Uprawa pożniwna. Spośród narzędzi biernych najlepsze efekty wymieszania rozdrobnionych resztek pożniwnych z glebą można osiągnąć kultywatorem o zębach sztywnych lub agregatem podorywkowym, którego jednym z elementów roboczych będą zęby sztywne. Zaletą tych narzędzi jest również duża odległość ramy od powierzchni pola (około 70 cm), co ogranicza ryzyko ich zapychania się przy pracy na polach z dużą ilością resztek pożniwnych. Odległość między zębami zależy od szerokości gęsiostopki i może wynosić od 25-30 cm do 40-45 cm przy gęsiostopkach skrzydełkowych. W przypadku uprawy pola po zbiorze kukurydzy na ziarno, gdzie plon słomy zazwyczaj jest duży, lepiej jest stosować kultywatory o szerszym rozstawie zębów ze względu na mniejszą skłonność do zapychania się. Prędkość robocza nie powinna być mniejsza niż 9-10 km/h.
W takich warunkach bardzo dobre efekty pracy zapewniają również brony talerzowe, które są mało wrażliwe na zakamienienie pól oraz umożliwiają pracę na głębokość do 15 cm. Bardzo dobre efekty pracy broną talerzową można uzyskać również na glebach ciężkich z dużą ilością słomy pod warunkiem zastosowania cięższego lub dociążonego narzędzia czy też wyposażonego w talerze o średnicy od 600 do 900 mm. Nowoczesne konstrukcje tych narzędzi są wyposażone w sekcje talerzy gładkich lub zębatych osadzonych na wale i ustawionych ukośnie do kierunku jazdy (w kształcie litery X lub V) oraz dysponują możliwością regulowania kąta ich ustawiania. Wówczas poprzez zmianę kąta ustawienia talerzy do kierunku jazdy można wpływać na intensywność mieszania resztek z glebą. Przy małym kącie ustawienia rzędów talerzy do kierunku jazdy następuje bardziej intensywne kruszenie grud roli, natomiast zwiększenie kąta natarcia zapewnia lepsze wymieszanie większych ilości masy organicznej. Zapotrzebowanie mocy wynosi od 25 do 30 kW na 1 metr szerokości roboczej przy prędkości około 8 km/h. Jednak narzędzia te, o małym nacisku na 1 mb, mogą mieć trudności z dobrym wymieszaniem dużych ilości resztek pożniwnych ze zwięzłą glebą.
Nowością na rynku maszyn rolniczych są spulchniacze obrotowe, które dobrze sprawdzają się na glebach lekkich (na których jest również uprawiana kukurydza). Zbudowane są z obrotowych wałków, do których są przymocowane tarcze wyposażone w odgięte noże. Noże zagłębiają się w glebę, odrywają i odrzucają kęsy gleby, krusząc ją oraz mieszając. Wałki spulchniacza są mocowane na ramie ukośnie do kierunku jazdy (w kształcie litery X lub V), co zapewnia dodatkowe przemieszczanie obrabianej gleby i bardzo dobre jej wymieszanie ze ścierniskiem oraz krótko pociętą słomą. Poprzez zmianę kąta ustawienia wałków nożowych można wpływać na intensywność pracy spulchniacza. Na glebach średnich i ciężkich zadowalające efekty pracy uzyskuje się w dwóch przejazdach oraz przy dociążeniu. W przypadku zagospodarowania resztek po zbiorze kukurydzy swoją funkcję spełnią przy mieszaniu z glebą mniejszych ilości suchej i dobrze rozdrobnionej słomy. Zalecana prędkość robocza dla uzyskania dobrych efektów pracy nie powinna być mniejsza niż 10 km/h. Coraz częściej te elementy robocze wchodzą również w skład wielobelkowych agregatów ścierniskowych.
Ostatnimi elementami roboczymi kultywatorów podorywkowych, bron talerzowych czy agregatów ścierniskowych są wały strunowe lub rurowe. Ich podstawowym zadaniem jest dociśnięcie resztek pożniwnych do powierzchni pola oraz zagęszczenie spulchnionej warstwy roli. Wały rurowe - z kolei - charakteryzują się znacznie mniejszą skłonnością do zapychania się słomą oraz lepiej stabilizują głębokość pracy.
