Konsekwencje nieprawidłowo rozwiązanych podłóg w oborach

Schorzenia zwierząt gospodarskich związane z wadami podłóg w pomieszczeniach inwentarskich nazywane są często schorzeniami spowodowanymi przez podłogę (floor diseases). Nieprawidłowo rozwiązane podłogi dla zwierząt są wynikiem nieumiejętnej i krótkowzrocznej działalności człowieka. Dlatego też floor diseases zaliczane są do szerszej grupy schorzeń określanych ostatnio jako MMD (men made diseases). Dosłownie są to choroby spowodowane przez człowieka. W tej grupie floor diseases występują schorzenia wymion w różnych postaciach oraz schorzenia kończyn.

Schorzenia wymion
Schorzenia wymion mogą powstawać m.in. w wyniku zimnych podłóg. Oziębienie wymienia powoduje skurcz naczyń krwionośnych, zmniejszony dopływ krwi, a tym samym ograniczone odżywienie tkanki gruczołowej i obniżenie jej odporności.
Jeżeli oziębieniu dodatkowo towarzyszy wysoka wilgotność powietrza i mokre legowisko, to zwiększa się wtedy niebezpieczeństwo powstawania zakrzepów oraz rozpulchniania naskórka wymienia, co ułatwia wnikanie znajdujących się w otoczeniu drobnoustrojów chorobotwórczych do gruczołu mlekowego. Dodatkowym momentem sprzyjającym występowaniu schorzeń wymienia przy zimnym legowisku jest fakt, że krowy tracą czucie w oziębionym wymieniu i podczas kładzenia się czy wstawania następują sobie na strzyki racicami, kalecząc je lub miażdżąc.

Innym mankamentem wpływającym na schorzenia wymion jest śliskość podłogi. Każdy upadek krowy na śliskiej podłodze powoduje gwałtowny nacisk całego ciała zwierzęcia na wymię, co może prowadzić do okaleczenia i stłuczenia strzyków oraz wymienia.
Schorzenia wymion występują również przy nieprawidłowo wyprofilowanych rusztach. Ruszt o ostrych kantach i złej fakturze jest często przyczyną zranienia, a nawet amputacji strzyków u bydła. Przeprowadzone w Szwecji badania wykazały, że w oborach wolnowybiegowych bezściółkowych o betonowych podłogach, schorzenia wymion występowały u 20 % krów w stadzie, natomiast w oborach wolnowybiegowych ściółkowych tylko u 8 % krów stwierdzono te schorzenia. Również w oborach uwięziowych podłogi ściółkowe zmniejszały o 30 % schorzenia wymion w porównaniu z bezściółkowymi. Badania przeprowadzone w warunkach krajowych wykazały, że odsetek nieczynnych ćwiartek wymieniowych był w oborze bezściółkowej 4-krotnie wyższy aniżeli w oborach ściółkowych.

Schorzenia kończyn

U bydła urazy mechaniczne kończyn, które powstają w wyniku twardych, nierównych, chropowatych i mokrych podłóg prowadzą do powierzchownego i głębokiego zapalenia tworzywa racicowego, martwicy ścięgna zginacza głębokiego, ropnego zapalenia stawu racicowego, ropni metastatycznych, zniekształceń stawowych i okołostawowych. Obserwowane schorzenia kończyn u bydła w 80 % dotyczą kończyn tylnych. Schorzenia te sprawiają zwierzęciu duży ból, co zmusza je do przebywania w pozycji leżącej przez dłuższy okres czasu. Bydło wtedy źle przeżuwa, traci apetyt, występują problemy z rują, spada produkcja. Ogólnie przyjmuje się, że w chowie alkierzowym schorzenia kończyn powodują spadek wydajności mlecznej o około 10 %. Zwłoka w rozpoczęciu leczenia może spowodować obniżenie produkcji o 20 %. Straty ekonomiczne wynikające ze schorzeń kończyn to nie tylko spadek mleczności u krów, ale również duży wskaźnik wybrakowań zwierząt, często wartościowych pod względem genetycznym

Porównanie wydajności mlecznej krów ze schorzeniami kończyn i krów zdrowych przedstawia poniższe zestawienie :

Z zestawienia wynika, że w bezściółkowych budynkach inwentarskich podłogi stanowią nadal jeden z ważniejszych czynników etiologicznych różnych schorzeń, których konsekwencją są straty produkcyjne wynikające z obniżenia produkcji lub eliminacji danych sztuk z dalszej hodowli. Dlatego zaleca się wszędzie tam, gdzie jest to możliwe stosowanie podłóg ściółkowych. Należy absolutnie zapewniać podłogi ściółkowe zwierzętom młodym oraz zwierzętom reprodukcyjnym.