NADWRAŻLIWOŚĆ 

NADWRAŻLIWOŚĆ 
(Allergy)

PRZYCZYNY
Nadmierna reakcja organizmu na alergeny, np.: pyłek roślin, zarodniki grzybów pleśniowych, kurz stajenny, pióra i sierść innych zwierząt, pyły przemysłowe, alergeny pokarmowe, bakteryjne, pasożytnicze, owadów, prostych związków chemicznych, leki, surowice oraz szczepionki.

OBJAWY KLINICZNE
W zależności od rodzaju alergenu, jego dawki i stopnia nadwrażliwości organizmu, może wystąpić szybko ustępująca pokrzywka, trudno gojąca się egzema lub bardzo groźne dla życia reakcje anafilaktyczne. U bydła występuje silna duszność, wyraźny niepokój, drżenie mięśni, ślinotok, w krótkim czasie wzdęcie. Objawy te mogą wystąpić już po kilku minutach po wprowadzeniu alergenu, najczęściej surowicy, szczepionek bakteryjnych lub leków. W ciężkich przypadkach kończących się śmiercią zwierzęcia obserwuje się tuż przed padnięciem obfity wyciek z nosa, zaleganie, wiosłowanie kończynami, sinicę, kaszel, oczopląs. Temperatura ciała może być znacznie podwyższona. Niektóre zwierzęta mimo tak groźnych objawów przeżywają i objawy mogą całkowicie ustąpić w ciągu 2 godzin.

ZMIANY ANATOMOPATOLOGICZNE
Obrzęk płuc, ogniska rozedmy, czasem silne przekrwienie.

POMOCNICZE BADANIA LABORATORYJNE
W przypadku anafilaksji brak czasu na dodatkowe badania. Przy formie przewlekłej – wypryskach skórnych, przewlekłym zapaleniu alergicznym oskrzeli – można wykonać testy skórne, dotychczas rutynowo nie wykonywane w Polsce. Wzrost liczby eozynofili we krwi i na błonach śluzowych może wskazywać na reakcje alergiczne.

LECZENIE
W przypadku anafilaksji natychmiastowe podjęcie leczenia decyduje o przeżyciu zwierzęcia. Najskuteczniejsza jest Adrenalina 2-8 ml 0,1%, następnie Vecort 2,5-5 ml lub Opticortenol S 4-8 ml. W lżejszych formach wystarczy podać Calcium borogluconatum 250 ml i Phenazolinum 0,5-2 g. W przypadku wzdęcia niezbędne jest czasem trokarowanie żwacza, gdyż próby usunięcia gazów przez zgłębnik, przy istniejącej silnej duszności spowodowanej obrzękiem płuc, mogą spowodować śmierć zwierzęcia. Powikłany zakażeniami bakteryjnymi lub grzybiczymi wyprysk powinien być leczony miejscowo, np. Ung. Entozoni (cienka warstwa 2 razy dziennie), Mycovet 2 razy dziennie posypywać proszkiem lub przemywać płynem. Należy starać się za wszelką cenę wyeliminować czynnik uczulający, gdyż w przeciwnym razie wkrótce po zakończeniu leczenia objawy choroby pojawią się ponownie.

ZAPOBIEGANIE
Przed podaniem leku z wywiadu dowiedzieć się, czy preparat nie był ostatnio stosowany. Surowice, szczepionki bakteryjne, leki znane jako potencjalne silne alergeny (penicylina) podać najpierw w niewielkiej ilości, odczekać pół godziny i dopiero przy braku reakcji zastosować pełną dawkę. Przy stosowaniu masowym w/w preparatów podać je najpierw kilku zwierzętom i zastosować u reszty stada tylko w przypadku braku reakcji u pierwszych osobników. Okresowo odrobaczać bydło (pasożyty wewnętrzne i zewnętrzne).

na podstawie: "Wybrane choroby bydła", Jacek Sikora