KRIR: o płatnościach bezpośrednich

W dniach 28-29 listopada br. odbyło się w Budapeszcie posiedzenie grupy Wyszehradzkiej, poszerzonej z inicjatywy KRIR o Litwę, Łotwę, Estonię, Rumunię i Chorwację, podczas którego przedmiotem obrad był m.in. projekt dokumentu COPA: „Wspólna Polityka Rolna po roku 2013. Wstępna reakcja europejskich rolnikówi spółdzielni Rolniczych na propozycje legislacyjne Komisji Europejskiej” (wersja polska i angielska deklaracji grupy państw oraz projekt dokumentu COPA- w załączeniu).
W dniach 1-2 grudnia br. podczas posiedzenia Prezydium COPA wszystkie państwa członkowskie, (które brały udział w Budapeszcie), zdecydowanie przeciwstawiły się zaproponowanemu przez Komitet COPA głównie punktowi 9-temu ww. dokumentu,
w brzmieniu: „Komisja zmierza we właściwym kierunku wprowadzając nowy podział płatności bezpośrednich, należy jednak przestrzegać zasad równego i sprawiedliwego traktowania wszystkich rolników, biorąc pod uwagę fakt, że pracują oni w różnych warunkach”. Proponując uzgodnione podczas grupy Wyszehradzkiej brzmienie punktu 9-tego: „Propozycje Komisji mówią o utrzymaniu głębokich różnic w płatnościach bezpośrednich pomiędzy państwami członkowskimi w związku z zezwoleniem na utrzymanie systemu płatności opranego na referencjach historycznych na wiele kolejnych lat, wraz z ponownym długim okresem przejściowym. Jest to całkowicie sprzeczne z licznymi oficjalnymi obietnicami oraz podjętymi w przeszłości decyzjami politycznymi w sprawie zniesienia tej dyskryminacji w obecnym okresie budżetowym. W związku z tym wzywamy Komisję do kolejnego rozważenia tej kwestii oraz do utworzenia podstawowego nowego systemu obliczania kopert krajowych w ramach pierwszego filaru, które mogłyby być przyjęte przez wszystkie państwa członkowskie. Nowy system nie może opierać się na referencjach historycznych i nie może zawierać kolejnych okresów przejściowych. Wierzymy, że jedynie w taki sposób uda nam się stworzyć prawdziwą Wspólną Politykę Rolną,
 na korzyść wszystkich rolników europejskich, pozbawioną jakiejkolwiek dyskryminacji”.
Argumentują jednocześnie: „Jeśli na rolników unijnych nakładane są jednakowe wymagania i tym samym zapewniają oni jednakowy wkład w realizację celów wspólnotowych, to istotne jest, aby w całej UE wszyscy rolnicy uzyskiwali jednakowe wynagrodzenie w ramach płatności bezpośrednich. Respektowanie tej zasady daje gwarancję skuteczności i efektywności WPR, jak również jak najmniejszego zniekształcenia warunków konkurencji na jednolitym rynku, co jest ważne w przypadku wsparcia bezpośredniego”
W związku z tym, Przewodniczący Komitetu COPA Gerd Sonnleitner, z powodu braku konsensusu odnośnie przyjęcia ww. dokumentu, a zwłaszcza pkt. 9, zdecydował  o nieprzyjmowaniu tego dokumentu podczas tego posiedzenia Prezydium.
 Sekretarz Generalny Komisji COPA Pekka Pesonen poinformował o konsekwencjach nieprzyjęcia dokumentu, co wiąże się z niezajęciem stanowiska przez Komitet COPA do Komisji Europejskiej odnośnie nowego pakietu legislacyjnego. Kolejne omawianie ww. dokumentu COPA odłożono na posiedzenie następnego Prezydium, czyli na datę 16-17 lutego 2012 r.

