Stanowisko MRiRW w sprawie transportu koni rzeźnych

Stanowisko w sprawie transportu koni rzeźnych z Polski do krajów Unii Europejskiej.

Polska zawsze przykładała bardzo dużo uwagi do spraw mających na celu zapewnienie właściwych praw zwierzętom i ich przestrzegania.

Już w 1928 roku Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej podpisał ustawę o ochronie zwierząt, która została zastąpiona obecnie obowiązującą ustawą z 21 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt ( Dz. U. z 2003 r.Nr 106, poz. 1002). Rozdział 7 tej ustawy poświęcony jest transportowi zwierząt. Ustawa zobowiązuje przewoźników do tego aby transport zwierząt odbywał się środkami do tego celu przystosowanymi. W trakcie długiego transportu zwierzęta muszą mieć zapewnioną odpowiednio często wodę i karmę oraz odpoczynek; zwierzętom chorym lub rannym zapewnia się niezwłocznie pomoc weterynaryjną. Zwierzęta wwożone do kraju oraz wywożone za granicę muszą być wiezione najkrótszą drogą i bez zbędnych postojów, a ich odprawa graniczna odbywa się poza kolejnością. Odpowiedzialność za nieprzestrzeganie warunków transportu ponosi przewoźnik.

Opublikowana 12 listopada 2001 r. ustawa z dnia 25 lipca 2001 r. ( Dz. U Nr 129 poz. 1435) zmieniając ustawę o zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt, badaniu zwierząt rzeźnych i mięsa oraz o Inspekcji Weterynaryjnej poszerza zakres kompetencji Inspekcji Weterynaryjnej o sprawowanie nadzoru nad przestrzeganiem niektórych przepisów dotyczących ochrony zwierząt. Stanowi o tym Art. 2 pkt 32 ustawy.

Jednocześnie w dniu 28 września 2002 r. weszła w życie nowelizacja ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt, w której wskazano Inspekcję Weterynaryjną jako organ sprawujący nadzór nad przestrzeganiem przepisów ustawy. W znowelizowanej ustawie dokonano transpozycji niektórych przepisów Unii Europejskiej dotyczących transportu zwierząt oraz poprzez zmianę upoważnienia ustawowego obligującego ministra właściwego do spraw transportu do wydania szczegółowych przepisów w tym zakresie zapewniono możliwość całkowitej implementacji przepisów unijnych .

Głównym celem nowelizacji było dostosowanie przepisów polskich do prawodawstwa Unii Europejskiej, w tym wskazanie organu nadzoru do egzekwowania przepisów m.in. odnoszących się do warunków transportu zwierząt. Obecnie trwają prace nad ukończeniem i skierowaniem do publikacji rozporządzenia w sprawie szczegółowych zasad i warunków obowiązujących podczas transportu zwierząt, które zastąpi dotychczas obowiązujące rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 30 czerwca 1998 r.(Dz. U. Nr 86, poz. 552). Przepisy te umożliwią służbom weterynaryjnym skuteczne egzekwowanie praw zwierząt w taki sam sposób i takim samym zakresie w jakim odbywa się to w krajach członkowskich Wspólnot Europejskich. Nowe przepisy wykonawcze pozwolą również na poprawę warunków transportu zwierząt na obszarze kraju.

Poczynając od 1998 r. przewozy zwierząt rzeźnych w transporcie międzynarodowym odbywają się na warunkach określonych w przepisach unijnych. Każdy transport przed opuszczeniem granicy polskiej jest kontrolowany również pod kątem przestrzegania przepisów odnośnie dobrostanu zwierząt. Szczególną uwagę zwraca się na to, aby przewoźnik zwierząt miał uprawnienia unijne do tego rodzaju działalności.

