Rynek warzyw – ocena I półrocza na WGRO S.A.

Pierwsze półrocze 2002 roku mamy już za sobą. Czas więc spojrzeć do tyłu i zastanowić się jakie ono było dla polskiego rolnika uprawiającego w swoim gospodarstwie warzywa i sprzedającego je na rynku hurtowym w Poznaniu (WGRO S.A.).

Jedno jest pewne: rynek rządzi się własnymi prawami a podstawowym prawem jest prawo popytu i podaży, w którym cena jest zawsze pochodną zainteresowania przez klientów towarem (popyt) i jego dostępnością na rynku (podaż). Dobrym przykładem obrazującym to prawo jest sytuacja, jaką obserwowaliśmy w przypadku kapusty białej. Niskie jej plony w ubiegłym roku (szczególnie w rejonie Wielkopolski) i konieczność przerzutu z innych rejonów Polski przyczyniło się do wzrostu jej cen przez operatorów, którzy wykorzystywali niską jej podaż, dyktując bardzo wysokie ceny. O ile na początku roku 1 kg kapusty białej kosztował poniżej 1,00 zł to w maju (w okresie największych niedostatków na rynku) ceny jej przekroczyły średni poziom 2,30 zł za kg, przy maksimum notowań 2,60 zł za kg. Zaznaczyć muszę jednak, iż rok 2002 jest rokiem rekordowych cen kapusty białej. Średnia 5-cio letnia cena dla kapusty białej wynosi 0,55 zł za kg. Tak więc po 5 latach chudych, dla kapusty nastąpił rok tłusty. Szkoda tylko, że tak niewielu rolników mogło na tym zarobić – większość z nich bowiem nie miała już kapusty w grudniu.

Jedno może być pewne, chociaż nie zawsze: im dłużej rolnik ma możliwość przechowywania zapasów, tym w późniejszym terminie ma większą szansę na wyższą cenę. W przeszłości rolnicy wielokrotnie ugotowali się np. z cebulą, czekając za długo na dobrą cenę.

W przypadku cebuli, dużo zależy od eksportu, przebiegu zimy, sytuacji na rynku wewnętrznym i wielu innych czynników, a przede wszystkim od plonów. Trzeba więc wnikliwej analizy rynku i szybkiej reakcji na zmieniające się realia aby zarobić.

Ponadto na rynku wygrywają zawsze ci, którzy przeszli już z tradycyjnych form przechowywania warzyw, szczególnie warzyw korzeniowych i kapustnych (dotychczas przechowywanych w kopcach), na formy nowoczesne – chłodnie z kontrolowaną atmosferą, które pozwalają nie tylko utrzymać wysoką jakość towaru, ale również uniezależniają od warunków pogodowych. Chłodnie bowiem w przeciwieństwie do tradycyjnych form przechowywania w kopcach, nie są skute mrozem i zawsze można do nich sięgnąć, bez względu na panujące na zewnątrz ujemne temperatury.

Bardzo często na rynku zarabiają rolnicy, którzy wykorzystują moment okresowego niedoboru towaru spowodowanego niedostępnością skutego mrozem kopca. Wówczas wystarczy jeden tydzień silnych mrozów by ceny warzyw na rynku wzrosły o 100% i by po ociepleniu i odmarznięciu kopców wrócić do poziomu sprzed tygodnia .

Sporo można także zarobić wyprzedzając innych w dostarczeniu na rynek świeżych warzywa – często na przestrzeni 2 tygodni ceny potrafią spaść nawet o 50 %. Tak więc trzeba się spieszyć. Premią dla tych, którzy jako pierwsi dostarczają świeże, młode warzywa na rynek są wyższe ceny, jakie uzyskają za swoje produkty.

Kłopoty ze sprzedażą warzyw zaczynają się wtedy, gdy na rynku pojawiają się znaczne, często przekraczające potrzeby rynku, ilości warzyw. Widoczne jest to bardzo wyraźnie w czerwcu i w lipcu, kiedy to rynek nie może pochłonąć wszystkiego. Rolnik coraz częściej godzi się na coraz niższe ceny, by sprzedać swój towar.

Jak radzą sobie z tym problemem nasi sąsiedzi zza Odry?

Na rynku niemieckim istnieją dwa sposoby regulacji rynku warzyw:

1. ściąganie nadwyżek z rynku – co jest niestety kosztowne a robią to grupy produkujące z własnych funduszy,

2. standaryzacja towaru – na rynku nie powinien pojawić się towar II klasy, a w żadnym wypadku towar poza wyborem, co często zdarza się w Polsce – a w cenę towaru klasy I i ekstra wkalkulowany jest także ten gorszy towar, który nie powinien trafić na rynek.

Od samych rolników zależy bowiem jaki towar, w jakich ilościach a przede wszystkim jakiej jakości trafi na rynek. Bardzo często po dobrym roku np. na kapustę czy marchew wszyscy rzucają się na jego uprawę licząc, że sytuacja i dobra koniunktura się powtórzy. Prawda jest jednak inna.

Żeby żyć z rynku trzeba go dobrze poznać. Znać prawa nim rządzące, obserwować wnikliwie sytuację jaka na nim panuje. Doskonałą formą jego poznania jest także wnikliwa analiza cen, jakie codziennie zamieszcza Wielkopolska Giełda Rolno-Ogrodnicza S.A. w Poznaniu na stronach internetowych www.wgro.com.pl

Poniższa tabela przedstawia, co się działo na rynku hurtowym w Poznaniu, w grupie warzyw najważniejszych (wybranych przez przedstawiciela WGRO). Pozwoli ona zapoznać się ze średnimi, miesięcznymi cenami warzyw, jakie odnotowano na rynku hurtowym w Poznaniu. Dla porównania, w ostatniej kolumnie uwzględniono średnie ceny warzyw z pierwszej połowy lipca, by pokazać dynamikę spadku cen, na którą nakłada się zwiększająca się z każdym dniem podaż świeżych, tegorocznych warzyw. Tak więc praca rolnika jest walką z czasem, by zdążyć zanim rynek ”zaleje masa towarowa”.

Opracował :
mgr inż.Wojciech Cieślak
specjalista ds. analizy rynkowej
Dział Marketingu WGRO S.A.