Wiktor Szmulewicz, prezes Krajowej Rady Izb Rolniczych


poniżej prezentujemy treść deklaracji


SPOTKANIE IZB ROLNICZYCH Z EUROPY CENTRALNEJ W BUDAPESZCIE
przedstawiciele: Polski, Węgier, Republiki Czeskiej, Słowacji, Rumunii, Estonii, Litwy, Łotwy i Chorwacji
28-29 listopada 2011, Budapeszt, Węgry

WSPÓLNA DEKLARACJA
W SPRAWIE PROPOZYCJI LEGISLACYJNYCH KOMISJI EUROPEJSKIEJ ODNOSZĄCYCH SIĘ DO WPR 2014-2020
Przedstawiciele Węgierskich Izb Rolniczych, Krajowej Rady Izb Rolniczych z Polski, Izb Rolniczych z Republiki Czeskiej, Słowackiej Izby Rolniczej, Rumuńskiej Federacji Producentów Rolnych, Estońskiej Izby Rolnictwa i Handlu, Łotewskich Pozarządowych Organizacji Rolnych, Litewskiego Związku Rolników oraz Chorwackiej Izby Rolniczej spotkali się w celu omówienia reakcji swoich organizacji na propozycje legislacyjne Komisji Europejskiej odnoszące się do przyszłej Wspólnej Polityki Rolnej. Członkowie wyżej wymienionych organizacji opracowali wspólne stanowisko w sprawie kluczowych punktów proponowanej nowej legislacji dla WPR, które brzmi następująco:
UWAGI  OGÓLNE:
Ostatnie 5 lat obowiązującej WPR rozczarowało większość z naszych krajów. W większości przypadków, rolnictwo zamiast wzrastać w sile i się rozwijać, zostało osłabione, a bezpieczeństwo dochodów zamiast się ustabilizować, zostało zachwiane.
Uważamy, że jest to związane głównie z tym, że kształt i działanie obecnego systemu WPR nie zapewnia równych warunków dla wszystkich rolników na wspólnym rynku i nie pozwala im  na bycie konkurencyjnym wobec krajów trzecich.
Dlatego też nasze kraje miały nadzieję, że prawdziwe zmiany zostaną wprowadzone w nowej WPR,   w latach 2014-2020. Jednakże jesteśmy rozczarowani, ponieważ obecne propozycje Komisji nie przewidują większych zmian obecnego kształtu systemu.
Propozycje Komisji w obecnej formie nie przewidują wzmocnienia europejskiego rolnictwa oraz zwiększenia jego konkurencyjności-zamiast tego nakłada się na rolników dodatkowe koszty oraz inne obciążenia administracyjne; nie pozwala to na wprowadzenie nowej, uproszczonej i przejrzystej regulacji-komplikuje to jeszcze bardziej obecny system. Nie prowadzi to do wprowadzenia nowej, sprawiedliwej alokacji środków, wręcz przeciwnie, historyczny system referencji będzie w dalszym ciągu tolerowany i zostaną wprowadzone kolejne okresy przejściowe.
Potrzebujemy prostszej, silniejszej i sprawiedliwszej WPR od tej, którą proponuje obecnie Komisja.

PŁATNOŚCI BEZPOŚREDNIE:
BUDŻET WPR:
Doceniamy wysiłki Komisji dotyczące utrzymania silnego budżetu. Jednakże utrzymanie budżetu w wartościach nominalnych, przy jednoczesnej redukcji dochodów oraz dodatkowych kosztach związanych z propozycjami Komisji (30% na obowiązkowe zazielenianie, 7% ekologicznego odłogowania) oznacza, że dochody rolników spadną w wartościach rzeczywistych.
