Pochodzenia, pradzieje i występowanie strusi

Naukowcy przypuszczają, iż struś wywodzi się z Azji. Przyjmuje się, iż jego narodziny miały miejsce ok. 40–55 milionów lat temu. Struś ewoluował. Ok. 12 milionów lat temu (w Pliocenie) pojawiły się wielkie ptaki o wzroście ok. 4 m, które zajęły obszar od Europy po Mongolię i po Afrykę. W wyniku zmian ewolucyjnych i w wyniku doboru naturalnego pozostały tylko jednostki najbardziej przystosowane do panujących wtedy warunków. Ptaki stały się mniejsze i zwinniejsze, a zarazem szybsze. Dopiero przed ok. 2 milionami lat zaczęły upodabniać się to takich strusi jakie znamy dzisiaj.
Między 5000 tyś, a 6000 tys. lat temu strusie wkroczyły pod "ludzkie strzechy", czego dowody można znaleźć na obszarach dzisiejszej Sahary, która niegdyś była zalesioną i tętniącą życiem równiną z zielonymi pastwiskami – jakże inną od tej Sahary, którą znamy dzisiaj. Właśnie od tamtych czasów ludzie zaczęli utrwalać strusie na naskalnych rysunkach przedstawiających dzikie zwierzęta polujące na te szybkie ptaki. Faraonowie, wysoko cenili strusie pióra, które uznawano w starożytnym Egipcie za symbol sprawiedliwości. Z piór robiono wachlarze, a także używano ich jako ozdób
W Rzymie strusie pióra zdobiły głowy oficerów wojsk Imperium Rzymskiego. Od tych czasów strusie pióra na dobre zagościły w armiach starożytnego świata. Strusie pióra zdobiły także rycerzy powracających z wypraw krzyżowych i były powszechnie uznawane za symbol zwycięstwa. Już wtedy strusie produkty miały także znaczenie praktyczne. Mięso spożywano, ze skór wytwarzano ubrania, a strusie dzioby i pazury służyły między innymi jako ozdoby. Natomiast ze skorup jaj wytwarzano kielichy (często zdobione szlachetnymi metalami). U plemion pierwotnych służyły natomiast do przenoszenia i przechowywania wody.

Mijały lata, a wyroby ze strusi zdobywały coraz większą popularność. Na dworze władców Francji służyły jako ozdoby umieszczane na kapeluszach muszkieterów.

Strusie pióra rozpowszechniły się w Europie za sprawą Marii Antoniny, która zaczęła nimi ozdabiać swoje stroje, co z kolei podpatrzyły damy dworu i goście przybywający licznie w odwiedziny. Tak pod koniec XVIII w. Strusie pióra otworzyły sobie drzwi na "salony Europy" Rozpoczął się okres dynamicznego wzrostu zapotrzebowania na strusie pióra, mięso i inne wyroby, co z kolei zaowocowało powstaniem licznych farm – niestety poza kontynentem Europejskim. Dopiero 100 lat później, pod koniec XIX wieku zaczęto hodować strusie w Europie. Pierwsze próby podjęto w ogrodzie zoologicznym w Marsylii. Po kilkunastu latach wielki podróżnik i badacz Hagenbeck sprowadził te ptaki do Niemiec.

Później strusie miały swoje lepsze lub gorsze okresy by w drugiej połowie XX wieku rozkwitnąć na nowo. Na tej fali, kolejnego rozkwitu, jesteśmy teraz my. Czy wykorzystamy tą szansę?

CHARAKTERYSTYKA GATUNKOWA  

KLASYFIKACJA NAUKOWA

Gromada – ptaki
Nadrząd – bezgrzebieniowce
                            Rząd – struthioniformes
                                                    Rodzina – strusie
                                                    Gatunek – struś afrykański
                                                    Podgatunek  – struś syryjski
                                                                        – struś północnoafrykański
                                                                        – struś masajski
                                                                        – struś południowoafrykański
                            Rząd – rheiformes
                                                    Rodzina – nandu
                            Rząd – kazuarowate
                                                    Rodzina – kazuary
                            Rząd – apterygiformes Rodzina – nieloty
                            Rząd – tinamiformes Rodzina – kusaki

KLASYFIKACJA POTOCZNA – przyjęta przez hodowców dla podgatunków wykorzystywanych w hodowli

WYSTĘPOWANIE STRUSI

Republika Południowej Afryki
RPA zajmuje jak dotąd pierwsze miejsce na światowym rynku strusi. W chwili obecnej liczba ferm strusi w RPA wynosi ponad 1300, a populacja ponad 1 milion ptaków, co daje średnio 1000 ptaków na fermę. W latach 90–tych XX w. Utrzymywano tu ok. 100 tysięcy strusi w ponad 500 fermach. Fermy występują głównie na terenach stepowych, trawiastych.
Stado podstawowe liczy ponad 100 tysięcy sztuk. Strusie utrzymuje się w regionie Little Karoo (znane także jako Kleine Karoo) w okolicach Oudtshoorn. W RPA najwięcej istnieje ferm towarowych, produkujących materiał rzeźny. Liczba strusi powoduje iż wprowadzono limity produkcyjne określające wielkość rocznej produkcji. Jeżeli hodowca wyprodukuje w danym roku więcej strusi, państwo nie gwarantuje skupu na tym samym poziomie cenowym. Szybko rozwija się sektor związany z agroturystyką. Powstaje wiele ferm agroturystycznych, cieszących się dużym powodzeniem również ze strony gości zagranicznych.

Namibia, Botswana, Zimbabwe
Od kilku lat obserwuje się znaczny rozwój hodowli strusi w tych krajach. Eksport mięsa oraz skór do Europy w ostatnich latach zwiększył się dwukrotnie.

