Projekt ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego państwa

5 kwietnia 2002

U S T A W A

z dnia ........................ 2002 r.
o kształtowaniu ustroju rolnego państwa oraz o zmianie niektórych ustaw.

Art. 1.

Ustawa określa zasady kształtowania ustroju rolnego państwa w oparciu o gospodarstwa rodzinne poprzez:

poprawę struktury obszarowej gospodarstw rolnych,
przeciwdziałanie nadmiernej koncentracji nieruchomości rolnych,
zapewnienie prowadzenia działalności rolniczej w gospodarstwach rolnych przez osoby o odpowiednich kwalifikacjach.

Art. 2.

Ilekroć w ustawie jest mowa o:

nieruchomości rolnej - należy przez to rozumieć nieruchomość rolną w rozumieniu Kodeksu cywilnego, z wyłączeniem nieruchomości położonych na obszarach przeznaczonych w planach zagospodarowania przestrzennego na cele inne niż rolne,
gospodarstwie rolnym - należy przez to rozumieć gospodarstwo rolne w rozumieniu Kodeksu cywilnego,
gospodarstwie rodzinnym - należy przez to rozumieć gospodarstwo rolne, w którym działalność rolnicza jest prowadzona osobiście przez właściciela lub przez właściciela oraz domowników w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników, których wymiar czasu pracy przeważa nad wymiarem czasu pracy pracowników najemnych,
działalności rolniczej - należy przez to rozumieć działalność w zakresie produkcji roślinnej lub zwierzęcej, w tym produkcji ogrodniczej, sadowniczej i rybnej,
Agencji - należy przez to rozumieć Agencję Nieruchomości Rolnych,
podziale gospodarstwa rolnego - należy przez to rozumieć przeniesienie własności nieruchomości rolnej lub jej części prowadzące do pomniejszenia obszaru gospodarstwa rolnego, w skład którego nieruchomość ta wchodzi,
działce gruntowej - należy przez to rozumieć ewidencyjnie wyodrębnione części nieruchomości rolnej o ciągłym obszarze,
użytkach rolnych - należy przez to rozumieć grunty orne, ogrody uprawne, sady, łąki trwałe, pastwiska trwałe, siedliska rolnicze oraz stawy rybne.

Art. 3.

1) Z zastrzeżeniem art. 7 własność nieruchomości rolnej lub jej części może być przeniesiona wyłącznie na rzecz osoby fizycznej lub Skarbu Państwa.
2) Własność nieruchomości rolnej lub jej części może być przeniesiona, jeżeli:

nieruchomość ta sama przez się lub łącznie z nieruchomościami rolnymi stanowiącymi własność lub współwłasność nabywcy utworzy gospodarstwo rolne,
powierzchnia gospodarstwa rolnego, o którym mowa w pkt 1:
a) będzie nie mniejsza niż powierzchnia podstawowa gospodarstwa rolnego w województwie, o której mowa w art. 8, zwana dalej "powierzchnią podstawową",
b) będzie nie większa niż powierzchnia maksymalna gospodarstwa rolnego w województwie, o której mowa w art. 13, zwana dalej "powierzchnią maksymalną",
nabywca:
a) posiada kwalifikacje rolnicze,
b) zobowiąże się do osobistego prowadzenia działalności rolniczej w gospodarstwie rolnym, w którego skład wejdzie nabywana nieruchomość,
c) ma miejsce zamieszkania w miejscowości, w której położona jest jedna z nieruchomości wchodzących lub mających wejść w skład należącego do niego gospodarstwa rolnego i zobowiąże się do dalszego zamieszkiwania w takiej miejscowości przez okres co najmniej 10 lat, a w przypadku gdy dotychczas nie ma miejsca zamieszkania w takiej miejscowości, zobowiąże się do zamieszkania w takiej miejscowości w terminie 6 miesięcy od dnia przeniesienia własności nieruchomości i zamieszkiwania w niej przez okres co najmniej 10 lat ,
d) stale przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej co najmniej od 3 lat przed nabyciem nieruchomości rolnej.

3) Jeżeli przeniesienie własności nieruchomości rolnej lub jej części następuje na współwłasność, to wymagania, o których mowa w ust. 1, dotyczą wszystkich nabywców, z tym że w przypadku małżonków wystarczające jest spełnienie tych wymagań przez jednego z nich.
4) Uważa się, że osoba fizyczna posiada kwalifikacje rolnicze, jeżeli:

uzyskała wykształcenie rolnicze co najmniej zasadnicze, a w przypadku gdy nabywa nieruchomość rolną po raz pierwszy, wykształcenie rolnicze co najmniej średnie, lub
wykonywała prace związane z prowadzeniem działalności rolniczej nieprzerwanie od co najmniej 5 lat przed nabyciem nieruchomości rolnej.

