System Identyfikacji i Rejestracji Świń

Identyfikację i rejestrację świń wprowadza się w Polsce aby umożliwić monitorowanie sytuacji epizootycznej w kraju służbom weterynaryjnym, ujednolicić identyfikację świń, a także kontrolować ich przemieszczenia. System ten pozwoli również na wspieranie służb hodowlanych, a w przyszłości bezpieczeństwo żywnościowe oraz dokładną identyfikację mięsa.

Rejestr posiadaczy i siedzib stad jest identyczny dla wszystkich gatunków zwierząt. W jednej siedzibie stada może przebywać więcej niż jeden gatunek zwierząt.

Na System Identyfikacji i Rejestracji Świń składają się trzy elementy:

• Skomputeryzowana baza danych
• Znaki identyfikacyjne: kolczyki lub tatuaż
• Prowadzona w gospodarstwie przez posiadacza księga rejestracji świń

Skomputeryzowana baza danych jest tworzona jako sieciowy system informatyczny, w pełni zintegrowany z Systemem IACS, oparty o struktury terytorialne ARiMR. Baza danych IRZ gromadzi informację o posiadaczach zwierząt, i miejscach ich przebywania (Rejestr Posiadaczy i Siedzib Stad) oraz przemieszczeń zwierząt (rejestracja zgłoszeń zdarzeń dot. zwierząt). Pozwoli to na śledzenie historii zwierząt, wspieranie służb weterynaryjnych (monitoring sytuacji epizootycznej) oraz może być wykorzystana w pracach hodowlanych.

Posiadacz świń zgłasza zwierzę do rejestru poprzez zgłoszenie Agencji faktu oznakowania zwierzęcia lub wwozu zwierzęcia sprowadzonego z zagranicy, na formularzu zgłoszenie świń do rejestru udostępnionym przez Agencję którego wzór jest określony w załączniku nr 9 do Rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 czerwca 2003 w sprawie oznakowania owiec, kóz oraz świń, paszportów koni, prowadzenia rejestrów i ksiąg rejestracji. Ponadto dane zawarte w rejestrze wprowadzane są na podstawie przesyłanych przez posiadaczy formularzy: Zgłoszenie zmiany stanu stada świń, Zgłoszenie uboju świń w rzeźni oraz informacji o stanie stada świń składanych przez posiadacza do Agencji.

Rejestr zawiera następujące dane: miejsce oraz datę urodzenia zwierzęcia,

• imię i nazwisko, miejsce zamieszkania i adres albo nazwę, adres i siedzibę posiadacza zwierzęcia,
• numer zawarty w oznakowaniu zwierzęcia
• kolejne numery gospodarstw i numery siedzib stad, w których zwierzę przebywało i aktualnie przebywa,
• oznaczenie kraju pochodzenia przy użyciu kodu,
• informacje w przypadku przemieszczania zwierząt,
1. przyczynę przemieszczenia zwierzęcia,
2. datę przemieszczenia zwierzęcia z siedziby stada lub do siedziby stada,
• datę padnięcia albo następujące informacje dotyczące uboju zwierzęcia w rzeźni:
1. datę uboju zwierzęcia,
2. datę przyjęcia zwierzęcia do rzeźni,
3. numer partii uboju,
4. numer siedziby stada, z którego zwierzę przyjęto do rzeźni,
• informację o wydaniu duplikatu kolczyka, jeżeli został wydany.

Zgodnie z Art. 7 ust. 1 Ustawy z dnia 24 kwietnia 1997 r. o zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt, badaniu zwierząt rzeźnych i mięsa oraz o Inspekcji Weterynaryjnej zwierzęta z gatunku świnie podlegają oznakowaniu. Posiadacz świń jest zobowiązany do ich oznakowania i zgłoszenia tego faktu Agencji przed opuszczeniem przez zwierzę gospodarstwa, nie później jednak niż w terminie 21 dni od dnia urodzenia zwierzęcia. Oznakowanie polega na zakładaniu świniom kolczyka na lewym uchu z numerem identyfikacyjnym stada.