Uprawa pożniwna pługami podorywkowymi systematycznie traci na znaczeniu, ze względu na mniejszą wydajność i większą energochłonność zabiegu (tabela 1). W efekcie tego wykonanie uprawy pługiem staje się droższe w porównaniu z innymi narzędziami lub agregatami podorywkowymi. Dodatkową wadą jest ponadto zwiększona liczba przejazdów po polu ze względu na 2-3-krotnie mniejszą ich szerokość roboczą w porównaniu z bronami talerzowymi czy kultywatorami podorywkowymi.
Tabela 1. Ogólna charakterystyka narzędzi i maszyn do uprawy pożniwnej Narzędzie lub maszyna Prędkość robocza [km/h] Głębokość pracy [cm] Wydajność ]ha/h/m szer. roboczej Zapotrzebowanie mocy [kW/m] Pług podorywkowy 6 - 9 do 15 0,3 - 0,5 20 - 30 Brona talerzowa 5 - 8 8 - 20 0,4 - 0,7 25 - 30 Kultuwator podorywkowy 10 - 12 5 - 12 1,0 25 - 30 Spulchniacz obrotowy (nożowy) 1 - 15 5 - 14 1,0 18 - 22 Spulchniacz palcowy dwurzędowy 1 - 15 5 - 12 1,0 20 - 25
Orka. Do orki przedzimowej korzystniej jest stosować pługi obracalne, ponieważ pole ma wówczas bardziej wyrównaną powierzchnię (brak bruzd i zwałów). Dzięki temu możliwe jest zaoszczędzenie około 10% paliwa przy jednoczesnym wzroście wydajności (krótsze przejazdy jałowe po polu). Pole po orce pługiem obracalnym, o ile nie jest nadmiernie wyskibione, można doprawić w jednym przejeździe agregatu uprawowego. Jednak pługi tego typu są cięższe (podwójna liczba korpusów), a co z tym bezpośrednio związane - droższe. Ponadto korpusy pługów obracalnych są zabezpieczane przed uszkodzeniem mechanizmami „non-stop" - sprężynowymi, hydraulicznymi, pneumatycznymi lub mechanicznie - zrywalnymi śrubami. W przypadku zabezpieczeń „non-stop" należy liczyć się ze wzrostem masy pługa w granicach kilkudziesięciu kilogramów na każdy korpus (najwięcej przy zabezpieczeniach sprężynowych), co może ograniczyć zastosowanie ciągników ze słabszą hydrauliką przy zawieszanych konstrukcjach tych narzędzi.
Uprawa przedsiewna. Przygotowanie gleby do siewu powinno nastąpić w możliwie malej liczbie przejazdów roboczych, a najlepiej tylko w jednym. Każdy dodatkowy przejazd po polu zwiększa nakłady paliwa i robocizny przy jednoczesnym spadku wydajności, co podnosi koszty. W efekcie następuje dodatkowe ugniatanie gleby, szczególnie na uwrociach. Przygotowanie roli do siewu w jednym przejeździe jest możliwe, jeżeli do doprawienia zostanie wykorzystany agregat do uprawy przedsiewnej (o budowie kompaktowej), odpowiednio dobrany do warunków polowych. Agregaty do uprawy przedsiewnej muszą posiadać konstrukcję ramową, podpartą z przodu i z tylu na wałach strunowych. Umieszczenie wału z przodu agregatu zapewnia wówczas jednakową głębokość pracy sekcji spulchniającej. Dla wyrównywania powierzchni pola stosowane są włóki o regulowanej głębokości pracy umieszczone za przednim wałem strunowym (w niektórych agregatach jako pierwszy element roboczy). Zęby spulchniające powinny być sztywne, zakończone gęsiostopką lub sprężyste, zakończone dwustronną redliczką. Zęby powinny być umieszczone stosunkowo gęsto, tak aby odstęp pomiędzy ich śl
Doprawianie przedsiewne agregatami powinno odbywać się z prędkościami, przy których w danych warunkach glebowych uzyskujemy strukturę gruzełkowatą - powyżej 8 km/h (najczęściej od 10 do 12 km/h). Jeżeli prędkości będą zbyt małe, to pogorszeniu ulegnie jakość pracy i wówczas trzeba się będzie liczyć z dodatkowym przejazdem. Stosowanie zbyt dużych prędkości może prowadzić do nadmiernego zniszczenia struktury oraz rozpylenia gleby, co będzie sprzyjało jej zaskorupianiu po wystąpieniu obfitych deszczy.