5) Uważa się, że osoba fizyczna osobiście prowadzi działalność rolniczą, jeżeli podejmuje wszelkie decyzje dotyczące prowadzenia tej działalności w należącym do niej gospodarstwie rolnym oraz bezpośrednio wykonuje prace związane z tą działalnością.
6) Przepisu ust. 2 pkt 2 nie stosuje się w przypadku przeniesienia własności wszystkich nieruchomości rolnych wchodzących w skład gospodarstwa rolnego na podstawie umowy z następcą, zawartej zgodnie z przepisami o ubezpieczeniu społecznym rolników.
7) Przepisy ust. 1 - 6 stosuje się odpowiednio do dzierżawy nieruchomości rolnych.

Art. 4.

1) Przepisy art. 3 stosuje się odpowiednio do nabycia nieruchomości rolnej lub jej części w drodze dziedziczenia testamentowego przez spadkobiercę, który nie byłby powołany do dziedziczenia z ustawy oraz do nabycia nieruchomości rolnej lub jej części w wyniku postępowania egzekucyjnego, z tym że jeżeli przed wydaniem postanowienia:

o stwierdzeniu nabycia spadku, w skład którego wchodzi nieruchomość rolna lub jej część, przez spadkobiercę, który nie byłby powołany do dziedziczenia z ustawy,
o przysądzeniu własności nieruchomości rolnej lub jej części,
o przyznaniu własności nieruchomości rolnej lub jej części
- nie są spełnione warunki, o których mowa w art. 3, sąd albo organ egzekucyjny nakazuje w takim postanowieniu spełnienie tych warunków w terminie 36 miesięcy.

2) Postanowienia, o których w ust. 1, przesyła się niezwłocznie Agencji.
3) W przypadku, o którym mowa w ust. 1, stwierdzenia spełnienia warunków określonych w art. 3, dokonuje sąd albo organ, który wydaje postanowienie, na wniosek nabywcy nieruchomości rolnej.
4) W przypadku nie dotrzymania terminu, o którym mowa w ust. 1, sąd na wniosek Agencji, zarządza sprzedaż nieruchomości rolnej w trybie przepisów Kodeksu postępowania cywilnego.
5) Jeżeli sprzedaż nieruchomości rolnej w trybie przepisów Kodeksu postępowania cywilnego nie zostanie zrealizowana, nieruchomość tą nabywa Agencja w cenie 2/3 sumy jej oszacowania nieruchomości.

Art. 5.

1) Dyrektor oddziału terenowego Agencji, właściwego ze względu na miejsce zamieszkania nabywcy nieruchomości, stwierdza w drodze decyzji administracyjnej, spełnienie warunków, o których mowa w art. 3 ust. 2 pkt 1 i 2.
2) Dyrektor oddziału terenowego Agencji odmawia stwierdzenia, o którym mowa w ust. 1, jeżeli:

nieruchomość rolna, której własność ma być przeniesiona nie będzie stanowić zorganizowanej całości gospodarczej z nieruchomościami stanowiącymi własność nabywcy, w szczególności w przypadku, gdy odległość między tymi nieruchomościami lub przeszkody naturalne uniemożliwiają prawidłowe prowadzenie działalności rolniczej,
powierzchnia gospodarstwa rolnego będzie mniejsza niż powierzchnia podstawowa,
powierzchnia gospodarstwa rolnego będzie większa niż powierzchnia maksymalna.

3) Do wniosku o wydanie decyzji, o której mowa w ust. 1, dołącza się wypis z ewidencji gruntów oraz wyrys z mapy ewidencyjnej dotyczące nieruchomości stanowiących własność nabywcy i nieruchomości, którą zamierza on nabyć.
4) Od decyzji, o której mowa w ust. 1, przysługuje odwołanie do Prezesa Agencji.
5) Przepisy ust. 1-4 stosuje się odpowiednio do dzierżawy nieruchomości rolnych.
6) Agencja prowadzi ewidencję umów dzierżawy.

Art. 6.

1) Dowodem stwierdzającym posiadanie kwalifikacji rolniczych jest:

świadectwo lub dyplom ukończenia szkoły - w przypadku kwalifikacji, o których mowa w art. 3 ust. 4 pkt 1,
zaświadczenie wydane przez wójta lub burmistrza (prezydenta miasta) - w przypadku kwalifikacji, o których mowa w art. 3 ust. 4 pkt 2.