Kolczyk dla świń składa się z dwóch części – części żeńskiej zakładanej z przodu ucha i części męskiej zakładanej z tyłu ucha.
Część żeńska ma nie mniej niż 30 mm i nie więcej niż 35 mm średnicy.
Część męska ma nie mniej niż 30 mm i nie więcej niż 35 mm średnicy.
Na kolczyku świń znajduje się umieszczony w sposób czytelny i trwały numer identyfikacyjny stada, składający się z 14 znaków o wysokości nie mniejszej niż 5 mm, z których:

• dwie pierwsze to litery PL,
• dziewięć następnych to cyfry oznaczające numer gospodarstwa w którym zwierzę się urodziło, w tym ostatnia cyfra kontrolna,
• ostatnie trzy cyfry oznaczają numer stada w obrębie danego gospodarstwa, w którym zwierzę się urodziło,
• znak graficzny Agencji.

W przypadku utraty lub uszkodzenia kolczyka w sposób uniemożliwiający odczytanie umieszczonych na nim znaków, posiadacz zwierzęcia niezwłocznie składa Wniosek o wydanie duplikatu kolczyka dla świń. Wzór wniosku jest określony w załączniku nr 3 do Rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 czerwca 2003 w sprawie oznakowania owiec, kóz oraz świń, paszportów koni, prowadzenia rejestrów i ksiąg rejestracji.

Na duplikacie kolczyka znajdują się dane, które były umieszczone na utraconym lub uszkodzonym kolczyku z tym że w przypadku duplikatu kolczyka dla świń przed literami "PL" znajduje się cyfra rzymska oznaczająca kolejny numer duplikatu. Kolczyk zwierząt znakowanych jest wykonany z giętkiego tworzywa i skonstruowany w sposób nie powodujący uszkodzeń ciała zwierzęcia. Kolczyk zakłada się w sposób umożliwiający łatwe odczytanie numeru identyfikacyjnego zwierzęcia oraz w sposób wykluczający ponowne użycie w przypadku jego usunięcia.

Wzór kolczyka dla świń

U świń kierowanych bezpośrednio do uboju dopuszcza się wytatuowanie numeru identyfikacyjnego stada ustalonego przez Agencję przy wydawaniu księgi rejestracji stada świń. Numer ten tatuuje się w obu małżowinach usznych albo na jego grzbiecie, z tym że w prawej małżowinie usznej tatuuje się 6 pierwszych cyfr tego numeru, a w lewej małżowinie usznej pozostałe cyfry tego numeru. Numer identyfikacyjny stada powinien być wytatuowany w sposób czytelny i trwały oraz składać się z 12 cyfr o wysokości od 5 mm do 20 mm. Zwierzęta importowane z krajów UE przy wjeździe do Polski zachowują swój numer identyfikacyjny. Zwierzęta importowane spoza UE otrzymują nowy numer identyfikacyjny zgodny ze wzorem obowiązującym dla świń.

Posiadacz zwierząt składa wniosek o wydanie księgi rejestracji w Biurze Powiatowym ARiMR, na formularzu udostępnionym przez Agencję, którego wzór jest określony w załączniku nr 4 do rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 czerwca 2003 w sprawie oznakowania owiec, kóz oraz świń, paszportów koni, prowadzenia rejestrów i ksiąg rejestracji.
Agencja wydaje księgę rejestracji w formie książkowej w terminie 21 dni od dnia złożenia wniosku, nadając wnioskodawcy numer gospodarstwa i numer siedziby stada, jeżeli nie zostały one wcześniej nadane.
Księgę rejestracji prowadzi się odrębnie dla danego stada poszczególnych gatunków zwierząt w formie książkowej lub przy zastosowaniu systemów informatycznych, opartych o programy komputerowe.
Jeżeli księga rejestracji jest prowadzona przy zastosowaniu systemów informatycznych, prowadzący księgę rejestracji:

1. zapewnia system ochrony i zabezpieczenia danych przed ich utratą,
2. sporządza wydruki danych z księgi rejestracji co 6 miesięcy.

