Składka zdrowotna rolników w Trybunale Konstytucyjnym

Krajowa Rada Izb Rolniczych wystąpiła  do Trybunału Konstytucyjnego  o uznanie obecnie obowiązującej ustawy o składkach na ubezpieczenia zdrowotne  rolników za niezgodną z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej.

Podpisana 24 stycznia  przez Prezydenta  RP  o składkach na ubezpieczenie zdrowotne rolników ustawa   jest wynikiem stanowiska Trybunału Konstytucyjnego, który w wyroku z dnia 26 października 2010 r. orzekł o niezgodności ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych z Konstytucją  Rzeczypospolitej Polskiej, w zakresie, w jakim ustawa określa zobowiązanie budżetu państwa do finansowania składek na ubezpieczenie zdrowotne wszystkich wskazanych w niej rolników i ich domowników, podlegających ubezpieczeniu społecznemu rolników z mocy ustawy, prowadzących działalność rolniczą bez względu na wysokość osiąganych przez nich przychodów - przypomina Wojciech Petera, rzecznik prasowy zarządu KRIR.

Zgodnie z  ustawą, rolnicy prowadzący gospodarstwa rolne od 6 ha użytków rolnych będą sami opłacać składkę na ubezpieczenie zdrowotne - za każdą osobę podlegającą ubezpieczeniu 1 zł za każdy pełny hektar przeliczeniowy użytków rolnych w gospodarstwie rolnym, a w przypadku gospodarstw poniżej tej wielkości składka opłacana będzie przez Kasę Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego. Nowe zasady nie będą dotyczyć rolników prowadzących działalność wyłącznie w zakresie działów specjalnych produkcji
rolnej oraz rolników, którzy prowadzą działalność w zakresie działów specjalnych produkcji rolnej i dodatkowo w gospodarstwie rolnym.

Zdaniem Krajowej Rady Izb Rolniczych  uchwalone przepisy są krzywdzące dla rolników i wprowadzenie ich w życie  negatywnie wpłynie  na warunki życia  i pracy wszystkich tych, którzy trudzą się praca w rolnictwie.  Dlatego samorząd rolniczy wystąpił  do Trybunału Konstytucyjnego o ich unieważnienie.  Podstawą do zaskarżenia ustawy jest też fakt, że projekt ustawy o składkach na ubezpieczenie zdrowotne rolników na 2012 r., w tej formie ,  nie był konsultowany ze stroną społeczną, tj. Krajową
Radą Izb Rolniczych.
Izby rolnicze z mocy ustawy reprezentują wszystkich polskich rolników, a członkami samorządu rolniczego są wszyscy rolnicy.  Zgodnie z art. 38, pkt. 2 ustawy o izbach rolniczych (Dz. U. 2002 r. Nr 101. poz. 927, z późn. zm.) do zadań Krajowej Rady należy m.in. opiniowanie projektów aktów prawnych dotyczących rolnictwa i gospodarki żywnościowej oraz założeń i programów polityki rolnej.


-  Jeżeli jak przyjęto w  przepisach, że hektar przeliczeniowy jest wskaźnikiem dochodu, to istotne jest ile osób utrzymuje się z tego hektara, gdyż zmniejsza to istotnie dochód z tego ha na osobę. Kilkudziesięcio hektarowe gospodarstwa rodzinne prowadzone przez rodzinę wielodzietną, z pełnoletnimi dziećmi, zapłacą więcej niż przedsiębiorcy samozatrudniający się.  Przy 300 ha gospodarstwie czyli gospodarstwie rodzinnym, gdzie np. prowadzą to rodzice
z dwoma dorosłymi synami, składka zdrowotna wyniesie 1200 zł/mies.  co jest niedopuszczalne. W przypadku, gdy synowie ci będą mieli żony składka będzie wynosiła odpowiednio więcej-  mówi Wiktor Szmulewicz, prezes Krajowej Rady Izby Rolniczych.

W ocenie KRIR ustalenie wysokości składki zdrowotnej w oparciu o powierzchnie  gospodarstwa rolnego nie jest wykładnikiem ekonomicznym. Sam fakt posiadania ziemi nie daje zdaniem samorządu rolniczego  podstaw do nakładania obowiązku  opłacania składek zdrowotnych. Wielkość gospodarstwa wyrażona w hektarach   przeliczeniowych nie jest bowiem wskaźnikiem osiąganych  przez to gospodarstwo dochodów.
Wątpliwości samorządu rolniczego budzi też fakt, że przyjęto jednolitą stawkę  składki na ubezpieczenia zdrowotne wynoszącą 1 zł/ha. Jednak rolnicy nie posiadający  gospodarstwa do 6 hektarów  zostali zwolnieni z obowiązku jej płacenia. Nie ma również żadnego uzasadnienia prawnego dlaczego akurat  6 ha jest wyznacznikiem obowiązku płacenia składek.
O rzeczywistej sytuacji gospodarstwa rolnego , o sytuacji finansowej wiejskiej rodziny nie decyduje przecież liczba osób( rolników, domowników , dzieci do 16- tego roku życia), utrzymujących się z tego gospodarstwa.

W związku z tym istnieją podstawy do zaskarżenia przyjętej ustawy bo nie jest  zgodna z orzeczeniem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 26 października 2010 roku, który zarzucił , że w dotychczasowym  systemie płatności  składki zdrowotnej  rolnicy są traktowani  jako grupa jednorodna. Nie ma przecież  żadnego uzasadnienia  do płacenia składek tylko w oparciu o wielkość gospodarstwa  rolnego.

Opracowanie i treść nowego aktu prawnego w tej sprawie powinna być przedmiotem szerokich konsultacji społecznych w tym z izbami rolniczymi- jako jedynymi ustawowymi reprezentantami wszystkich rolników prowadzących gospodarstwa na terenie Rzeczpospolitej Polskiej.