Jaja

Przetwórstwo

Przerób jaj spożywczych w zakładach przemysłowych od pięciu lat wykazuje silną tendencję wzrostową. W latach 1995-99 zwiększył się on ponad czternastokrotnie. Nadal jednak stanowi on zaledwie 20% produkcji z połowy lat osiemdziesiątych, kiedy to przemysł przerabiał ponad 2,5 mld jaj spożywczych. W ostatnich latach coraz silniej wzrasta liczba podmiotów funkcjonujących na rynku przetworów jajecznych. Największym z nich w dalszym ciągu pozostaje, wywodzący się z dawnych przedsiębiorstw państwowych "Ovopol" w Nowej Soli - Zakłady Jajczarskie Sp. z o.o. Do czasu rozwoju prywatnych, drobniejszych konkurentów w pierwszej połowie lat dziewięćdziesiątych firma ta miała charakter monopolistyczny. Od około 2-3 lat na rynku jaj w proszku oraz masy jajowej mrożonej pozycja zakładu osłabła, co zmusiło go do poszukiwania bardziej specjalistycznych kierunków przetwórstwa jaj. Do nowych dużych konkurentów należą zakłady jajczarskie w Łapach, zakłady Basso w Nowym Sączu oraz firma w Raszkowie z udziałem kapitału holenderskiego. W dalszym ciągu powstają nowe firmy, których dokładna liczba nie jest jeszcze znana. Głównymi wyrobami pod względem ilościowym w przetwórstwie jaj są proszek jajeczny i masa jajowa mrożona. Produkcja proszku jajecznego po silnym załamaniu na przełomie lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych od 1995 roku wykazuje stalą silną tendencję wzrostową. W ciągu ostatnich 5 lat zwiększyła się ona o 90%, tj. do 2,3 tys. ton. Powoli ilość wytwarzanego proszku zaczyna się zbliżać do poziomu z początku lat dziewięćdziesiątych, choć nadal pozostaje ona o ponad połowę mniejsza niż w latach osiemdziesiątych. Produkcja masy jajowej mrożonej również wykazuje bardzo silny trend wzrostowy, jednakże w 1999 roku nastąpiło jego wyhamowanie na poziomie ok. 0,6 tys. ton. W przypadku produkcji masy jajowej mrożonej bardzo duży jest zakres szarej strefy. Nierejestrowane jest zużycie masy jajowej u wielu drobnych producentów pieczywa cukierniczego, majonezów i alkoholi, co również mogło wpłynąć na wyhamowanie produkcji masy w zakładach przemysłowego przetwórstwa. W l połowie 2000 roku można szacować, iż znacznie osłabła dynamika wzrostu produkcji przetworów jajecznych. Wzrost cen na rynku jaj, korzystny dla producentów jaj, spowodował silne podrożenie surowca dla przetwórstwa, co przy względnie stabilnym popycie na produkty jajeczne spowodowało pogorszenie opłacalności przetwórstwa.

Tabela 22
Przerób jaj spożywczych oraz produkcja wybranych przetworów z jaj

Spis treści