Stany Zjednoczone i Australia
W krajach tych w związku ze znacznym ograniczeniem rynku zbytu można zaobserwować tendencje do łączenia farm w obiekty liczące nawet kilkaset ptaków. Pozwala to w znaczny sposób ograniczyć koszty utrzymania ptaków oraz koszty pośrednie związane z funkcjonowaniem fermy. Fermy te produkują ptaki przeznaczone głównie do uboju. W Stanach Zjednoczonych strusie emu lub nandu utrzymywane są przez ok. 18 tysięcy farmach. Ferm strusi afrykańskich jest kilkanaście tysięcy. Chów strusi jest najbardziej popularny w Stanie Tekas, Oklahoma, Arkansas i Kansas. W Australii znajduje się ok. 4 tysięcy ferm. Najwięcej ferm powstało w stanie Victoria, jednak coraz więcej ferm powstaje w Nowej Południowej Walii oraz Australii Południowej. Na fermach znajduje się najczęściej po kilkaset ptaków, choć bywają też fermy, w których hoduje się kilka tysięcy strusi ,a obszar tych ferm wynosi nawet kilkadziesiąt tysięcy hektarów.

Izrael
W Izraelu dobrze funkcjonują duże fermy towarowe eksportujące mięso głównie do Europy, Japonii i Hong Kongu. Fermy towarowe w Izraelu odznaczają się wysokim stopniem specjalizacji oraz są w pełni zautomatyzowane. Bywa, iż fermę utrzymującą kilka tysięcy ptaków obsługuje tylko 3–4 osoby. Obok ferm towarowych są w Izraelu także fermy reprodukcyjne, produkujące materiał hodowlany, na których powszechnie utrzymuje się strusie czarnoszyje (African Blacks). Wiele kibuców, których jednym z podstawowych działalności jest turystyka utrzymuje strusie dla zwiększenia swojej atrakcyjności. Hodowla strusi rozwija się tu od wczesnych lat 80-tych XX w. Ptaki te hoduje się zarówno w Dolinie Jordanu (północ kraju), jak i na pustyni Negew (południe). Struś jest w Izraelu trzecim ptakiem (po kurach i indykach) pod względem skali produkcji towarowej. W Izraelu znajduje się tylko ok. 50 ferm strusi, ale są one za to bardzo duże. Liczba strusi dochodzi na nich nawet do 5 tysięcy.

Chiny
Widać tutaj stale rosnące zainteresowanie strusiami. Populacja stale się zwiększa (w ciągu kilku lat 2,5 razy). Strusie utrzymuje się w ok. 400 fermach w ponad 30 prowincjach. Obecnie wdraża się tu system związany z grupami producenckimi. Populacja strusi szacowana jest na 80 tysięcy

Włochy
W chwili obecnej Włochy są liderem europejskiego strusiarstwa. Pierwsze fermy zostały założone na początku lat 90–tych. Zainteresowanie strusiami rosło z roku na rok, osiągając największy rozwój w ostatnich latach. W 1999 roku we Włoszech utrzymywano około 180.000 tysięcy strusi w ponad 1500 fermach. Wielkość ferm jest zróżnicowana. Największa liczy 3000 strusi. Przeważają jednak fermy, których pogłowie wynosi poniżej 100 sztuk. Około 400 ferm posiada od 100 do 300 strusi. Wielkość i liczbę ferm ilustruje poniższe zestawienie

Hiszpania
Hiszpania jest drugim krajem w Europie pod względem popularności chowu strusi, gdzie istnieje ok. 700 ferm. Są to fermy różnej wielkości, niektóra liczą po kilkaset ptaków.

Czechy
Chów strusi w Republice Czeskiej został zapoczątkowany w 1993 roku. Strusie sprowadzono wówczas ze Słowacji. Obecnie na terenie całego kraju funkcjonują fermy o różnej liczebności stada. Dynamikę wzrostu liczebności przedstawia poniższa tabela.
Strusie Afrykańskie stanowią w Republice Czeskiej 93% populacji, emu 6%, natomiast nandu 1%

Słowacja
W chwili obecnej na Słowacji jest ok. 100 ferm strusi. Znacznie więcej ferm założono w Czechach. Do maja 2000 roku powstało ok. 260 ferm zajmujących się strusiami. Znaczna część ferm położona jest wzdłuż granicy z Polską.

Węgry
Tutaj działa ok. 150 ferm. Są to fermy o zróżnicowanej liczebności stada, przeważnie niewielkie, liczące po 8–10 sztuk.

Litwa
Działa w tej chwili ok. 30 ferm. Podjęto próby wprowadzenia mięsa strusi do restauracji

Rosja
Jest generalnie odbiorcą strusiego mięsa. Wiele restauracji zaczęło wprowadzać do swojego menu mięso ze strusi

Grecja, Turcja, Bułgaria
Ostatnio wiele ferm powstało na Bałkanach najszybszy przyrost ilości ferm odnotowano w Grecji

Polska
W Polsce pierwsza ferma strusi powstała w 1993 roku . początkowo najwięcej ferm powstawało w województwach zachodnich i północnych. Pozostałe rozproszone są na terenie całego kraju. Liczba ptaków utrzymywanych na jednej fermie waha się od kilkunastu do ponad stu, jednak większe fermy powstały z udziałem kapitału australijskiego, amerykańskiego, kanadyjskiego oraz duńskiego i niemieckiego. W naszym kraju liczba ferm stale rośnie. Do sierpnia 2001 roku powstało ok. 300 ferm strusi, gdzie utrzymuje się ponad 10000 ptaków. Systematycznie rośnie także stado podstawowe.

• opracowano przy pomocy serwisu www.strusie.com.pl