Aktywne maszyny uprawowe można stosować przede wszystkim tam, gdzie istnieją bardzo ciężkie warunki glebowe. Wykorzystanie takich maszyn zapewni przygotowanie gleby do siewu w jednym przejeździe roboczym. Zaletą maszyn aktywnych jest szeroka możliwość regulacji efektu uprawy przez zmianę prędkości roboczej agregatu lub zmianę przełożenia w skrzyni przekładniowej maszyny. W tym przypadku każdorazowo w zależności od warunków panujących na polu, należy tak dobrać prędkość obrotową elementów roboczych maszyny oraz prędkość roboczą agregatu, by nie doprowadzić do rozpylenia gleby.
Siew nasion. Kukurydza, niezależnie od kierunku uprawy, wymaga równomiernego rozmieszczenia nasion w rzędach, co najlepiej zapewniają siewniki punktowe. Siewniki precyzyjne, ze względu na system wysiewu, dzielą się na mechaniczne i pneumatyczne, a z kolei pneumatyczne - na nadciśnieniowe i podciśnieniowe. W praktyce rolniczej do siewu kukurydzy najczęściej są wykorzystywane siewniki punktowe pneumatyczne, których zaletą jest niewrażliwość na kształt i wielkość nasion. Ponadto część siewników pneumatycznych po wymianie niektórych elementów sekcji może być wykorzystana do siewu nasion innych roślin. Mechaniczne siewniki punktowe są rzadziej wykorzystywane do siewu kukurydzy, pomimo że są tańsze i charakteryzują się prostszą konstrukcją. Tym samym mogą być bardziej dostępne dla rolników uprawiających kukurydzę na mniejszych powierzchniach. Do siewnika mechanicznego należy starać się zakupić partię nasion o podobnej wielkości, a następnie dobrać tarczę z odpowiednią wielkością łyżeczek, aby uniknąć podczas siewu przepustów lub podwójnego wysiewu nasion. Przy wysiewie odmian drobnoziarnistych lub gruboziarnistych zachodzi konieczność wymiany tarczy z łyżeczkami.
Obecnie rolnicy mają możliwość zakupu siewników precyzyjnych wszystkich czołowych producentów w wersjach 4, 6, 8 i 12-rzędowej, Oferowane siewniki większości firm są przystosowane do nabudowania na nich urządzeń do wysiewu nawozów mineralnych, jak również innych urządzeń typu opryskiwacz, aplikator nawozów płynnych czy aplikator granulatów. Ich zakup dzisiaj to kwestia potrzeb oraz możliwości finansowych.
Nawożenie zlokalizowane (startowe) stosuje się w kraju na coraz większą skalę, a zakup siewnika precyzyjnego z nabudowanym rzędowym rozsiewaczem nawozu jest obecnie standardem. Do startowego nawożenia, zwykle fosforanem amonu, na siewniku nabudowuje się centralny zbiornik lub też zbiornik na kilka rzędów. Urządzenia dozujące nawóz mineralny są oddzielne dla każdego rzędu (najczęściej w postaci koła komórkowego) i podają nawóz przewodem rurowym do redlicy. Nawóz powinien być umieszczony 5 cm obok i 5 cm poniżej wysiewanych w glebie nasion. Głównym celem zlokalizowanego nawożenia jest przyspieszenie rozwoju kukurydzy w pierwszej, wczesnej fazie wschodów i wzrostu. Przemienne okresy ciepła i chłodów w tym okresie rozwoju kukurydzy są typowe dla naszego klimatu. W niskich temperaturach (poniżej 12 °C) pobieranie fosforu ulega silnemu ograniczeniu, co przy dłuższych wiosennych chłodach może spowodować zahamowanie wzrostu roślin. Objawy braku tego składnika objawiają się w postaci czerwonych przebarwień wzdłuż brzegów blaszek liściowych.
Prędkość robocza siewnika punktowego ograniczona jest jakością siewu wynikającą z technicznych możliwości siewników. Dlatego powinno się przestrzegać następującego zalecenia, by nie siać z prędkością większą niż 6-7 km/h. Przekroczenie tego poziomu prędkości prowadzi do wyraźnie gorszego rozłożenia nasion w rzędzie. Ponadto należy również pamiętać, że każdorazowa zmiana wysiewanych nasion różniących się wielkością, wymaga wykonania regulacji siewnika według zaleceń instrukcji obsługi. Jakość siewu we wszystkich siewnikach pneumatycznych zależy również od prawidłowego wyregulowania zgarniaczy nadmiaru nasion na tarczach sekcji wysiewających.