2) Zobowiązania, o których mowa w art. 3 ust. 2 pkt 3 lit. b) i c), składa się w formie oświadczenia zawartego w umowie przenoszącej własność nieruchomości rolnej lub jej części, a w przypadku nabycia nieruchomości rolnej lub jej części w drodze dziedziczenia testamentowego przez spadkobiercę, który nie byłby powołany do dziedziczenia z ustawy oraz nabycia nieruchomości rolnej lub jej części w wyniku postępowania egzekucyjnego - odpowiednio przed sądem lub organem egzekucyjnym.
3) Notariusz przesyła wypis aktu notarialnego przenoszącego własność nieruchomości rolnej lub jej części dyrektorowi oddziału terenowego Agencji, właściwego ze względu na miejsce zamieszkania lub siedzibę nabywcy, niezwłocznie po sporządzeniu danego aktu.

Art. 7.

1. Własność nieruchomości rolnej lub jej części może być przeniesiona na rzecz osoby prawnej, po uzyskaniu zezwolenia dyrektora oddziału terenowego Agencji, właściwego ze względu na położenie nieruchomości.
2. Zezwolenie, o którym mowa w ust. 1, może być wydane, jeżeli nieruchomość rolna, której własność ma być przeniesiona na daną osobę prawną będzie wykorzystywana do prowadzenia działalności doświadczalnej lub naukowej, i działalność ta jest celem statutowym nabywcy.
3. W zezwoleniu, o którym mowa w ust. 1, ustala się warunki wykorzystywania nieruchomości rolnej lub jej części, której własność ma być przeniesiona.
4. Dyrektor oddziału terenowego Agencji wydaje zezwolenie, o którym mowa w ust. 1, w drodze decyzji administracyjnej, po zasięgnięciu opinii izby rolniczej.
5. Od decyzji, o której mowa w ust. 2, przysługuje odwołanie do Prezesa Agencji.

Art. 8.

1) Agencja sprawuje nadzór nad spełnianiem warunków, o których mowa w art. 3 ust. 2 pkt 3 lit. b) i c) i art. 7 ust. 3,
2) W ramach nadzoru, o którym mowa w ust. 1, osoby upoważnione przez dyrektora oddziału terenowego Agencji mają prawo:

wstępu na teren nieruchomości rolnych i do pomieszczeń kontrolowanych podmiotów,
żądać pisemnych lub ustnych informacji związanych z przedmiotem kontroli,
żądać okazywania i udostępniania dokumentów związanych z przedmiotem kontroli.

3) W razie, gdy nabywca nieruchomości rolnej lub jej części przestał spełniać warunki, o których mowa w art. 3 ust. 2 pkt 3 lit. b) i c) i art. 7 ust. 3, dyrektor oddziału terenowego Agencji z urzędu lub na wniosek izby rolniczej, w drodze decyzji administracyjnej, nakazuje temu nabywcy zbycie nieruchomości rolnej w terminie 12 miesięcy.

Art. 9.

1) Powierzchnia podstawowa wynosi:

10 ha użytków rolnych na terenie województw: małopolskiego, mazowieckiego i świętokrzyskiego,
15 ha użytków rolnych na terenie województw: lubelskiego, łódzkiego, podkarpackiego, podlaskiego i śląskiego,
20 ha użytków rolnych na terenie województw: dolnośląskiego, kujawsko-pomorskiego, lubuskiego, opolskiego, pomorskiego, warmińsko-mazurskiego, wielkopolskiego i zachodniopomorskiego.

2) Sejmik województwa może w porozumieniu z izbą rolniczą zmniejszyć lub zwiększyć określoną w ust. 1 powierzchnię podstawową nie więcej niż o 50%.

Art. 10.

1) Podział gospodarstwa rolnego jest dopuszczalny, jeżeli:

w wyniku podziału powstaną gospodarstwa rolne o powierzchni nie mniejszej niż powierzchnia podstawowa, albo
podziałowi podlega gospodarstwo rolne o powierzchni mniejszej od powierzchni podstawowej a nabywana nieruchomość lub jej część wraz z nieruchomościami rolnymi stanowiącymi własność nabywcy utworzy gospodarstwo rolne o powierzchni nie mniejszej niż powierzchnia podstawowa.

2) Dyrektor oddziału terenowego Agencji stwierdza, w drodze decyzji administracyjnej, spełnienie warunków, o których mowa w ust. 1. Przepisy art. 5 ust. 3 i 4 stosuje się odpowiednio.

Art. 11.

Przepisu art. 10 nie stosuje się, jeżeli następuje przeniesienie własności wszystkich nieruchomości rolnych wchodzących w skład gospodarstwa rolnego, z wyjątkiem działki gruntu, która ze względu na powierzchnię nie podlega opodatkowaniu podatkiem rolnym.

Art. 12.