ALOKACJA PŁATNOŚCI:
Propozycje Komisji mówią o utrzymaniu głębokich różnic w płatnościach bezpośrednich pomiędzy państwami członkowskimi w związku z zezwoleniem na utrzymanie systemu płatności opranego na referencjach historycznych na wiele kolejnych lat, wraz z wprowadzeniem kolejnych długich okresów przejściowych. Jest to całkowicie sprzeczne z licznymi oficjalnymi obietnicami oraz podjętymi w przeszłości decyzjami politycznymi w sprawie zniesienia tej dyskryminacji do końca obecnego okresu budżetowego. W związku z tym wzywamy Komisję do kolejnego rozważenia tej kwestii oraz do utworzenia całkowicie nowego systemu obliczania kopert krajowych w ramach pierwszego filaru, do przyjęcia przez wszystkie państwa członkowskie. Nowy system nie może opierać się na referencjach historycznych i nie może zawierać kolejnych okresów przejściowych. Wierzymy, że jedynie w taki sposób uda nam się stworzyć prawdziwą Wspólną Politykę Rolną, na korzyść wszystkich rolników europejskich, pozbawioną jakiejkolwiek dyskryminacji.
AKTYWNI ROLNICY:
Zgadzamy się z Komisją, aby fundusze WPR trafiały do tych rolników, którzy rzeczywiście zajmują się produkcją rolną. Z drugiej strony jesteśmy głęboko przekonani, że proponowana  jednolita definicja nie weźmie pod uwagę kwestii krajowych różnic w strukturze produkcji. Ustanowienie kilku kryteriów, które będą musiały spełniać wszystkie państwa członkowskie, a jednocześnie pozwolenie na pewną elastyczność na poziomie krajowym, pozwoliłoby na łatwiejsze osiągnięcie celów. Uważamy również, że bycie aktywnym rolnikiem powinno wiązać się także z rzeczywistym wytwarzaniem produktów rolnych.
UPROSZCZENIE WPR:
Komisja proponuje dalsze wprowadzenie obciążeń administracyjnych i biurokracji, które zostaną nałożone na rolników oraz na rządy. Mimo tego, że Komisja zdaje sobie sprawę, że musi jak najszybciej uprościć WPR, jej propozycje odnoszące się do zasady wzajemnej zgodności, zazieleniania, górnych pułapów oraz definicji aktywnych rolników powodują, że jest ona mniej przejrzysta dla szerokiej opinii publicznej i dużo bardziej uciążliwa dla rolników i rządów. Jeżeli propozycja ta nie doprowadzi do uproszenia, musi ona zostać zmieniona.
PUŁAPY:
Propozycje Komisji odnoszące się do skomplikowanego systemu pułapów płatności bezpośrednich zniechęcają do modernizacji struktur gospodarstw rolnych. Spowoduje to również nałożenie sankcji na rolników, którzy już poczynili wiele wysiłków w celu osiągnięcia ekonomii skali oraz dyskryminowałoby to gospodarstwa zatrudniające pracowników kontraktowych. W związku z tym pułapy są nie do przyjęcia.

OBOWIĄZKOWE ZAZIELENIANIE:
Propozycje Komisji odnośnie zazieleniania w pierwszym filarze będą miały bardzo negatywny wpływ na rolników oraz konsumentów, nie gwarantując wielu korzyści środowiskowych. Nakładanie tych samych wymogów na ponad 12 milionów gospodarstw znajdujących się w różnych sytuacjach, jest prawdopodobnie najmniej wydajnym sposobem osiągniecia celów środowiskowych. Rolnicy muszą mieć możliwość wyboru instrumentów, które byłyby najlepiej dostosowane do sytuacji panujących w ich gospodarstwach oraz do warunków lokalnych. Wzywamy, aby instrumenty zazieleniania były ponownie rozważone oraz przeniesione do drugiego filara, bez żadnego zmniejszenia finansowania w ramach pierwszego filaru oraz pod warunkiem, że pułapy zostaną wyeliminowane. Instrumenty zazieleniania powinny być dobrowolne.
PŁATNOŚCI POŁĄCZONE Z PRODUKCJĄ
Cieszymy się, że Komisja zezwoliła na wykorzystanie do 10% kopert krajowych na  ograniczone dopłaty związane z produkcję, natomiast wzywamy do wprowadzenia większej elastyczności podczas stosowania tego instrumentu. Państwa członkowskie powinny mieć możliwość określania sektorów, które będą korzystały z tego instrumentu, zamiast narzucania listy kwalifikujących się sektorów na poziomie UE (art. 38.). Maksymalny poziom wsparcia powinien być zwiększony dla najbardziej wrażliwych sektorów.