Siew w mulcz, bezpośredni i rolnictwo precyzyjne. Do siewu w mulcz najczęściej stosowane są siewniki z sekcjami wyposażonymi w systemy tarcz rozcinających. Tarcze usuwające resztki pożniwne są stosowane tylko w przypadku siewu bezpośredniego. Zamiast podwójnych tarcz rozcinających glebę przed redlicą stosuje się także redlice dłutowe, które charakteryzują się dobrym zagłębianiem w glebę. Dokonując zakupu takiego siewnika warto zwracać uwagę również na solidność wykonania konstrukcji oraz jego masę, co gwarantuje długotrwałe użytkowanie. Zapewnia również umieszczanie nasion na żądaną głębokość w przypadku wystąpienia okresu posusznego na glebach zwięzłych.
W ofercie rynkowej czołowych firm dostępne jest już specjalne wyposażenie, które umożliwia wysiew nasion i nawozu z uwzględnieniem zasad rolnictwa precyzyjnego. Wiąże się to jednak z wykorzystaniem nawigacji satelitarnej maszyn (GPS). W tym przypadku warunkiem koniecznym jest hydrauliczny lub elektryczny napęd zespołów roboczych siewnika precyzyjnego i rozsiewacza nawozu.
Nawożenie i ochrona. W celu lepszego wykorzystania coraz droższych nawozów azotowych, w uprawie kukurydzy wprowadza się również nawożenie pogłówne. Wysiew nawozów rozsiewaczami odśrodkowymi nie jest zalecany z powodu możliwości poparzenia roślin przez nawóz, gromadzący się w lejkach roślin. W tym celu rozsiewacze powinny być wyposażane dodatkowo w specjalne przystawki zakończone przewodami, co umożliwia wysiew nawozu azotowego w międzyrzędzia obok rosnących roślin. Nawożenie pogłówne może być też realizowane łącznie z pieleniem. Wówczas na pielniku jest nabudowany rzędowy rozsiewacz nawozów mineralnych (podobnie jak na siewniku) i wysiewany nawóz azotowy jest mieszany z glebą podczas spulchniania międzyrzędzi. Pogłówne nawożenie azotowe można również wykonywać opryskiwaczami wyposażonymi w węże, którymi dozowany jest roztwór RSM na powierzchnię pola w sąsiedztwo rzędów kukurydzy.
Opryskiwanie plantacji kukurydzy może być obecnie wykonywane przy znacznie wyższych roślinach. Późniejszy wjazd na pole jest możliwy przy zastosowaniu do zabiegu opryskiwaczy samojezdnych, których obecnie bardzo szeroka oferta jest już dostępna na polskim rynku. Główna zaleta tych maszyn (oprócz możliwości opryskania dużych powierzchni w ciągu jednego dnia (do 300 ha/dzień), to znacznie większy prześwit między powierzchnią pola a osiami maszyny. W przypadku kukurydzy jest to wyjątkowo korzystne, ponieważ zabiegi na plantacjach można prowadzić w późniejszych stadiach rozwoju roślin, np. ochrona przed omacnicą prosowianką, której występowanie w ostatnich ciepłych latach znacznie się nasiliło.
Zbiór kukurydzy na kiszonkę. W praktyce rolniczej zbiór kukurydzy na kiszonkę jest obecnie realizowany coraz częściej w późnych fazach dojrzałości. Rosną wówczas wymagania przy rozdrabnianiu twardego już wtedy surowca - szczególnie ziarna. Wykorzystywanie wówczas do zbioru przestarzałych sieczkarni znacznie zwiększa udział ziaren nieuszkodzonych (nawet do ok. 50%). W nowoczesnych sieczkarniach, oprócz zasadniczego zespołu tnącego, stosuje się za bębnem nożowym walcowy rozdrabniacz ziarna (potocznie nazywany zgniataczem). Jego zadaniem jest rozdrobnienie ziaren nieuszkodzonych w zasadniczym zespole tnącym. Użycie ich jest konieczne głównie podczas zbioru kukurydzy w fazie dojrzałości od woskowej do początku pełnej.