1) Dyrektor oddziału terenowego Agencji, po zasięgnięciu opinii izby rolniczej właściwej ze względu na położenie nieruchomości, której własność ma być przeniesiona może, w drodze decyzji administracyjnej, zezwolić na podział gospodarstwa rolnego pomimo, że w wyniku tego podziału powstaną gospodarstwa rolne o powierzchni mniejszej niż powierzchnia podstawowa w razie:

przeniesienia własności nieruchomości rolnej lub jej części wchodzącej w skład gospodarstwa rolnego, której oddalenie od siedliska zbywcy utrudnia racjonalne jej zagospodarowanie,
zamiany działek gruntowych wchodzących w skład jednego gospodarstwa rolnego na równowartościowe działki wchodzące w skład drugiego gospodarstwa rolnego, przy różnicy powierzchni gruntów zamiennych nie większej niż 20% powierzchni sprzed zamiany.

2) Przepisy art. 5 ust. 3 i 4 stosuje się odpowiednio.

Art. 13.

Działki gruntowe nowo wydzielane z nieruchomości rolnych nie mogą być mniejsze niż 0,3 ha.

Art.14.

1. Powierzchnia maksymalna wynosi:
1) 100 ha użytków rolnych na terenie województw: małopolskiego, mazowieckiego i świętokrzyskiego,
2) 200 ha użytków rolnych na terenie województw: lubelskiego, łódzkiego, podkarpackiego, podlaskiego i śląskiego,
3) 300 ha użytków rolnych na terenie województw: dolnośląskiego, kujawsko-pomorskiego, lubuskiego, opolskiego, pomorskiego, warmińsko-mazurskiego, wielkopolskiego i zachodniopomorskiego.
2. Sejmik województwa w porozumieniu z izbą rolniczą może zmniejszyć określoną w ust. 2 powierzchnię maksymalną nie więcej niż o 50%.

Art.15.

1) W razie sprzedaży nieruchomości rolnej lub jej części przez osobę fizyczną, spółkę osobową lub osobę prawną inną niż Agencja, prawo pierwokupu przysługuje z mocy ustawy Agencji działającej na rzecz Skarbu Państwa.
2) W razie niewykonania prawa pierwokupu przez Agencję prawo pierwokupu przysługuje z mocy ustawy dzierżawcy tej nieruchomości, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki:

umowa dzierżawy ma datę pewną i była wykonywana co najmniej od trzech lat,
dzierżawca jest osobą fizyczną mającą miejsce zamieszkania od co najmniej trzech lat w gminie, na terenie której położona jest sprzedawana nieruchomość, lub w gminie sąsiedniej,
w okresie trwania dzierżawy osobiście prowadził działalność rolniczą na dzierżawionej nieruchomości.

3) W razie braku uprawnionego do pierwokupu, o którym mowa w ust. 2, albo w razie niewykonania przez niego tego prawa, prawo pierwokupu przysługuje z mocy ustawy osobie fizycznej będącej właścicielem nieruchomości rolnej graniczącej ze sprzedawaną nieruchomością. Jeżeli więcej niż jeden właściciel spełnia te warunki, prawo pierwokupu w pierwszej kolejności może wykonać ten, który jest właścicielem gospodarstwa rodzinnego, a w razie jego braku lub gdy właścicieli takich jest więcej, ten właściciel, którego nieruchomość rolna ma najdłuższą granicę ze sprzedawaną nieruchomością. W razie jednakowej długości tych granic, prawo pierwokupu w pierwszej kolejności może wykonać ten, którego gospodarstwo rolne ma mniejszą powierzchnię.
4) Prawo pierwokupu nie przysługuje, jeżeli nabywcą nieruchomości rolnej lub jej części jest osoba bliska w rozumieniu przepisów o gospodarce nieruchomościami, a w przypadku pierwokupu, o którym mowa w ust. 3, jeżeli nabywcą nieruchomości rolnej lub jej części jest osoba mająca miejsce zamieszkania od co najmniej 5 lat w gminie, na terenie której położona jest sprzedawana nieruchomość.
5) W razie, gdy cena sprzedawanej nieruchomości rażąco odbiega od jej wartości rynkowej Agencja lub inna osoba wykonująca prawo pierwokupu może, w terminie 14 dni od dnia złożenia oświadczenia o wykonaniu prawa pierwokupu, wystąpić do sądu o ustalenie ceny tej nieruchomości.
6) Sąd ustala cenę nieruchomości, o której mowa w ust. 5, przy zastosowaniu sposobów jej ustalania przewidzianych w przepisach o gospodarowaniu nieruchomościami.

Art. 16.