Dane zwierzęcia zawarte w księdze rejestracji lub wydrukach, przechowuje się przez okres co najmniej 5 lat od dnia ubycia tego zwierzęcia ze stada. W księdze rejestracji świń wpisuje się następujące dane:

1. Imię i nazwisko, miejsce zamieszkania i adres albo nazwę, adres i siedzibę posiadacza zwierzęcia,
2. stan początkowy stada,
3. zmiany stanu stada, z podaniem w szczególności:
• daty przybycia zwierzęcia do stada lub ubycia zwierzęcia ze stada,
• przyczyny przybycia zwierzęcia do stada lub ubycia zwierzęcia ze stada, przez podanie kodu zdarzenia,
• adres i numer siedziby stada, z którego zwierzęta przybyły,
• adres i numer siedziby stada, do której zwierzęta zostały przemieszczone,
• numer zawarty w oznakowaniu zwierząt, które przybyły do siedziby stada i ubyły z siedziby stada
4. adnotacje o przeprowadzonych kontrolach.

Wpisu do księgi rejestracji, dokonuje się w terminie do 7 dni od dnia zaistnienia zdarzenia. Wpisy w księdze rejestracji, są dokonywane w języku polskim, w sposób czytelny i trwały. Wszelkich zmian wpisów w księdze rejestracji, dokonuje się w sposób umożliwiający odczytanie wpisu zmienianego.Wzór księgi rejestracji świń jest określony w załączniku nr 6 do rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 czerwca 2003 w sprawie oznakowania owiec, kóz oraz świń, paszportów koni, prowadzenia rejestrów i ksiąg rejestracji.

W przypadku zapisania wszystkich stron kartek wsadowych księgi rejestracji świń, posiadacz świń składa wniosek o wydanie dodatkowych kartek wsadowych, w miejscu składania wniosków, na formularzu udostępnionym przez Agencję, którego wzór jest określony w załączniku nr 7 do rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 czerwca 2003 w sprawie oznakowania owiec, kóz oraz świń, paszportów koni, prowadzenia rejestrów i ksiąg rejestracji.

Za wydawanie księgi rejestracji świń oraz dodatkowych kartek wsadowych Agencja pobiera opłaty:

• księga rejestracji świń 2,25 PLN
• dodatkowe kartki wsadowe 0,20 PLN (za każdą kartkę)

Do obowiązków posiadacza świń należy:

• Oznakowanie świń kolczykami lub tatuażem,
• Informowanie odpowiednich organów ARiMR we właściwym terminie o każdym zmniejszeniu ( sprzedaż, wywóz, padnięcie, ubój, eksport ) lub zwiększeniu (urodzenie, import, wwóz ) stanu ilościowego stada,
• Prowadzenie w gospodarstwie Księgi Rejestracji Świń, w której będzie odnotowywał wszystkie zdarzenia dotyczące zwierząt.

Przygotowywane zmiany w stosunku do obecnie obowiązujących przepisów, regulujących zasady identyfikacji i rejestracji zwierząt

Nadawanie numeru identyfikacyjnego

Zgodnie z art.11 ust.4 projektu ustawy o krajowym systemie ewidencji producentów, ewidencji gospodarstw rolnych oraz rejestru wniosków o przyznanie płatności na podstawie, posiadaczowi zwierzęcia, wraz z wpisem do ewidencji, nadawany będzie numer identyfikacyjny, a następnie w Biurze Powiatowym, zgodnie z art.10 ust.3 projektu ustawy o systemie identyfikacji i rejestracji zwierząt oraz koniowatych oraz o zmianie niektórych innych ustaw, będzie nadawany numer siedziby stada. Numer ten składa się z:

• Liter "PL"
• z dziewięciu cyfr oznaczających numer identyfikacyjny posiadacza zwierząt albo podmiotu prowadzącego zakład utylizacyjny
• trzech cyfr oznaczających kolejny numer siedziby stada albo numer miejsca utylizacji zwłok zwierząt

Znakowanie świń

Przewiduje się zmianę zapisu odnośnie terminu oznakowania świń. Aktualnie obowiązujący zapis o obowiązku oznakowania świń przed opuszczeniem przez zwierzę siedziby stada, nie później jednak niż w terminie 21 dni od dnia urodzenia proponuje się zastąpić zapisem o możliwie szybkim oznakowaniu zwierzęcia, jednak nie później niż przed opuszczeniem przez zwierzę siedziby stada podając stan liczbowy zwierząt w stadzie.

Przewiduje się możliwość znakowania wszystkich świń poprzez wytatuowanie numeru identyfikacyjnego. Aktualnie tatuowanie numeru identyfikacyjnego jest dopuszczalne wyłącznie w przypadku świń, innych niż hodowlane, kierowanych bezpośrednio do uboju. Projekt ustawy przewiduje że oznakowanie świń tatuażem odbywać się będzie poprzez wytatuowanie w obu małżowinach usznych albo na ich grzbiecie, numeru siedziby stada nadanego przez Agencję z tym że w prawej małżowinie usznej tatuuje się 7 pierwszych znaków tego numeru, a w lewej małżowinie usznej pozostałe znaki tego numeru. Numer ten składa się z 14 znaków.

Zaopatrywanie się posiadaczy świń w kolczyki

Przewiduje się że posiadacze świń nie będą występować o wydanie puli numerów identyfikacyjnych, ponieważ zwierzęta te znakowane są numerem siedziby stada. Posiadacze zwierząt nabywać mają kolczyki z numerami identyfikacyjnymi zwierząt od dostawców znajdujących się na liście, składając zamówienie na kolczyki bezpośrednio u dostawcy albo za pośrednictwem kierownika biura powiatowego na formularzu udostępnionym przez Agencję.

W przypadku duplikatów kolczyków posiadacz składać ma zamówienie za pośrednictwem kierownika biura powiatowego na formularzu udostępnionym przez Agencję.

W zamówieniach tych posiadacz wskazywać ma dostawcę, od którego nabywa kolczyk lub jego duplikat. Agencja będzie prowadziła listę podmiotów, które produkują kolczyki. Lista będzie dostępna w każdym Biurze Powiatowym, Oddziale Regionalnym i Centrali.

Z OBOWIĄZKU PROWADZENIA KSIĘGI REJESTRACJI ZWOLNIONE BĘDĄ PODMIOTY PROWADZĄCE MIEJSCA GROMADZENIA ŚWIŃ ORAZ PODMIOTY ZAJMUJĄCE SIĘ ICH ZAROBKOWYM PRZEWOZEM

Obowiązek prowadzenia ewidencji przez podmioty prowadzące miejsca gromadzenia zwierząt

Podmioty prowadzące miejsca gromadzenia zwierząt będą zobowiązane do prowadzenia ewidencji tych miejsc oraz rejestrowania w formie książkowej lub przy zastosowaniu systemów informatycznych opartych o programy komputerowe następujących danych:

• daty wprowadzenia do miejsca gromadzenia,
• daty wyprowadzenia z miejsca gromadzenia,
• miejsca urodzenia,
• imienia i nazwiska posiadacza, jego adresu i siedziby,
• numeru identyfikacyjnego zwierzęcia,
• miejsca przeznaczenia zwierzęcia,
• rodzaju i numeru rejestracyjnego środka transportu,
• daty padnięcia w przypadku padnięcia zwierzęcia co będzie szczególnie pomocne w wykrywaniu ewentualnych ognisk chorób zakaźnych.