Oferowane obecnie przez producentów maszyn samojezdne sieczkarnie zbierające należą do jednych z najnowocześniejszych maszyn rolniczych i są wyposażane w silniki o mocach sięgających blisko 800 KM. Stosowanie tak dużych silników wynika przede wszystkim z wysokiej energochłonności procesu rozdrabniania roślin oraz z konieczności uzyskania dużej wydajności. Sieczkarnie te mogą pracować z adapterami typu bezrzędowego umożliwiającymi zbiór do 12 rzędów jednocześnie. Udział sieczkarni z przystawkami bezrzędowymi systematycznie rośnie, nie tylko ze względu na możliwość zbioru niezależnie od kierunku siewu roślin i rozstawu rzędów, ale także ze względu na prostszą budowę i niższą awaryjność (wyeliminowanie łańcuchów
wciągających, ulegających szybkiemu zużyciu wskutek zabrudzenia ziemią). Zasadniczą wadą jest jednak bardzo wysoki początkowy koszt tego typu inwestycji.
Na jakość cięcia roślin wpływa m. in. podawanie materiału i konstrukcja zespołu rozdrabniającego. W kanale wciągania standardowo są stosowane cztery walce, przy czym pierwszy dolny jest wyposażony w detektor metalu. W najnowszych rozwiązaniach w konstrukcjach sieczkarni stosuje się już sześć walców wciągająco-zgniatają-cych. Liczba obrotów walców jest regulowana hydraulicznie lub skrzynią przekładniową. Bębny w sieczkarniach poszczególnych producentów różnią się przede wszystkim sposobem rozmieszczenia noży. Możemy wyróżnić następujące grupy:
· noże niedzielone ustawione skośnie (New Holiand i Deutz-Fahr),
· noże podzielone na pół i ustawione w „V" (Claas i Case w sieczkarni Mammut 8790, Krone),
· noże podzielone na cztery segmenty i ustawione w linii spiralnej (John Deere i Case Mammut 6900/7400/7800).
Noże niepodzielone oraz podzielone na pół umożliwiają uzyskanie dobrej jakości sieczki przy niższym zapotrzebowaniu mocy, dzięki dobremu spasowaniu noży ze stainicą. Natomiast noże segmentowe są mniej wrażliwe na uszkodzenia przez ciała obce. Samojezdne sieczkarnie zbierające nie są tanie (kosztują ok. 600 000zł), dlatego ich efektywne wykorzystanie jest możliwe tylko w bardzo dużych gospodarstwach lub w eksploatacji usługowej. W Niemczech za opłacalny poziom eksploatacji uznaje się 300 godzin pracy przy zbiorze traw i motylkowych oraz zebranie kukurydzy z 300 ha.
Zawieszane i przyczepiane sieczkarnie zbierające. W gospodarstwach, w których kukurydza jest uprawiana na mniejszym areale i na wyposażeniu jest ciągnik o mocy 50-90 kW, zbór może być realizowany sieczkarniami zawieszanymi lub przyczepianymi. Na plantacje kilkuhektarowe jest przeznaczona sieczkarnia 1-rzędowa Z 364 z Pro-Agro Kunów. Maszyna zbiera kukurydzę z rzędów o minimalnym rozstawie 60 cm, a jej zapotrzebowanie na moc wynosi ok. 25 kW. Rośliny są rozdrabniane przez toporowy zespół tnący z 12 nożami, o minimalnej teoretycznej długości cięcia 5 mm. Dodatkowe zamontowanie 6 cepów i stałego klepiska pozwala na dobre rozdrobnienie ziarna kukurydzy przy opóźnionym zbiorze.
Lubelska SIPMA S.A. produkuje sieczkarnię polową Z 374, przystosowaną do współpracy z ciągnikami o mocy 66 kW (90 KM) z 540 obr/min WOM i 92 kW (125 KM) z 1000 obr/min WOM, wyposażonymi w zaczep transportowy i zewnętrzny układ hydrauliki. Maszyna może być wyposażona w dwie przystawki: dwurzędowy adapter do zbioru kukurydzy i podbieracz o szerokości 1,4 m. Zespół tnący jest również typu toporowego - z 10 nożami o możliwości regulacji długości cięcia od 5 do 50 mm. Długość sieczki można regulować bezstopniowo prędkością podawania materiału. Zespół rozdrabniający posiada ostrzałkę, za pomocą której można ostrzyć noże bez ich demontażu. Dla prawidłowego rozdrobnienia ziarna kukurydzy w obudowie zespołu tnącego montuje się ryflowane dno. Maksymalna wydajność sieczkarni wynosi do 35 t/h.
