Czynniki wpływające na dochodowość gospodarstw mlecznych

Dochodowość gospodarstw mlecznych jest wypadkową czterech głównych uwarunkowań, to jest: ceny skupu mleka, jednostkowej wydajności mleka od krowy, kosztochłonności produkcji mleka w gospodarstwie oraz wielkości stada krów.

Większość rolników traktuje cenę skupu mleka jako podstawowy czynnik wpływający na wzrost dochodowości ich gospodarstw. Jednak szereg argumentów rynkowych przemawia za tym, aby ceny skupu mleka były umiarkowane. Na rynkach światowych ceny mleka wahają się w dosyć szerokim zakresie: od bardzo niskich (40 gr za litr) do bardzo wysokich (1,4 gr za litr). Unia Europejska, na podstawie tak zwanego Porozumienia Berlińskiego, dąży do obniżenia cen mleka do poziomu cen światowych. W związku z tą tendencją cena mleka do roku 2010 nie powinna przekroczyć 1 zł za litr ( w cenach z 1999 roku). Aby polskie mleko było konkurencyjne i nie przekraczało granicy popytu, nie powinno kosztować w skupie więcej niż 90 gr za litr.

Nie ulega wątpliwości, że wzrost wydajności mlecznej krów wpływa na zwiększenie dochodów producenta. Należy jednak wziąć pod uwagę koszt, jakim to mleko zostało wyprodukowane. A koszty produkcji mleka są bardzo zmienne. Produkcja pasz na gruntach ornych, dowożenie paszy do obory, jednolite żywienie kiszonkami przez cały rok, jest droższe niż wypas i minimalizowanie okresu żywienia zimowego. Dodatkowo na wzrost kosztów produkcji wpływa niedostateczna opieka weterynaryjna nad zwierzętami, której objawami są zbyt długi okres międzywycieleniowy i upadki cieląt.

Z analizy opublikowanej w "Przeglądzie Mleczarskim" wynika, że najkorzystniejszym modelem ekonomicznym jest produkcja ekstensywna, o wysokiej wydajności mleka i przy wysokiej cenie mleka. Najgorszy model to produkcja intensywna, o niskiej wydajności oraz przy niskiej cenie mleka. Zwiększanie liczby krów w stadzie pozwala w każdych warunkach ekonomicznych na wzrost dochodu gospodarstwa.

Ekstensyfikacja produkcji, a w szczególności systemu żywienia krów, ma więc decydujące znaczenie dla zwiększenia dochodowości gospodarstwa. Drugim decydującym czynnikiem jest zwiększanie wydajności mlecznej krów, a trzecim dopiero zwiększanie ceny mleka. Natomiast zwiększanie liczby krów w stadzie zawsze korzystnie wpływa na dochód gospodarstwa mlecznego. Ranga tych czynników powinna być brana pod uwagę przez rolników rozważających metody zwiększające wzrost dochodowości ich gospodarstw.