Każdy posiadacz zwierząt, które mają być przewiezione do lub z miejsc gromadzenia zwierząt, wystawy lub pastwiska, przedstawiać będzie podmiotowi prowadzącemu to miejsce świadectwo zdrowia zwierzęcia. Obowiązek prowadzenia ewidencji przez podmioty zajmujące się zarobkowym przewozem zwierząt

Podmioty prowadzące zarobkowy przewóz zwierząt obowiązane będą do prowadzenia, odrębnie dla każdego pojazdu, ewidencji przewożonych zwierząt w formie książkowej lub przy zastosowaniu systemów informatycznych opartych o programy komputerowe.

Ewidencja, zawiera następujące dane:

• imię, nazwisko lub nazwę posiadacza zwierzęcia oraz adres siedziby stada lub miejsce gromadzenia, z którego zwierzęta są przemieszczane,
• miejsce i datę przemieszczania zwierząt,
• miejsce i datę dostarczenia oraz imię, nazwisko lub nazwę i adres odbiorcy lub odbiorców,
• gatunek i liczbę przewożonych zwierząt,
• datę i miejsce dezynfekcji,
• numery świadectw zdrowia lub innych dokumentów towarzyszących przewożonym zwierzętom,
• datę padnięcia, w przypadku padnięcia zwierzęcia.

Nadzór nad identyfikacją i rejestracją zwierząt

W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości w rejestrze zwierząt oznakowanych Agencja wysyłać będzie do posiadacza zwierząt wezwanie do korekty a obowiązkiem posiadacza będzie wypełnienie oraz odesłanie w określonym terminie wezwania do korekty. Informacje zawarte w tym dokumencie pozwolą na zapewnienie pełnej spójności danych w rejestrze oraz mają na celu potrzebę weryfikacji informacji zawartych w rejestrze z informacjami zawartymi w księdze rejestracji prowadzonej przez posiadacza w gospodarstwie. Natomiast w przypadku nie złożenia lub błędnego złożenia informacji o stanie stada zwierząt lub nie wypełnienia lub błędnego wypełnienia oraz nie odesłania wezwania do korekt, przewidywana jest kontrola. Imienne upoważnienie do przeprowadzania kontroli wydawać ma dyrektor oddziału regionalnego Agencji lub powiatowy lekarz weterynarii. Ww. upoważnienie zawiera wskazanie osoby upoważnionej do przeprowadzenia kontroli, jej miejsce i zakres oraz podstawę prawną jej przeprowadzenia. Przed rozpoczęciem kontroli, osoba upoważniona do jej przeprowadzenia będzie obowiązana okazać posiadaczowi lub imienne upoważnienie. Wszystkim osobom upoważnionym do kontroli przyznano prawo: wstępu do siedziby stada, dostępu do zwierząt przebywających w siedzibie stada, żądania pisemnych lub ustnych informacji związanych z przedmiotem kontroli, wglądu do dokumentów związanych z przedmiotem kontroli, sporządzania z nich odpisów, wyciągów lub kserokopii, zabezpieczania tych dokumentów oraz sporządzania dokumentacji fotograficznej z przeprowadzonej kontroli. Z przeprowadzonych kontroli sporządzane będą protokoły, do których posiadacz zwierząt może wnosić zastrzeżenia.

1. Rejestr zwierząt oznakowanych

Dane dotyczące zwierząt, posiadaczy zwierząt, rzeźni, siedzib stad przetrzymywane będą w komputerowej bazie danych prowadzonej przez Agencję przez okres 3 lat od momentu zaprzestania przetrzymywania zwierząt lub zwłok zwierzęcych w przypadku zakładu utylizacyjnego w danej siedzibie stada. Po upływie tego okresu ARiMR będzie skreślała siedzibę stada z rejestru zwierząt oznakowanych. Zaprzestanie przetrzymywania zwierząt lub zwłok zwierzęcych w jednej siedzibie stada nie będzie powodować skreślenia danych dotyczących posiadacza zwierząt, lecz wyłącznie danej siedziby stada. O skreśleniu siedziby stada z rejestru Agencja będzie informować posiadacza zwierzęcia, w formie pisemnej w terminie 7 dni od dnia skreślenia.