Firma Kverneland oferuje uniwersalną sieczkarnię TA-622, z dwurzędowym adapterem do zbioru kukurydzy. Maszyna TA-622 posiada bębnowy zespół rozdrabniający o średnicy 650 mm, składający się z ośmiu sekcji noży tnących. Każda sekcja ma standardową długość i zawiera cztery indywidualne noże. Taka konstrukcja segmen-
towego montażu noży, wraz ze szczelinowymi otworami na śruby mocujące, zapewnia dobrą ochronę przed ciałami obcymi. Ponadto dzięki takiemu rozwiązaniu konstrukcji bębna zmniejszono zapotrzebowanie mocy. Teoretyczna długość cięcia wynosi od 4 do 44 mm. Do napędu sieczkarni potrzebny jest ciągnik o mocy 88-100 kW (120-140 KM).
W ofercie firmy Pottinger znajdują się sieczkarnie MEX 1 i 3-rzędowe, zawieszane z boku, z tyłu lub czołowo - łącznie cztery modele. Wyposażone są w toporowy zespół tnący z 10 lub 12 nożami, których ostrza są pokryte warstwą wolframowo-karbidową. Podczas zbioru w późnych fazach dojrzałości istnieje możliwość montażu łopatek rozcierających ziarno, które współpracują z ryflowaną obudową. Długość cięcia można łatwo dostosować do stanu dojrzałości roślin przez wymianę kół zębatych, względnie poprzez zmianę prędkości podawania masy walcami zgniatającymi. Teoretyczna długość cięcia wynosi od 4 do 10 mm.
MEX OK. to prosta jednorzędowa sieczkarnia z dwoma walcami podającymi, zawieszana z boku ciągnika o zapotrzebowaniu mocy od 26 kW (35KM). Długość cięcia wynosi 5 mm (na życzenie 8 mm oraz zgniatacz ziarna). Minimalna szerokość międzyrzędzi wynosi 50 cm, a wydajność do 35t/h.
MEX GT jest także sieczkarnią 1-rzędowa, ale z 3 walcami podającymi, o długościach cięcia 4 i 7 mm, a na życzenie 3, 5 i 9 mm. Wydajność sieczkarni wynosi do 40t/h, a wymagana moc silnika ciągnika od 36 kW (50 KM).
Trzyrzędowa sieczkarnia MEX V do zawieszania z tyłu lub z przodu ciągnika jest wyposażona w 4 walce wciągające, a długość cięcia wynosi 4, 6 i 8 mm. Przepustowość do 100 t/h.
Trzyrzędowa sieczkarnia MEX VI jest maszyną przyczepianą. Obsługa wszystkich funkcji wykonywana jest elektrohydraulicznie z pulpitu w kabinie ciągnika. Zapotrzebowanie mocy przy zbiorze kukurydzy wynosi przynajmniej 95 kW (130KM). Możliwość wyboru długości cięcia w szerokim zakresie (5, 7, 9, 10, 14 i 18 mm oraz 7, 9, 12, 14, 18 i 24 mm) umożliwia bardzo dobre przygotowanie surowca kiszenia.
Zbiór kukurydzy na ziarno. Powszechną obecnie metodą zbioru kukurydzy na ziarno jest zbiór i omłot kolb kukurydzy bezpośrednio na polu przystosowanymi kombajnami zbożowymi lub kombajnami specjalnymi. Przystosowanie kombajnów zbożowych do zbioru kukurydzy polega na zastąpieniu zespołu żniwnego przez adapter obrywający kolby oraz na dokonaniu zmian w zespole młócącym i czyszczącym kombajnu.
Jakość wymłóconego ziarna zależy głównie od jego wilgotności. Zbiór przy wilgotności w ziarnie wynoszącej ponad 35% sprzyja wzrostowi strat przy oddzielaniu ziarna od kolb oraz zwiększaniu jego niedomłotu. Towarzyszy temu także wzrost uszkodzeń ziarna, który szybko rośnie wraz ze wzrostem wilgotności. Dlatego zaleca się przeprowadzać zbiór kukurydzy na ziarno w dojrzałości pełnej, przy wilgotności nie przekraczającej 35%, a za dopuszczalną granicę wilgotności, przy której może jeszcze pracować kombajn, uważa się 38-40%.
