W sprawie zakazu obrotu śrutą sojową zmodyfikowaną genetycznie

Pozarządowe organizacje branżowe, reprezentujące sektor hodowli zwierząt i drobiu, przetwórstwa mięsa oraz przemysł paszowy, przekazują poniżej swoje stanowisko w sprawie zapisu o zakazie stosowania genetycznie zmodyfikowanych (ulepszonych) surowców paszowych w ustawie o paszach z dnia 22 lipca 2006 (art. 15 ust. 1 pkt. 4) opublikowanej 11 sierpnia 2006 r., który to zakaz wchodzi w życie z dniem 11 sierpnia 2008 roku.

Polska jest jednym z największych w Europie importerów śruty sojowej (ok. 1,9 mln ton rocznie) do celów paszowych, przy czym jeśli chodzi o paszowe surowce białkowe jest to główny komponent mieszanek paszowych w Polsce.

Powszechnie wiadomo jest, że około 90% śruty sojowej znajdującej się w obrocie światowym wyprodukowane jest z ziarna soi genetycznie zmodyfikowanej. Podobnie jak to ma miejsce we wszystkich krajach UE, również i w Polsce, import i stosowanie takiej śruty usankcjonowane były przepisami aż do sierpnia 2006 r. i odbywały się na podstawie 10-letnich pozwoleń wydawanych przez Ministerstwo Środowiska.


Wprowadzenie zakazu stosowania zmodyfikowanej śruty będzie miało następujące konsekwencje:
(1)wobec ograniczonych możliwości substytucji śruty sojowej innymi surowcami białkowymi zakaz importu doprowadzi do zasadniczego zmniejszenia produkcji i  wzrostu kosztów produkcji pasz, a tym samym utratę  konkurencyjności polskiego przemysłu paszowego i mięsnego, głównie w części dotyczącej trzody chlewnej i drobiu;
(2) nie ochroni polskiego rynku przed żywnością GM, bo jest i będzie ona importowana do Polski  z sąsiednich krajów Unii, gdzie jest powszechnie stosowana;
(3)nastąpi wzrost bezrobocia, szczególnie w przemyśle paszowym i drobiarskim;
(4)szkodzi polskim konsumentom, bo grozi wzrostem cen podstawowej żywności;
(5) jako posunięcie dyskryminacyjne, stanowi naruszenie stanu swobody gospodarczej i jest sprzeczne z prawodawstwem unijnym i naraża sektor rolno - przetwórczy na konsekwencje ekonomiczne.

Reasumując, zakaz importu śruty genetycznie ulepszonej oznacza dla zainteresowanych branż wyeliminowanie dostaw blisko 1 mln ton czystego białka bez racjonalnej (ekonomicznie i bilansowo) alternatywy zastąpienia go innymi surowcami.

Co najmniej 30% wzrost cen komponentów białkowych spowoduje nie tylko ograniczenie produkcji mięsa ale też zanik konkurencyjności polskiego rolnictwa w stosunku do innych krajów unijnych, gdzie tego typu zakazy nie istnieją.
 Konieczne jest podjęcie niezwłocznie działań legislacyjnych dla  zmiany ustawy o paszach przez usunięcie z niej kwestionowanego zapisu.

Przy okazji, polemizując z często stosowanym przez zwolenników zakazu GMO argumentem o ochronie środowiska, stwierdzamy, że śruta sojowa GM nie stanowi dla niego zagrożenia. Śruta jest jednym z surowców do produkcji pasz, które są budulcem pokarmowym w produkcji zwierzęcej, zaś żywność wyprodukowana z surowców GMO nie stanowi zagrożenia dla środowiska i zdrowia zwierząt. Wg opinii i środowiska naukowego (w tym Instytutu Żywności i Żywienia oraz PAN) nie stanowi ona również zagrożenia zdrowotnego dla populacji ludzkiej.

Tematowi stosowania zmodyfikowanej śruty sojowej poświecone są niżej wymienione niezależne raporty, które naświetlają sprawę od strony naukowej, ekonomicznej, prawnej i społecznej:
Raport „Pasze Genetycznie Modyfikowane” – prof. dr hab. T. Twardowski – Instytut Chemii Bioorganicznej PAN w Poznaniu;
Raport „Alternatywne źródła zaopatrzenia przemysłu paszowego w białko w stosunku do białka śruty sojowej” – prof. dr hab. F. Brzóska – Instytut Zootechniki w Krakowie;
Raport „Ekonomiczne skutki potencjalnego zakazu stosowania genetycznie zmodyfikowanych roślinnych surowców paszowych ze szczególnym uwzględnieniem śruty sojowej”, autorstwa doc. Jadwigi Seremak-Bulge i Krzysztofa Hryszko – z Zakładu Badań Rynkowych IERiGŻ-PIB
Opracowanie „Śruta sojowa w polskiej przestrzeni gospodarczej” autorstwa ekspertów Izby Zbożowo-Paszowej;
Opracowanie „Skutki wprowadzenia zakazu stosowania produktów GMO dla sektora paszowego i produkcji zwierzęcej” autorstwa Wiesława Dzwonkowskiego, Wiesława Łopaciuka, Marcina Krzemińskiego z Zakładu Badań Rynkowych IERiGŻ – PIB;
„Konstatacje – Tezy – Wnioski” odnoszące się do ustawy o paszach z dnia 22 lipca 2006 r. autorstwa ekspertów Izby Zbożowo-Paszowej

Raporty te, powszechnie dostępne w Izbie Zbożowo-Paszowej, jednoznacznie potwierdzają bezsensowność z punktu widzenia zdrowotnego i ekonomicznego, a wręcz gospodarczą szkodliwość kwestionowanego zapisu.

Materiały te pozwalają na uzmysłowienie sobie ekonomicznych skutków niezgodnej z prawem unii europejskiej podstawy prawnej tego zapisu i konieczności zmiany prawa.

Jesteśmy gotowi do dalszej pomocy, gdyby przed podjęciem działania potrzebna była merytoryczna debata, w międzyczasie zaś liczymy na podjęcie przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz Parlament RP, jak najszybciej działań dla odsunięcia zagrożeń, jakie stoją przed polskim przemysłem paszowym, producentami mięsa i jego przetwórcami.