencji wzrostowej w miejskich terenach zielonych, aż do osiągnięcia zadowalającego poziomu. Rada utrzymała wymóg „zerowej utraty netto”, który stanowi, że do 2030 r. nie nastąpi utrata netto miejskich terenów zielonych i zadrzewienia miejskiego w porównaniu z momentem wejścia w życie rozporządzenia, chyba że ekosystemy miejskie mają już ponad 45 proc. Zielona przestrzeń.
Rada złagodziła cele dotyczące ponownego zwilżania torfowisk, aby uwzględnić fakt, że niektóre państwa członkowskie są nieproporcjonalnie dotknięte tymi obowiązkami. Rada postanowiła odtworzyć 30% odwodnionych torfowisk użytkowanych rolniczo do 2030 r. i 50% do 2050 r., z możliwością zastosowania niższego odsetka przez państwa członkowskie, które są poważnie dotknięte.
Rada zapewniła większą elastyczność w stosowaniu wskaźników do monitorowania ekosystemów leśnych.
W przypadku elementów krajobrazu o dużej różnorodności w ekosystemach rolniczych, takich jak żywopłoty, rzędy drzew, grządki, rowy, stawy lub drzewa owocowe, Rada dodała możliwość skoncentrowania środków na tych, które są niezbędne do zachowania różnorodności biologicznej.
Rada dodała zobowiązanie państw członkowskich do zapewnienia utrzymania przywróconej łączności rzecznej.
Zgodnie z nowymi przepisami państwa członkowskie będą regularnie przedstawiać Komisji krajowe plany odbudowy pokazujące, w jaki sposób osiągną cele. Będą również monitorować i informować o swoich postępach.
Rada opowiedziała się za podejściem etapowym. Zamiast przedkładać pełne plany do 2050 r. dwa lata po wejściu w życie rozporządzenia, państwa członkowskie miałyby najpierw przedłożyć krajowe plany odbudowy obejmujące okres do czerwca 2032 r. wraz ze strategicznym przeglądem na okres po czerwcu 2032 r. Do czerwca 2032 r. państwa członkowskie przedłożyć plany odbudowy do 2042 r. wraz z przeglądem strategicznym do 2050 r., a do czerwca 2042 r. przedłożyć plany do 2050 r.
Rada dodała możliwość uwzględniania przez państwa członkowskie w swoich planach szczególnych różnic krajowych pod względem wymogów społecznych, gospodarczych i kulturowych, cech regionalnych i lokalnych oraz gęstości zaludnienia, w tym szczególnej sytuacji regionów najbardziej oddalonych
Rada w miarę możliwości zharmonizowała cykle monitorowania i sprawozdawczości z istniejącymi cyklami sprawozdawczymi w innych przepisach dotyczących środowiska, aby zwiększyć spójność.
Rada dodała nowy artykuł, zgodnie z którym zakłada się, że planowanie, budowa i eksploatacja instalacji do produkcji energii ze źródeł odnawialnych, ich podłączenie do sieci i samej sieci oraz aktywów magazynowych leży w nadrzędnym interesie publicznym.
Oznacza to, że korzystałyby one z odstępstwa od obowiązku ciągłego doskonalenia i niepogarszania. Ponadto państwa członkowskie mogłyby zwolnić te projekty z obowiązku wykazania, że dostępne są mniej szkodliwe rozwiązania alternatywne, jeśli zostałaby przeprowadzona strategiczna ocena oddziaływania na środowisko. Aby zapewnić zgodność z dyrektywą w sprawie energii odnawialnej, która jest obecnie w trakcie przeglądu, państwa członkowskie mogą również ograniczyć stosowanie tych wyłączeń zgodnie z priorytetami określonymi w ich krajowych zintegrowanych planach w zakresie energii i klimatu.
Rada wyjaśniła również, że można domniemywać, że plany i projekty służące wyłącznie obronie narodowej leżą w nadrzędnym interesie publicznym i mogą być zwolnione z wymogu dostępności nie mniej szkodliwych rozwiązań alternatywnych. Państwa członkowskie powinny jednak wprowadzić środki mające na celu złagodzenie wpływu na typy siedlisk, w których stosują to wyłączenie.
Rada wprowadziła nowy przepis, w którym zwrócono się do Komisji o przedstawienie rok po wejściu w życie rozporządzenia sprawozdania zawierającego przegląd zasobów finansowych dostępnych na szczeblu UE, ocenę potrzeb finansowych niezbędnych do wdrożenia oraz analizę mającą na celu określenie wszelkie luki w finansowaniu. W stosownych przypadkach sprawozdanie zawierałoby również odpowiednie wnioski, bez przesądzania o kolejnych wieloletnich ramach finansowych (2028–2034).
Podejście ogólne posłuży Radzie za mandat do negocjacji z Parlamentem Europejskim w sprawie ostatecznego kształtu legislacji. Wynik negocjacji musiałby zostać formalnie przyjęty przez Radę i Parlament.
Komisja przyjęła wniosek dotyczący ustawy o odtwarzaniu przyrody 22 czerwca 2022 r. Ponad 80% europejskich siedlisk jest w złym stanie. Dotychczasowe wysiłki na rzecz ochrony i zachowania przyrody nie były w stanie odwrócić tej niepokojącej tendencji.
Dlatego też po raz pierwszy w historii wniosek ma na celu przyjęcie środków służących nie tylko ochronie, ale i odbudowie przyrody. Wniosek ma na celu poprawę stanu przyrody poprzez ustanowienie wiążących celów i zobowiązań w odniesieniu do szerokiego zakresu ekosystemów na lądzie i morzu.
Państwa członkowskie musiałyby wprowadzić skuteczne i ukierunkowane na dany obszar środki odbudowy, aby osiągnąć cele dotyczące poszczególnych ekosystemów. Aby ocenić środki, państwa członkowskie musiałyby planować z wyprzedzeniem, opracowując krajowe plany odtwarzania przyrody, w ścisłej współpracy z naukowcami, zainteresowanymi stronami i społeczeństwem. We wniosku zdefiniowano by również wskaźniki różnorodności biologicznej służące do mierzenia postępów.
oprac. e-mk, fot. ppr.pl