Kontrolerzy z ARiMR mają niewiele zastrzeżeń

Bardzo dobre wyniki „kontroli wymogów wzajemnej zgodności” (cross compliance) w polskich gospodarstwach. Kontrolerzy z ARiMR mają niewiele zastrzeżeń.
Z dotychczas przeprowadzonych przez ARiMR kontroli wymogów wzajemnej zgodności (cross compliance), wynika, że polscy rolnicy dobrze wypełniają unijne normy dotyczące ochrony środowiska naturalnego oraz utrzymania gruntów w dobrej kulturze rolnej. Na około tysiąc kontroli jedynie w kilku przypadkach wymogi dotyczące ochrony środowiska nie są przestrzegane, a nieprawidłowości dotyczą ochrony wód podziemnych przed zanieczyszczeniem spowodowanym przez niektóre substancje niebezpieczne oraz ochrony wód przed zanieczyszczeniami powodowanymi przez azotany pochodzenia rolniczego. Jeżeli chodzi natomiast o utrzymywanie gruntów w dobrej kulturze rolnej, to jedynie w około 3% skontrolowanych gospodarstw nie są one przestrzegane. Nieprawidłowości polegają na tym, że liczba drzew rosnących na 1 hektarze gruntów rolnych przekracza 50 sztuk. Co prawda przepisy dopuszczają przekroczenie tego wskaźnika, ale jedynie wtedy, gdy na gruntach rolnych znajduje się plantacja wierzby (Salix sp.), wykorzystywanej do wyplatania, albo plantacja zagajników o krótkiej rotacji, wykorzystywanych na cele energetyczne, ewentualnie łąki i pastwiska albo grunty orne położone są na stokach o nachyleniu powyżej 20o. Ponadto, podczas kontroli stwierdzono również , że grunt rolny, który powinien być utrzymany w dobrej kulturze rolnej, nie jest wykorzystywany do uprawy, ani nie jest też ugorowany.

Od 1 stycznia 2009 r. kontrolą wzajemnej zgodności (ang. cross compliance) prowadzonej przez ARiMR podlegają gospodarstwa rolników, którzy ubiegają się w 2009 roku o przyznanie dopłat bezpośrednich, a także gospodarstwa, w których realizowane są działania chroniące środowisko naturalne, takie jak „Program rolnośrodowiskowy”, „Zalesianie gruntów rolnych i gruntów innych niż rolne” oraz wsparcie z tytułu tzw. ONW. Natomiast zagadnienia związane z identyfikacją i rejestracją zwierząt gospodarskich takich jak bydło, świnie, owce i kozy podlegają kontroli Inspekcji Weterynaryjnej.

Wprowadzone przez Unię Europejską zasady kontroli wzajemnej zgodności mają na celu ochronę i poprawę stanu środowiska naturalnego oraz zapewnienie bezpieczeństwa żywności zarówno roślinnej, jak i zwierzęcej. Założone cele realizowane są poprzez sprawdzanie, czy rolnicy otrzymujący wsparcie z wyżej wymienionych działań przestrzegają przepisów dotyczących np. ochrony dzikiego ptactwa, ochrony wód podziemnych przed zanieczyszczeniami spowodowanymi przez niektóre substancje niebezpieczne, ochrony wód przed zanieczyszczeniami azotanowymi pochodzenia rolniczego, czy też identyfikacji
i rejestracji zwierząt gospodarskich. Trzeba podkreślić, że rolnicy ubiegający się o przyznanie płatności obszarowej, czy też o wsparcie w ramach „Programu rolnośrodowiskowego”, „Zalesiania gruntów rolnych i gruntów innych niż rolne” lub tzw. płatności z tytułu ONW są zobowiązani do przestrzegania kryteriów dobrej kultury rolnej, ochrony środowiska oraz identyfikacji i rejestracji zwierząt w swoim gospodarstwie rolnym przez cały rok kalendarzowy.

W przypadku stwierdzenia przez inspektorów ARiMR nieprawidłowości w ramach poszczególnych obszarów, rolnik może otrzymać sankcje finansowe polegające na obniżeniu wysokości należnych dopłat.

W przypadku, gdy stwierdzona niezgodność będzie wynikała z zaniedbań rolnika, obniżka płatności wyniesie co do zasady 3% całkowitej kwoty należnej płatności. Na podstawie wyników zawartych w raporcie z kontroli obniżka ta może zostać zmniejszona do 1% lub może ulec zwiększeniu do 5%  należnej kwoty płatności.

Natomiast w przypadkach, gdy zostaną stwierdzone powtarzające się niezgodności, nałożona sankcja będzie trzykrotnie wyższa, ale nie może przekroczyć 15% całkowitej kwoty płatności (procent potrącenia zostanie pomnożony przez trzy).

W przypadku, gdy inspektorzy stwierdzą, że rolnik celowo dopuścił w swoim gospodarstwie do niezgodności z zasadami cross compliance, nałożona sankcja będzie obniżała kwotę należnej płatności obszarowej, co do zasady o 20%. W takich przypadkach ARiMR może, na podstawie oceny zawartej w protokole z czynności kontrolnych, wydać decyzję o obniżeniu nakładanych sankcji do poziomu 15% płatności lub, w drastycznych przypadkach, może całkowicie pozbawić rolnika dopłat.