NIESTRAWNOŚĆ KWAŚNA ŻWACZA

NIESTRAWNOŚĆ KWAŚNA ŻWACZA
(Acute carbohydrate engorgement)

PRZYCZYNY
Przyczyną schorzenia jest spożycie nadmiernej ilości łatwo strawnych węglowodanów (skrobia, cukry), np.: ziaren zbóż, owoców, buraków, ziemniaków, melasy.

OBJAWY KLINICZNE
Po kilku godzinach od pobrania większej ilości łatwo strawnych węglowodanów można zaobserwować brak apetytu, obniżenie się motoryki żwacza aż do całkowitej jego atonii, może wystąpić wzdęcie żwacza, objawy morzyskowe, podniecenie przechodzące w stan otępienia. Zwiększa się ilość płynnej treści żwacza. Tętno i oddechy są przyspieszone, ciepłota ciała zmienna. Przy postępującym odwodnieniu zmniejsza się elastyczność skóry, zapadają się gałki oczne. Ruchy zwierzęcia stają się nieskoordynowane, zwierzę niechętnie wstaje. W cięższych stanach może wystąpić zapaść i śpiączka. Kał jest zwykle rzadki, szary, cuchnący. U sztuk, które przechorowały kwasicę żwacza, stwierdza się czasami ochwat.

ZMIANY ANATOMOPATOLOGICZNE
Treść żwacza o ostrym, kwaśnym zapachu, zapalenie błony śluzowej żwacza, zwłaszcza worka brzusznego, martwica blaszek ksiąg, obrzęk płuc, wybroczyny pod nasierdziem i wsierdziem, zwyrodnienie wątroby, wybroczyny w oponach mózgu.

POMOCNICZE BADANIA LABORATORYJNE
Badanie pH treści żwacza (pH 4,0-5,5). Badanie ilości i żywotności wymoczków (brak lub martwe pierwotniaki). Próba flotacji (opóźniona). Określenie wartości hematokrytowej (40-50).

LECZENIE
W lżejszych stanach: lewarowanie treści żwacza i płukanie dużą ilością wody, przy pH większym niż 5,5 podać dożwaczowo węglan wapnia (200-500 g), dwuwęglan sodu, Formosan (300-400 g) w 5-10 litrów wody. 
W cięższych stanach: bezwzględne lewarowanie treści żwacza lub rumenotomia w przypadkach, gdy treść żwacza jest zbita. Gdy pH ma wartość mniejszą niż 5,5, nie podawać substancji alkalizujących do żwacza.
Dożwaczowo – po uprzednim usunięciu treści żwacza – wlać roztwór drożdży piekarskich lub piwnych 1 kg w 10 litrach wody. Można podać dożwaczowo antybiotyki przeciw bakteriom Gram(+) – Penicillinum 2-3 mln. Przy objawach kwasicy ogólnej stosować dożylnie 5% NaHCO₃ 600-800 ml na krowę, następnie 1,3% roztwór NaHCO₃ w ilości potrzebnej do osiągnięcia wyraźnej poprawy stanu klinicznego. Przy silnym odwodnieniu podaje się również płyny wieloelektrolitowe – w ilości uzależnionej od stopnia odwodnienia. Objawy bólowe zmniejsza się lekami przeciwbólowymi – Biovetalgin 20 ml. W ciężkich przypadkach preparaty przeciwhistaminowe – Phenazolinum 0,5-2 g/szt. i przeciwzapalne – Hydrocortisonum hemisuccinatum 1 g. Należy dożwaczowo podać treść żwacza od zdrowej krowy w ilości 4-10 litrów, szczególnie w razie stosowania dożwaczowo antybiotyków. Podawać przez kilka dni dobre siano i stopniowo przyzwyczajać zwierzę do pierwotnej dawki pokarmowej.

ZAPOBIEGANIE
Unikać podawania w dużych ilościach, jednorazowo, łatwo strawnych węglowodanów. Stopniowo przyzwyczajać zwierzęta do nowej paszy.

na podstawie: "Wybrane choroby bydła", Jacek Sikora