CROSS COMPLIANCE (ZASADA WZNAJEMNEJ ZGODNOŚCI)
Cały system rozporządzenia w sprawie zasady wzajemnej zgodności musi być znacznie uproszczony w celu złagodzenia obciążeń administracyjnych nakładanych na rolników, ze szczególnym uwzględnieniem procedur odnoszących się do sposobu obliczania sankcji. Istnieje także wielka potrzeba usprawnienia i osiągnięcia większej harmonizacji obowiązkowych zasad w Unii Europejskiej. Produkty importowane do UE z państw trzecich powinny spełniać te same wymogi produkcji, jak te narzucone na producentów unijnych. Nie zgadzamy się, aby propozycja została uzupełniona przez  Ramową Dyrektywę Wodną (2000/60/WE) oraz Dyrektywę w sprawie  Zrównoważonego Stosowania Pestycydów (2009/128/WE). Naszym zdaniem Ramowa Dyrektywa Wodna już obowiązuje we wszystkich państwach członkowskich dzięki odpowiednim przepisom. Z drugiej strony uważamy, że wdrożenie Dyrektywy w sprawie Zrównoważonego Stosowania Pestycydów w ramach zasady wzajemnej zgodności jest zbyt wczesne na tym etapie.
PROGRAMY DLA MŁODYCH ORAZ DROBNYCH ROLNIKÓW
Doceniamy wysiłki Komisji na rzecz uproszczenia WPR  poprzez wdrożenie programów dla drobnych rolników, natomiast istotne jest, aby towarzyszyły temu instrumenty mające na celu wspieranie rentowności drobnych rolników oraz zachęcanie do przeprowadzania reform strukturalnych. Wspieramy intencję Komisji mającą na celu zachęcanie młodych osób do podjęcia działalności rolnej. Uważamy jednak, że prawdziwą przeszkodą dla młodych rolników jest niski poziom dochodów oraz rentowności gospodarstw rolnych na rynku.
WSPÓLNA ORGANIZACJA RYNKU
INSTRUMENTY RYNKOWE
Refundacje wywozowe powinny być utrzymane oraz skutecznie wykorzystywane w handlu z krajami trzecimi. Nie zgadzamy się z propozycjami, które osłabią i skomplikują obecny system, pomimo zasad ustalonych w Traktacie Lizbońskim. Dalsze szybkie i nieuzasadnione eliminowanie instrumentów rynkowych spowodowałoby poważne straty dla producentów, przetwórców oraz konsumentów, ponieważ słaba sieć bezpieczeństwa nie jest w stanie zapobiec ekstremalnym wahaniom cen. W związku z tym proponujemy wzmocnienie tych instrumentów, zwłaszcza w dziedzinie interwencji na rynkach zbóż. Wzywamy, aby referencyjne ceny interwencyjne zostały w pełni zaktualizowane oraz dostosowane do obecnych warunków rynkowych.
Wzywamy, aby kwoty mleczne, kwoty cukrowe oraz prawa sadzenia w sektorze wina zostały utrzymane co najmniej do 2020 roku (Estonia zgłosiła zastrzeżenia dotyczące kwot mlecznych, Łotwa kwot mlecznych i cukrowych, a Chorwacja odnoście praw sadzenia).
Sprzeciwiamy się zniesieniu programów wsparcia dla mleka w proszku na pasze i kazeinę.
