Przyczyna
Zakaźne zapalenie mózgu i rdzenia kręgowego wywoływane jest przez enterowirusy należące do rodzaju Picornavirus.
Źródła i drogi zakażenia
Główną rolę w rozprzestrzenianiu się wirusa zakaźnego zapalenia mózgu i rdzenia kręgowego odgrywa pionowa droga zakażenia. Zakażone nioski przez kilka tygodni przekazują wirus do jaj, co powoduje spadek wylęgowości. Zakażone transowarialnie pisklęta po wykluciu sieją wirus do środowiska zakażając zdrowe pisklęta już w inkubatorze. Przyjmuje się, że jeżeli zakażenie nastąpiło na drodze pionowej to ptaki chorują w pierwszych 5-14 dniach. Jeśli do zakażenia doszło po wykluciu, to objawy chorobowe pojawiają się zwykle po 10 dniach.
Okres inkubacji
W zależności od drogi zakażenia okres inkubacji choroby wynosi od 5 do 14 dni.
Wrażliwy gatunek
Na zakażenie naturalne najbardziej wrażliwe są kury, choć mogą również chorować indyki i bażanty.
Objawy kliniczne
Choroba występuje najczęściej u ptaków w wieku między 1 a 3 tygodniem życia. Chore ptaki siedzą na skokach, całe stado jest mało ruchliwe, wiele osobników leży na boku. U części ptaków wyczuwalne są bardzo charakterystyczne drżenia głowy i szyi (tremor epidemiczny) o dużej częstotliwości i małej amplitudzie, najlepiej wyczuwalne po uchwyceniu głowy ptaka ręką. W stadach kierunku nieśnego zakażenie wirusem AE prowadzi do znacznego, trwającego ponad 2 tygodnie, spadku produkcji. Śmiertelność u naturalnie zakażonych kurcząt waha się i może niekiedy sięgać nawet do 75%.
Rozpoznanie
Typowe drżenie u kurcząt, oraz spadek nieśności i wylęgowości w stadach rodzicielskich mogą sugerować zakaźne zapalenie mózgu i rdzenia kręgowego. Padłe kurczęta z reguły nie wykazują żadnych makroskopowych zmian patologicznych. Badaniem histopatologicznym można stwierdzić typowe dla tej choroby zmiany zapalne w mózgu, żołądku gruczołowym i trzustce. W diagnozie różnicowej należy również uwzględnić spowodowane niedoborem witaminy E rozmiękczenie mózgu (choroba szalonego kurczaka). Laboratoryjne badanie surowic w stadach rodzicielskich lub test jajowy mogą mieć duże znaczenie diagnostyczne.
Leczenie i zapobieganie
Najskuteczniejszą metodą profilaktyki AE jest szczepienie stad rodzicielskich żywą szczepionką przed okresem nieśności. Jeśli choroba wystąpi w stadzie nie szczepionym lub źle zaszczepionym to należy na okres kilku tygodni zatrzymać lęgi, aby przerwać pionową drogę zakażenia. Po nabraniu odporności przez nioski możliwe jest ponowne rozpoczęcie lęgów.