Na stopień uszkodzeń ziarna wpływa także budowa zespołu młócącego. W kombajnach z osiowym zespołem omłotowym (Case Axia!-Flow), w których w odróżnieniu od klasycznych kombajnów zbożowych ze stycznym zespołem omłotowym, wydzielanie ziarna z kolb następuje także dzięki działaniu wycierającemu bębna, uszkodzenia ziarna są mniejsze. Różnica ta powiększa się ze wzrostem wilgotności. Przy niskiej wilgotności ziarna (25-30%) nie występują istotne różnice w jakość pracy kombajnów wynikające z różnic w konstrukcji zespołów młócących.
Słomę kukurydzianą najlepiej jest dokładnie rozdrobnić podczas zbioru, potem wymieszać z wierzchnią warstwą gleby, a następnie przyorać. Za takim rozwiązaniem przemawiają względy agrotechniczne oraz ekonomiczne. Po zbiorze kukurydzy na ziarno lub CCM, na polu pozostaje duża ilość resztek pożniwnych - łodygi z liśćmi, rdzenie kolbowe oraz liście okrywowe kolb. Plon słomy kukurydzianej po omłocie kombajnem w zależności od uprawianej odmiany może wynosić od około 15 do 30 t/ha.
Najważniejszym warunkiem dobrego przykrycia resztek pożniwnych jest pocięcie ich na krótką sieczkę oraz równomierne rozrzucenie po powierzchni pola. Łodygi wraz z liśćmi należy rozdrobnić na sieczkę o długości nie większej niż 10 cm oraz należy pamiętać, by wysokość pozostawianego ścierniska nie przekraczała 20 cm. Efektem takiego rozdrobnienia i następnie przyorania resztek pożniwnych kukurydzy jest zniszczenie zimującej w nich około 80% omacnicy prosowianki.
Rozdrobnienie słomy najlepiej jest zrealizować równocześnie ze zbiorem ziarna lub CCM. Dlatego też aktualnie produkowane specjalne adaptery do obrywania kolb kukurydzy standardowo wyposażane są w rozdrabniacze łodyg i liści. Urządzenia te są umieszczane pod spodem adaptera - w pobliżu zespołów obrywających kolby. Mogą je stanowić rozdrabniacze bijakowe o poziomej osi obrotu lub nożowe o pionowej osi obrotu. Oryginalną konstrukcję zespołu rozdrabniającego słomę kukurydzianą można spotkać w adapterach produkowanych przez firmę Geringhoff. W rozwiązaniu tym, poniżej walców wciągających łodygi, umieszczono zespół noży tarczowych współpracujący z walcem zbudowanym z pierścieniowych segmentów rozdrabniających łodygi i liście. Zapewnia to rozdrabnianie słomy w sposób ciągły i rozrzucanie jej równomiernie „na lewo i prawo". Podstawową zaletą rozdrabniaczy montowanych na adapterach jest rozdrobnienie słomy zanim przetoczą się po niej koła kombajnu.
W przypadku, gdy po zbiorze ziarna na polu pozostały nierozdrobnione łodygi kukurydzy, należy przed przyoraniem je rozdrobnić. Do rozdrobnienia słomy kukurydzianej mogą być wykorzystywane rozdrabniacze resztek pożniwnych i gałęzi, które zapewniają dokładne rozdrobnienie łodyg zarówno wzdłuż, jak i w poprzek włókien. W tym celu można również stosować sieczkarnie zbierające wyposażone w przyrządy do zielonek niskich lub ścinacze bijakowe. Wymagają one przed rozpoczęciem pracy dokonania zmian w kształcie kanałów wyrzutowych w celu zapewniania równomiernego rozrzucenia rozdrobnionej słomy po powierzchni pola. Utrudnieniem dla pracy sieczkarni będzie przygniecenie części rzędów z łodygami przez koła kombajnu, w wyniku czego nawet połowa słomy może być pozostawiona na polu, gdyż nie zostanie zebrana przez przyrząd do zielonek niskich. Do rozdrobnienia mniejszych ilości suchej słomy kukurydzianej z równoczesnym jej wymieszaniem można będzie (ale z gorszym skutkiem) wykorzystać też ciężkie brony talerzowe, którymi należy pracować ukośnie do kierunku rzędów w dwa ślady.
.png)
Zaloguj przez Facebook
