Przyczyna
Chorobę wywołuje wirus z rodzaju Herpesvirus.
Źródła i drogi zakażenia
Drogą wniknięcia zarazka do organizmu jest układ oddechowy bądź przewód pokarmowy. Zakażenie ma najczęściej miejsce bezpośrednio po wylęgu. W ciągu pierwszych dni życia wrażliwość na zakażenie szybko spada. Wirus zawarty w złuszczonym naskórku brodawek piór zachowuje swoją zjadliwość przez okres dłuższy niż 12 miesięcy.
Wrażliwy gatunek
Kury i indyki.
Objawy kliniczne
Zakażone ptaki wykazują spadek masy ciała oraz objawy porażeń. U ptaków nieszczepionych śmiertelność wynosi od 5 do 50%. W formie klasycznej (porażennej) typowym objawem jest asymetryczne porażenie kończyn (pozycja szpagatu). W przypadku zaatakowania nerwów żołądka mięśniowego dochodzi do jego atrofii, jak również atrofii jelit, co prowadzi do szybkiego wyniszczenia.
Upadki występują najczęściej między 10 a 20 tygodniem życia.
Diagnoza
Obecność w wątrobie, śledzionie, płucach, jajniku, mięśniach i innych narządach zmian nowotworowych świadczyć może o chorobie Mareka, ale podobne zmiany stwierdza się również w przebiegu białaczki limfoidalnej. W celu zróżnicowania tych dwóch chorób do badania histopatologicznego należy nadesłać nerwy obwodowe, śledzionę i torbę Fabrycjusza. Zwłaszcza zmiany w nerwach (nóg, skrzydeł i innych nerwach obwodowych) są bardzo ważne dla przeprowadzenia diagnostyki różnicowej. U niektórych ptaków stwierdza się zmiany w oku, najczęściej jednostronne pod postacią zmiany kształtu źrenicy i jej barwy.
Zmiany skórne w przebiegu choroby Mareka są na całym świecie przyczyną wielu konfiskat brojlerów na linii ubojowej. Zmiany te mają charakter rozrostu i zgrubień zwłaszcza w okolicy brodawek piór.
Najbardziej dostępną w praktyce metodą różnicowania pomiędzy chorobą Mareka i białaczką limfoidalną jest badanie histopatologiczne.
Leczenie i zapobieganie
Szczepienie jednodniowych piskląt jest w praktyce najlepszą metodą zapobiegania chorobie Mareka. Należy jednak mieć na uwadze, że szczepienie nie uchroni ptaków przed zakażeniem wirusem, zapobiega natomiast rozwojowi zmian nowotworowych w narządach wewnętrznych i nerwach. Ze względu na fakt, że odporność poszczepienna powstaje najczęściej po 7 - 10 dniach, duże znaczenie w zapobieganiu chorobie ma przestrzeganie zasad profilaktyki nieswoistej, uniemożliwiające pisklętom kontakt ze zjadliwym zarazkiem terenowym.
Uwagi
W Polsce w ostatnim czasie odnotowano wzrost zjadliwości wirusa choroby Mareka. Notuje się również wzrost przypadków chorobowych u kurcząt brojlerów.
Choroba urzędowo zwalczana.