Podmiot zajmujący się transportem zwierząt składa pisemne zobowiązanie do przestrzegania prawa unijnego, w tym do określenia planu trasy ze wskazaniem punktów postojowych, do przestrzegania norm załadunku, do zapewnienia odpowiednio kwalifikowanych osób odpowiedzialnych za transport oraz do posiadania atestu weterynaryjnego na środek transportu. Każdy transport zwierząt jest kontrolowany na granicy Wspólnoty i o dopuszczeniu do dalszej podróży decydują właściwe władze Unii Europejskiej. Władze polskie nie mają wpływu na sposób i warunki transportów zwierząt przez terytorium Unii Europejskiej.

Należy zaznaczyć, że systematycznie maleje liczba koni rzeźnych opuszczających Polskę w transporcie międzynarodowym. W 1999 r. wyeksportowano 75 tys. koni rzeźnych głównie do Włoch i Francji. W 2000 roku przewieziono w transporcie międzynarodowym 49.651 koni. W 2001 roku wyeksportowano 39.421 koni, w 2002 r. 30.848, a do 31 lipca br. 26747 sztuk. Eksport mięsa końskiego w 2000 r. wyniósł 8.165.260 kg , w 2001 r. 9.483.670 kg., w 2002 r spadł do 7.926.549 kg., a do 31 lipca br. wyniósł 4.940.169 kg. Tendencja spadkowa zauważalna w ostatnich 2 latach w odniesieniu do mięsa końskiego świadczy o powolnym spadku liczby koni chowanych z przeznaczeniem na mięso. Jednocześnie w niektórych państwach członkowskich Unii Europejskiej odnotowano w tym samym czasie trzykrotny wzrost liczby żywych koni transportowanych z przeznaczeniem na ubój do krajów tradycyjnie importujących konie z Polski.

Stan faktyczny sytuacji zwierząt rzeźnych w transporcie oraz ocena skuteczności sprawowanego przez organa inspekcji weterynaryjnej nadzoru, został oceniony w raporcie NIK zawartym w „informacji o wynikach kontroli realizacji przepisów w zakresie ochrony zwierząt za szczególnym uwzględnieniem transportu zwierząt”.

Raport NIK z kontroli, która odbyła się w I kwartale br. stwierdza, że zwiększył się, w stosunku do sytuacji z 1999 r., zakres działań podejmowanych przez organy administracji publicznej i inne jednostki organizacyjne w celu zapewnienia właściwych warunków bytowania i transportu zwierząt, a w tym zdecydowanie poprawił się nadzór służb weterynaryjnych. W raporcie stwierdzono również, że naruszanie zasad dobrostanu zwierząt w transporcie występowało incydentalnie.

Ministerstwo nie podziela poglądu odnośnie wprowadzenia całkowitego zakazu transportu koni rzeźnych w ramach eksportu. Działania Ministerstwa zmierzają do stworzenia przepisów i możliwości ich egzekwowania, tak aby przewóz koni odbywał się w warunkach gwarantujących zwierzętom humanitarne traktowanie.

Jednostronne wprowadzenie tego typu zakazu przez Polskę wiązałoby się z koniecznością zerwania podpisanych przez nasz kraj umów międzynarodowych, a także do wystąpienia z WTO oraz wprowadzenia zakazu tranzytu żywych zwierząt przez terytorium RP. Oznaczałoby dobrowolne wprowadzenie przepisów dyskryminujących polskich hodowców i rolników. Wprowadzenie takiej regulacji prawnej przyczyniłoby się niewątpliwie do dalszego systematycznego spadku liczby koni chowanych i hodowanych w gospodarstwach rolnych.

Z tych powodów żądania zawarte w kierowanych do Rządu Polskiego petycjach i apelach nie mogą być spełnione. Raport NIK potwierdza, że działania skierowane na uzupełnienie przepisów prawa związane m.in. z transpozycją prawa Wspólnot Europejskich do prawa krajowego oraz poprawa jego egzekucji, zaczynają przynosić oczekiwane efekty.

Żródło: www.bip.minrol.gov.pl