ORGANIZACJE PRODUCENTÓW
Z zadowoleniem przyjmujemy fakt, że rozszerzono zakres produktów, dla których można uznać organizacje producentów, stowarzyszenia organizacji producentów oraz organizacje międzybranżowe. Jednakże jesteśmy zaniepokojeni faktem, że proponuje się, aby warunki oraz procedury uznawania OP leżały jedynie w gestii Komisji. Utrudniałoby to nadzór oraz przeprowadzanie poprawnej kontroli i w związku z tym proponujemy odrzucenie tej propozycji. Organizacje producentów muszą także mieć zagwarantowaną tzw. „pewność prawną” w ramach prawa o konkurencji Wspólnoty, aby mogły się skonsolidować w celu skuteczniejszego działania na rynku. Istotne jest, aby wsparcie dla grup producenckich nie było ograniczone do grup określonych jako małe i średnie przedsiębiorstwa, aby zachęcać również  do tworzenia większych grup. Jeżeli obecne rozporządzenie w sprawie organizacji producentów w sektorze warzyw i owoców zostanie przeniesione do II filaru, utracą one niezależne wsparcie dla inwestycji, co powinno zostać zrekompensowane.
Organizacje producentów i organizacje międzybranżowe powinny być w pełni wspierane w ramach pierwszego filaru.
ROZWÓJ OBSZARÓW WIEJSKICH
UWAGI OGÓLNE
Komisja proponuje, aby 50% budżetu rozwoju obszarów wiejskich opierającego się na „nowych obiektywnych kryteriach”, zostało ustalone w późniejszym terminie, zezwalając na +/- 10% różnicę w stosunku do obecnego krajowego poziomu wsparcia na rzecz rozwoju obszarów wiejskich. Jesteśmy bardzo zaniepokojeni brakiem jasnych definicji tych kryteriów i nie zgadzamy się na żadne zmniejszenie środków przeznaczonych na rozwój obszarów wiejskich dla państw członkowskich znajdujących się poniżej średniego poziomu rozwoju UE. Nowe przeznaczenie funduszy na rozwój obszarów wiejskich nie może doprowadzić do zaburzeń pomiędzy państwami członkowskimi, szczególnie jeśli będą one na korzyść krajów bardziej rozwiniętych, kosztem krajów mniej rozwiniętych. Proponujemy, aby państwa członkowskie miały możliwość przesunięcia 10% całkowitych kopert krajowych z I filaru do II i odwrotnie, w zależności od decyzji państw członkowskich.
PŁATNOŚCI ONW
Uważamy, że istne jest, aby w przyszłości płatności ONW były wypłacane jedynie aktywnym rolnikom. Proponujemy również, aby próg kwalifikowalności do programu ONW był zmniejszony do 50%, zamiast 60% zaproponowanych przez Komisję. Ponadto, nie możemy zezwolić na to, aby płatności zmniejszały się w zależności od rozmiaru gospodarstwa.
Obecnie wszystkie dopłaty ONW są wypłacane w ramach II filaru. Komisja proponuje, aby państwa członkowskie mogły wykorzystać do 5% funduszy przeznaczonych na płatności bezpośrednie na  dopłaty dla obszarów o niekorzystnych warunkach gospodarowania. Powoduje to, że rolnicy ponoszą koszty tych instrumentów, które wcześniej były finansowane przez EAFRD (Europejski Fundusz Rolny na Rzecz Rozwoju Obszarów wiejskich), ze względu na ograniczenie płatności bezpośrednich. Nie widzimy żadnego uzasadnienia takiej sytuacji i uważamy, ze dopłaty te powinny być nadal całkowicie ujęte w II filarze.
ZARZĄDZANIE RYZYKIEM
Z zadowoleniem przyjmujemy utrzymanie obecnych instrumentów zarządzania ryzykiem oraz wdrożenie kolejnych dobrowolnych instrumentów stabilizacji dochodów. Jednakże należy zastanowić się, w ramach którego filaru powinny one zostać wprowadzone oraz jak powinny wyglądać szczegóły ich wdrażania. Chcemy, aby składki ubezpieczeniowe rolników były uzupełniane w celu zapewnienia odpowiedniego zarządzania ryzkiem oraz wzywamy, aby ich obowiązkowy wkład został obniżony do 10%.
Niniejsza deklaracja została wydana w 15 oryginalnych egzemplarzach,  w języku angielskim, zawiera ona 6 numerowanych stron, i została podpisana przez wszystkich uczestników, za ich pełną zgodą.

Budapeszt, 29 listopada 2011