Większość rolników otrzymała już dopłaty z tytułu ONW za 2009 rok.

Zgodnie z zapowiedziami Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Marka Sawickiego, Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa rozpoczęła 16 października wypłacanie pieniędzy rolnikom prowadzącym działalność na terenach górskich i innych obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania, czyli tzw. dopłat ONW. ARiMR nigdy dotąd nie rozpoczęła tak wcześnie realizacji tych dopłat. Cała akcja przebiega bardzo sprawnie, o czym świadczy to, że już 8 grudnia Agencja wykonała bardzo ambitny plan opracowany jeszcze w październiku, który zakładał że około 580 tys. rolników otrzyma dopłaty ONW do końca tego roku. Na konta bankowe tylu właśnie rolników wpłynęło łącznie blisko 925 mln zł. Agencja wyda na realizację dopłat ONW za 2009 r. w sumie około 1,3 miliarda zł, a płatności te przysługują około 750 tys. rolników.

ARiMR dokłada wszelkich starań, aby jak najsprawniej i jak najszybciej wypłacić pieniądze z tytułu ONW wszystkim uprawnionym rolnikom. Szczególny priorytet mają gospodarze, którzy ucierpieli w trakcie tegorocznych klęsk żywiołowych.

Tereny, na których panują niekorzystne warunki gospodarowania lub obszary górskie określane jako ONW, zajmują 56% powierzchni Polski. Gospodarowanie na tego typu gruntach wymaga dodatkowych nakładów finansowych związanych z niekorzystnym ukształtowaniem terenu oraz nienajlepszą jakością gleb, a także warunkami klimatycznymi. W zależności od wymienionych czynników wyróżniane są cztery rodzaje obszarów ONW, a do każdego z nich przysługuje inna wysokość dopłaty.

Najniższa z nich wynosi 179 zł na 1 ha gruntu i obowiązuje na obszarach nizinnych należących do strefy I gdzie występują ograniczenia w produkcji rolniczej wynikające z niskiej jakości gleb, niekorzystnych warunków klimatycznych lub wodnych, a także spowodowane niesprzyjającym ukształtowaniem terenu oraz niskim wskaźnikiem demograficznym i znacznym udziałem w całej populacji ludności związanej z rolnictwem.

Dopłatę w wysokości 264 zł na 1 ha otrzymają rolnicy prowadzący działalność na obszarach należących do II strefy nizinnej oraz obszary ze specyficznymi naturalnymi utrudnieniami. Tereny II strefy nizinnej w odróżnieniu od terenów należących do I strefy nizinnej charakteryzują się gorszymi warunkami prowadzenia działalności rolniczej wyrażonymi poprzez „wskaźnik waloryzacji rolniczej przestrzennej produkcji”. Dla terenów należących do II strefy nizinnej wskaźnik ten nie przekracza wartości 52, natomiast dla obszarów położonych w I strefie nizinnej wskaźnik ten należy do przedziału powyżej 52 do 56. Tereny ze specyficznymi naturalnymi utrudnieniami obejmują gminy i obręby ewidencyjne rejonów podgórskich, które zostały wyznaczone na potrzeby ustawy z dnia 15 listopada 1984 roku o podatku rolnym (Dz.U. z 1984 r. Nr 52, poz. 268, z późn. zm.), a także takie, gdzie co najmniej połowa powierzchni użytków rolnych położonych jest na wysokości powyżej 350 m. n.p.m.

Najwyższa stawka płatności ONW wynosząca 320 zł na 1 ha przysługuje rolnikom prowadzącym swoją działalność na obszarach górskich, gdzie produkcja rolna jest utrudniona ze względu na niekorzystne warunki klimatyczne i ukształtowanie terenu. Do obszarów takich zaliczają się gminy i obręby ewidencyjne, w których ponad połowa użytków rolnych znajduje się na wysokości powyżej 500 m n.p.m.

Pełna lista obszarów ONW jest opublikowana w załączniku do rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 11 marca 2009 w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach działania „Wspieranie gospodarowania na obszarach górskich i innych obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania (ONW)”.

Płatności ONW otrzymuje rolnik, który m.in. posiada przynajmniej 1 ha użytków rolnych, położonych na obszarach ONW, złoży w danym roku wniosek o przyznanie tych płatności - terminy są takie same jak dla płatności bezpośrednich, a także zobowiąże się do przestrzegania wymogów i norm wynikających z zasad wzajemnej zgodności (cross compliance).

Wysokość przyznanych rolnikowi takich płatności zależy od wielkości powierzchni gruntów leżących na obszarach ONW. I tak, jeżeli rolnik użytkuje od 1 do 50 ha gruntów rolnych leżących na obszarze ONW otrzyma takie płatności w pełnej wysokości. Natomiast gdy powierzchnia gruntów leżących na obszarach ONW wynosi od 50 do 100 ha wtedy taki rolnik otrzyma połowę podstawowej stawki tych płatności. Jeszcze mniej, bo 25% podstawowej stawki dopłat ONW otrzymają rolnicy, którzy prowadzą swoją działalność na obszarach o trudnych warunkach gospodarowania lub terenach górskich o wielkości od 100 do 300 ha.

Płatność ONW nie przysługuje do gruntów powyżej 300 ha.