Zagospodarowanie odchodów zwierzęcych

Ochrona środowiska to przede wszystkim dbałość o prawidłowe składanie i zagospodarowanie odchodów zwierzęcych oraz przechowywanie niektórych pasz, jak np. kiszonki. Zarówno przepisy UE, jak i prawodawstwo polskie (ustawa o nawozach i nawożeniu) obligują posiadacza zwierząt do stworzenia systemu zagospodarowania odchodów w sposób nie zagrażający środowisku naturalnemu.

Obiekty i urządzenia do składowania oraz przechowywania odchodów zwierzęcych

Obiekty i urządzenia służące do składowania i przechowywania odchodów zwierzęcych powinny być nieodłącznie związane z budynkami inwentarskimi. Rodzaj i wielkość (pojemność) tych obiektów i urządzeń zależą od systemu utrzymania zwierząt i wynikającej z tego: postaci odchodów (obornik, gnojówka, gnojowica), ilości produkowanych odchodów, ilości stosowanej ściółki oraz okresu przechowywania odchodów.

Lokalizacja płyt obornikowych i zbiorników

Gnojownie oraz zbiorniki na gnojówkę i gnojowicę powinny być usytuowane (wg IMUZ Falenty) poza podwórzem gospodarskim, najlepiej z jego północnej lub północno-wschodniej strony, w miejscu zacienionym i osłoniętym od wiatrów. Miejsca na gnojownię powinny być równe, nie zalewane przez wody deszczowe, przy poziomie wody gruntowej min. 1,5 m.
Ściśle określone rozporządzeniem Ministra Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej wymagane odległości przy lokalizacji płyt obornikowych oraz zbiorników na działce siedliskowej wynoszą:

a) dla zbiorników zamkniętych (mierzone od pokryw i wylotów wentylacyjnych)
- od otworów okiennych i drzwiowych pomieszczeń przeznaczonych na pobyt ludzi na działkach sąsiednich -15 m
- od magazynów środków spożywczych, a także obiektów budowlanych przetwórstwa rolno-spożywczego –15 m
- od granicy działki sąsiedniej – 4 m
- od budynków magazynowych ogólnych – 5 m
- od silosów na zboże i pasze – 5 m
- od silosów na kiszonki – 5 m

b) dla zbiorników otwartych o pojemności do 200 m3 oraz płyt obornikowych

- od otworów okiennych i drzwiowych pomieszczeń przeznaczonych na pobyt ludzi na działkach sąsiednich – 30 m
- od budynków przetwórstwa rolno-spożywczego i magazynów środków spożywczych – 50 m
- od budynków magazynowych pasz i ziarna – 10 m
- od granicy działki sąsiedniej – 4 m
- od silosów na zboże i pasze – 5 m
- od silosów na kiszonki – 10 m.
Dopuszcza się również sytuowanie zbiorników na płynne odchody zwierzęce w odległościach mniejszych niż podane powyżej lub na granicy działek, jeżeli przylegać one będą do tego samego rodzaju zbiorników na działce sąsiedniej.
Odległość otwartych zbiorników na płynne odchody zwierzęce o pojemności większej niż 200 m3 od obiektów wymienionych uprzednio oraz od granicy działki sąsiedniej, określane są indywidualne w decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowaniu terenu w uzgodnieniu z powiatowym inspektorem sanitarnym.
Rozwiązania dot. usytuowania płyt obornikowych i zbiorników muszą być zgodne nie tylko z przepisami ustawy, ale również z obowiązującymi Polskimi Normami i zasadami wiedzy technicznej.
Zbiorniki otwarte o wysokości ścian mniejszej niż 1,8 m oraz zbiorniki ziemne, muszą być zabezpieczone ogrodzeniem o wysokości co najmniej 1,8 m.
Gnojownie i zbiorniki powinny być tak zbudowane, aby nie były źródłem zakażenia ludzi, zwierząt, wód gruntowych i otoczenia (dno i ściany nieprzepuszczalne, przykryte). Teren łączący gnojownie oraz droga łącząca pomieszczenia (budynki inwentarskie) z gnojownią muszą być utwardzone. Bardzo ważną sprawą jest odpowiednie pryzmowanie obornika.

Przykłady rozwiązań płyt obornikowych

Podczas projektowania i budowy płyt obornikowych należy uwzględnić:
- ilość produkowanego obornika,
- sposób usuwania obornika z budynku inwentarskiego,
- sposób wybierania obornika z płyty obornikowej podczas wywożenia go w pole.
Płyta obornikowa może znajdować się na powierzchni terenu lub może być zagłębiona, może mieć ściany boczne ze wszystkich lub tylko z niektórych stron. Podczas budowy płyty obornikowej należy pamiętać o wykonaniu spadków w kierunku studzienki rewizyjnej, w celu ułatwienia grawitacyjnego odpływu nadmiaru wód gnojowych.