1. Nieruchomości nabyte na podstawie art. 15 ust. 1 wchodzą do Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa.
2. Nieruchomość nabyta na podstawie art. 15 ust. 1, która w dniu nabycia znajdowała się na podstawie umów we władaniu innych osób, pozostaje nadal we władaniu tych osób na dotychczasowych warunkach, do chwili zawarcia z Agencją nowych umów. Jeżeli nowe umowy nie zostaną zawarte w terminie jednego roku od dnia nabycia nieruchomości przez Agencję, dotychczasowe umowy wygasają.

Art. 17.

1. Przeniesienie własności nieruchomości rolnej lub jej części, dokonane niezgodnie z przepisami ustawy jest nieważne.
2. Z powództwem o stwierdzenie nieważności przeniesienia własności nieruchomości rolnej lub jej części, dokonanego niezgodnie z przepisami ustawy, oprócz osób mających w tym interes prawny może wystąpić Agencja.

Art. 18.

1) Kto:

utrudnia wykonywanie czynności nadzorczych, dokonywanych na podstawie ustawy, przez osoby upoważnione przez dyrektora oddziału terenowego Agencji,
na żądanie osoby upoważnionej przez dyrektora oddziału terenowego Agencji, nie udziela pisemnych lub ustnych informacji albo nie udostępnia dokumentów związanych z przedmiotem kontroli prowadzonej na podstawie ustawy - podlega karze grzywny.

2)W przypadkach określonych w ust. 1 orzeka się w trybie przepisów o postępowaniu w sprawach o wykroczenia.

Art. 19.

Wymogu posiadania średniego wykształcenia rolniczego, o którym mowa w art. 3 ust. 4 pkt. 1 nie stosuje się do dnia 31 grudnia 2007 r.

Art. 20.

W ustawie z dnia 24 marca 1920 r. o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców (Dz. U. z 1996 r. Nr 54, poz. 245, z 1997 r. Nr 140, poz. 939, z 1998 r. Nr 106, poz. 668 oraz z 2001 r. Nr 16 poz. 166) w art. 1 dodaje się ust. 5 w brzmieniu:
"5. Przepisów ustawy nie stosuje się do obywateli państw Unii Europejskiej po upływie 12 lat od dnia przystąpienia Rzeczpospolitej Polskiej do Unii Europejskiej, a przed upływem tego okresu do tych obywateli, którzy nabywają nieruchomość rolną :

w województwie: zachodnio-pomorskim, kujawsko-pomorskim, śląskim wielkopolskim, warmińsko-mazurskim, lubuskim, opolskim i dolnośląskim - po upływie 7 lat od dnia zawarcia umowy dzierżawy w formie pisemnej z datą pewną, jeżeli przez ten okres osobiście prowadzili na tej nieruchomości działalność rolniczą oraz legalnie zamieszkiwali na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
w województwach nie wymienionych w pkt 1 - po upływie 3 lat od dnia zawarcia umowy dzierżawy w formie pisemnej z datą pewną, jeżeli przez ten okres osobiście prowadzili na tej nieruchomości działalność rolniczą oraz legalnie zamieszkiwali na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, "

Art.21.

W ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93, z 1971 r. Nr 27, poz. 252, z 1976 r. Nr 19, poz. 122, z 1982 r. Nr 11, poz. 81, Nr 19, poz. 147 i Nr 30, poz. 210, z 1984 r. Nr 45, poz. 242, z 1985 r. Nr 22, poz. 99, z 1989 r. Nr 3, poz. 11, z 1990 r. Nr 34, poz. 198, Nr 55, poz. 321 i Nr 79, poz. 464, z 1991 r. Nr 107, poz. 464 i Nr 115, poz. 496, z 1993 r. Nr 17, poz. 78, z 1994 r. Nr 27, poz. 96, Nr 85, poz. 388 i Nr 105, poz. 509, z 1995 r. Nr 83, poz. 417, z 1996 r. Nr 114, poz. 542, Nr 139, poz. 646 i Nr 149, poz. 703, z 1997 r. Nr 43, poz. 272, Nr 115, poz. 741, Nr 117, poz. 751 i Nr 157, poz. 1040, z 1998 r. Nr 106, poz. 668 i Nr 117, poz. 758, z 1999 r. Nr 52, poz. 532, z 2000 r. Nr 22, poz. 271, Nr 74, poz. 855 i 857, Nr 88, poz. 983 i Nr 114, poz. 1191 oraz z 2001 r. Nr 11, poz. 91, Nr 71, poz. 733, Nr 130, poz. 1405 i Nr 141, poz. 1638) wprowadza się następujące zmiany:

art. 213 i 214 otrzymują brzmienie:
"Art. 213. Zniesienie współwłasności gospodarstwa rolnego przez podział między współwłaścicieli może nastąpić tylko z zachowaniem zasad dotyczących podziału gospodarstw rolnych określonych w przepisach o kształtowaniu ustroju rolnego państwa.
Art. 214. § 1. Jeżeli zniesienie współwłasności gospodarstwa rolnego przez podział między współwłaścicieli nie jest dopuszczalne, własność tego gospodarstwa może być przyznana tylko temu ze współwłaścicieli, który odpowiada warunkom wymaganym dla nabycia własności nieruchomości rolnej w drodze przeniesienia własności.
§ 2. Jeżeli kilku współwłaścicieli odpowiada warunkom wymaganym dla nabycia własności nieruchomości rolnej w drodze przeniesienia własności, własność gospodarstwa rolnego będzie przyznana temu z nich, na którego wyrażą zgodę wszyscy współwłaściciele.
§ 3. W razie braku zgody wszystkich współwłaścicieli, sąd przyzna gospodarstwo rolne temu z nich, który je prowadzi lub stale w nim pracuje, chyba że interes społeczno - gospodarczy przemawia za wyborem innego współwłaściciela.
§ 4. Sąd zarządzi sprzedaż gospodarstwa rolnego stosownie do przepisów Kodeksu postępowania cywilnego:
1) na wniosek wszystkich współwłaścicieli, albo
2) jeżeli żaden ze współwłaścicieli nie odpowiada warunkom wymaganym dla nabycia własności nieruchomości rolnej w drodze przeniesienia własności, albo
3) w razie niewyrażenia zgody przez żadnego ze współwłaścicieli na przyznanie mu gospodarstwa.?;
w art. 695 skreśla się § 2;
w art. 1067 § 2 otrzymuje brzmienie:
"§ 2. Jeżeli wykonanie zapisu prowadziłoby do podziału wkładu gruntowego w rolniczej spółdzielni produkcyjnej, sprzecznego z zasadami prawidłowej gospodarki rolnej, lub byłoby niezgodne z przepisami o kształtowaniu ustroju rolnego państwa rolnymi, spadkobierca zobowiązany do wykonania zapisu może żądać zamiany przedmiotu zapisu na świadczenie pieniężne."

Art. 22.

W ustawie z dnia 26 marca 1982 r. o scalaniu i wymianie gruntów (Dz. U. z 1989 r. Nr 58, poz. 349, z 1994 r. Nr 127, poz. 627, z 1998 r. Nr 106, poz. 668, z 2000 r. Nr 12, poz. 136 oraz 2001 r. Nr 81, poz. 875) wprowadza się następujące zmiany:

w art. 4 dodaje się ust. 3 w brzmieniu:
"3. Starosta na wniosek Agencji Nieruchomości Rolnych, zwanej dalej "Agencją", wszczyna postępowanie scaleniowe, jeśli grunty Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa stanowić będą co najmniej 20% obszaru scalenia. Agencja uczestniczy w postępowaniu scaleniowym na prawach strony.";
w art. 8 dodaje się ust. 8 i 9 w brzmieniu:
"8. Na wniosek uczestników postępowania scaleniowego, grunty Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa objęte postępowaniem mogą, za zgodą Agencji, zostać w całości lub części rozdysponowane na rzecz uczestników postępowania, jeżeli spełniają oni warunki do nabycia własności nieruchomości w drodze przeniesienia własności.
9. Do należności Agencji z tytułu spłat i dopłat stosuje się przepisy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa."

Art. 23.

W ustawie z dnia 17 maja 1989 r. - Prawo geodezyjne i kartograficzne (Dz. U. z 2000 r. Nr 100, poz. 1086 i Nr 120, poz. 1268 oraz z 2001 r. Nr 110, poz. 1189, Nr 115, poz. 1229 i Nr 125, poz. 1363) w art. 20 w ust. 2 po pkt 1 dodaje się pkt 1a w brzmieniu:
"1a) dzierżawcę władającego nieruchomością rolną na podstawie umowy dzierżawy zawartej na piśmie,".

Art. 24.

W ustawie z dnia 19 października 1991r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa (Dz. U. z 2001 r. Nr 57, poz. 603, Nr 115, poz.1229, Nr 122, poz. 1323 oraz Nr 154, poz. 1793 i1800) wprowadza się następujące zmiany:

tytuł rozdziału 2 otrzymuje brzmienie:
"Agencja Nieruchomości Rolnych";
art. 3 otrzymuje brzmienie:
"Art. 3. Tworzy się Agencję Nieruchomości Rolnych, zwaną dalej "Agencją". Agencja jest państwową osobą prawną.
2. Nadzór nad Agencją sprawuje minister właściwy do spraw rozwoju wsi.";
art. 6 otrzymuje brzmienie:
"Art. 1. 6. Agencja realizuje zadania wynikające z polityki państwa, w szczególności w zakresie:
1) tworzenia oraz poprawy struktury obszarowej gospodarstw rodzinnych w rozumieniu przepisów o kształtowaniu ustroju rolnego państwa,
2) tworzenia warunków sprzyjających racjonalnemu wykorzystaniu potencjału produkcyjnego Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa,
3) restrukturyzacji oraz prywatyzacji mienia Skarbu Państwa użytkowanego na cele rolnicze,
4) obrotu nieruchomościami i innymi składnikami majątku Skarbu Państwa użytkowanego na cele rolne,
5) administrowania zasobami majątkowymi Skarbu Państwa przeznaczonymi na cele rolne,
6) zabezpieczenia majątku Skarbu Państwa,
7) prowadzenia prac urządzeniowo-rolnych na gruntach Skarbu Państwa oraz popierania organizowania na gruntach Skarbu Państwa prywatnych gospodarstw rolnych,
8) tworzenia miejsc pracy w związku z restrukturyzacją państwowej gospodarki rolnej,
9) wspierania działań mających na celu udzielanie pomocy byłym pracownikom państwowych przedsiębiorstw gospodarki rolnej i członkom ich rodzin w przezwyciężaniu trudnych sytuacji życiowych, a w szczególności poprzez przyznawanie stypendiów dzieciom byłych pracowników, uczącym się w szkołach ponadgimnazjalnych.
2. Oprócz zadań, o których mowa w ust. 1, Agencja realizuje również inne zadania określone odrębnymi przepisami, a w szczególności przepisami o kształtowaniu ustroju rolnego państwa.";
w art. 7 w ust. 2 i 3 wyrazy "Minister właściwy do spraw Skarbu Państwa" zastępuje się wyrazami "Minister właściwy do spraw rozwoju wsi";
art. 8 otrzymuje brzmienie:
"Art. 8. Organami Agencji są:
1) Prezes,
2) Rada Nadzorcza,
3) dyrektorzy oddziałów terenowych.";
w art. 9:
a) ust. 1 otrzymuje brzmienie:
"1. Prezesa Agencji powołuje i odwołuje Prezes Rady Ministrów na wniosek ministra właściwego do spraw rozwoju wsi, zgłoszony po porozumieniu z ministrem właściwym do spraw Skarbu Państwa.",
b) w ust. 2a wyrazy "minister właściwy do spraw Skarbu Państwa" zastępuje się wyrazami "minister właściwy do spraw rozwoju wsi",
c) w ust. 3 "Minister właściwy do spraw Skarbu Państwa" zastępuje się wyrazami "Minister właściwy do spraw rozwoju wsi";
w art. 10:
a) w ust. 4 otrzymuje brzmienie:
"4. Przewodniczącego Rady oraz jej członków powołuje, z zastrzeżeniem ust. 5, i odwołuje minister właściwy do spraw rozwoju wsi.",
b) w ust. 12 wyrazy "ministrowi właściwemu do spraw Skarbu Państwa i" skreśla się;
w art. 20b po pkt 5 kropkę zastępuje się przecinkiem i dodaje się pkt 6 w brzmieniu:
"6) fundusz na wykonywanie prawa pierwokupu na podstawie przepisów o kształtowaniu ustroju rolnego państwa.";
w art. 21 w ust. 1 wyrazy "ministrem właściwym do spraw Skarbu Państwa oraz" skreśla się;
po art. 21 dodaje się art. 21a w brzmieniu:
"Art. 21a. Agencja corocznie wyodrębnia w planie finansowym kwotę przeznaczoną na realizację zadania, o którym mowa w art. 6 pkt 5.";
art. 23 otrzymuje brzmienie:
"Art. 23. Agencja może udzielać poręczeń i gwarancji kredytowych, w tym dewizowych, do wysokości określonej w planie finansowym. W szczególności Agencja może udzielić poręczenia lub gwarancji do 80 % kwoty kredytu z przeznaczeniem na nabycie nieruchomości rolnej, która wejdzie w skład gospodarstwa rodzinnego w rozumieniu przepisów o kształtowaniu ustroju rolnego państwa, pod warunkiem, że wierzytelność Agencji zostanie zabezpieczona hipoteką na nabywanej nieruchomości, wpisaną w księdze wieczystej na pierwszym miejscu";
w art. 24 ust. 8 otrzymuje brzmienie:
"8. Minister właściwy do spraw rozwoju wsi określi, w drodze rozporządzenia, warunki i tryb dokonywania zamiany, o której mowa w ust. 1 pkt 6.";
w art. 29 w ust. 3b:
a) pkt 1 otrzymuje brzmienie:
"1) rolnicy podlegający obowiązkowemu ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu na podstawie przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników, jeżeli mają miejsce zamieszkania od co najmniej 5 lat i posiadają gospodarstwo rolne w gminie, na terenie której położona jest nieruchomość wystawiana do przetargu, lub",
b) pkt 3 skreśla się,
w art. 31:
dodaje się ust. 3 w brzmieniu:
" 3. Nabywca ma prawo spłacić należność rozłożoną na raty w okresie 25 lat, przy czym wysokość pierwszej raty wynosi 5% należności.",
w ust. 4 wyrazy "Minister właściwy do spraw Skarbu Państwa w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw rozwoju wsi" zastępuje się wyrazami "Minister właściwy do spraw rozwoju wsi";
w art. 32 wyrazy "Minister właściwy do spraw Skarbu Państwa w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw rozwoju wsi" zastępuje się wyrazami "Minister właściwy do spraw rozwoju wsi";
w art. 37 wyrazy "Minister właściwy do spraw Skarbu Państwa" zastępuje się wyrazami "Minister właściwy do spraw rozwoju wsi";
w art. 39:
a) w ust. 2 dodaje się pkt 6 w brzmieniu:
"6) nieruchomość rolna jest wydzierżawiana osobie fizycznej będącej właścicielem nieruchomości rolnej wchodzącej w skład gospodarstwa rodzinnego w rozumieniu przepisów o kształtowaniu ustroju rolnego państwa nieruchomościami rolnymi i graniczącej z wydzierżawianą nieruchomością,",
b) w ust. 4 dodaje się pkt 4 w brzmieniu:
"4) niezawarcia umowy dzierżawy między Agencją a osobą, o której mowa w ust. 2 pkt 6, w terminie trzech miesięcy od dnia ogłoszenia wykazu nieruchomości przeznaczonych do dzierżawy";
w art. 39a w ust. 1 i 8 wyrazy "Minister właściwy do spraw Skarbu Państwa w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw rozwoju wsi" zastępuje się wyrazami "Minister właściwy do spraw rozwoju wsi".

Art. 25.

W ustawie z dnia 14 grudnia 1995 r. o izbach rolniczych (Dz. U. z 1996 r. Nr 1, poz. 3, z 1997 r. Nr 121, poz. 770 oraz z 1998 r. Nr 106, poz. 668 i Nr 162, poz. 1126 oraz z 2001 r. Nr 81, poz. 875) w art. 5 w ust. 1 po pkt 18 kropkę zastępuje się przecinkiem i dodaje się pkt 19 w brzmieniu:
"19) realizacja zadań określonych w odrębnych przepisach, w tym w przepisach o kształtowaniu ustroju rolnego państwa.".

Art. 26.

W ustawie z dnia 4 września 1997 r. o działach administracji rządowej (Dz. U. z 1999 r. Nr 82, poz. 928, z 2000 r. Nr 12, poz. 136, Nr 43, poz. 489, Nr 48, poz. 550, Nr 62, poz. 718, Nr 70, poz. 816, Nr 73, poz. 852, Nr 109, poz. 1158 i Nr 122, poz. 1314 i 1321 oraz z 2001 r. Nr 3, poz. 18, Nr 5, poz. 43 i 44, Nr 42, poz. 475, Nr 63, poz. 634, Nr 73, poz. 761, Nr 76, poz. 811, Nr 87, poz. 954, Nr 102, poz. 1116, Nr 113, poz. 1207, Nr 115, poz. 1229, Nr 123, poz. 1353, Nr 125, poz. 1371, Nr 126, poz. 1382, Nr 129, poz. 1441, Nr 130, poz. 1450 i Nr 154, poz. 1800) wprowadza się następujące zmiany:

w art. 23:
a) w ust. 1 po pkt 2 dodaje się pkt 2a w brzmieniu:
"2a) gospodarowania i obrotu nieruchomościami rolnymi,",
b) w ust. 3 po wyrazach "Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa" dodaje się przecinek oraz wyrazy "Agencji Nieruchomości Rolnych";
w art. 25 w ust. 3 wyrazy "Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa oraz" skreśla się.

Art. 27.

W ustawie z dnia 26 kwietnia 2001 r. o rentach strukturalnych w rolnictwie (Dz. U. Nr 52, poz. 539) w art. 6 wprowadza się następujące zmiany:

w ust. 1 wyrazy "z zastrzeżeniem ust. 2 i 3" zastępuje się wyrazami "z zastrzeżeniem ust. 2';
ust. 2 otrzymuje brzmienie:
"2. Powierzchnia powiększonego gospodarstwa nie może być mniejsza niż powierzchnia minimalna gospodarstwa rolnego ustalona na podstawie przepisów o kształtowaniu ustroju rolnego państwa.";
ust. 3 skreśla się.

Art. 28.

Ustawa wchodzi w życie po upływie 3 miesięcy od dnia ogłoszenia.