Komunikat dotyczący powołania Zespołu Międzyresortowego w sprawie monitorowania działań podmiotów w całym łańcuchu żywnościowym.

Nieprawdą jest, że minister rolnictwa i rozwoju wsi chce, aby urzędnicy trzech ministerstw i UOKiK wchodzili do sklepów i badali czy ceny sprzedawanych produktów nie są za wysokie. „Niedorzecznym jest porównywanie działań postulowanych przez Rezolucję Parlamentu Europejskiego oraz wskazywanych przez Komisję Europejską, do brygad kontrolnych z czasów PRL-u. To niewątpliwie manipulacja, a nie ocena poważnych polityków i ekspertów” – powiedział minister Marek Sawicki.
Podjęcie zdecydowanych działań, ze strony instytucji publicznych, w sprawie powstawania coraz większych różnic pomiędzy cenami żywności uzyskiwanymi przez producenta, a cenami płaconymi przez konsumenta, postulowała Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 26 marca 2009 r. Również Rada Ministrów Rolnictwa i Rybołówstwa Unii Europejskiej zajmowała się tym na posiedzeniach w maju i czerwcu br. Wskazywano wówczas na potrzebę stworzenia systemu monitorowania cen w łańcuchu żywnościowym w celu większej przejrzystość w łańcuchu żywnościowym. Problem podjęła Grupa Wysokiego Szczebla, która dla uporządkowania łańcucha żywnościowego wskazała dwa zalecenia:

Zalecenie nr 14: Wsparcie efektywnej integracji MŚP rolno-spożywczych z łańcuchem żywnościowym.
 
Rolnicy oraz Małe i Średnie Przedsiębiorstwa rolno-spożywcze na rynkach produkcji powinny faktycznie zintegrować się z łańcuchem żywnościowym w celu umocnienia ich siły negocjacyjnej i zabezpieczenia przychodów z ich produktów. W tym celu, lepsze zrozumienie i wiedza o transmisji cenowej, a także o uzgodnieniach umownych na całej długości łańcucha dostaw żywności mają kluczowe znaczenie i powinny stanowić zasadniczą działalność istniejących krajowych obserwatoriów rynku i cen - „Markets and Price Observatories". Wynik tych działań powinien przyczynić się do ulepszenia skuteczności strategii pozycjonowania rynkowego przez producentów rolnych poprzez ustanowienie grup producentów oraz spółdzielni rolno-spożywczych.

Zalecenie nr 15: Zapewnienie właściwego i optymalnego funkcjonowania całego łańcucha żywnościowego poprzez zajęcie się relacjami pomiędzy aktorami łańcucha żywnościowego
 
Komisja Europejska we współpracy z Państwami i odnośnymi podmiotami powinna ustanowić forum europejskie, które zajmie się kwestiami relacji pomiędzy graczami łańcucha żywności, a w szczególności pomiędzy producentami/przetwórcami/dystrybutorami i określi różne parametry istotności dla prawidłowego funkcjonowania łańcucha żywnościowego, mając na celu dostosowanie kodeksu postępowania na skalę UE.
 
Realizując te zalecenia Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi wystąpił do Premiera z wnioskiem o powołanie Zespołu Międzyresortowego w sprawie monitorowania działań podmiotów w całym łańcuchu żywnościowym.

Do głównych zadań Zespołu należeć będzie, nie wchodzenie do sklepów i kontrolowanie cen, ale przegląd i ocena stosowanych praktyk handlowych w łańcuchu żywnościowym, a także wypracowanie propozycji ewentualnych zmian prawnych w celu zwiększenia przejrzystości rynku i poprawy efektywności funkcjonowania łańcucha żywnościowego.
To Zespół, a nie minister rolnictwa, przygotuje sposoby stałego monitorowania wysokości cen i marż oraz podawania do publicznej wiadomości informacji o stosowanych nieuczciwych praktykach handlowych.

Według propozycji ministra działania Zespołu obejmą:

I. Przegląd i ocenę stosowanych praktyk handlowych w łańcuchu żywnościowym, które umożliwią lepsze zrozumienie funkcjonowania łańcucha żywnościowego:
 
1. Relacje: producent rolny - przetwórca - handel;
2. Marże i inne opłaty handlowe stosowane przez handel;
3. Jednostronne przenoszenie się zmian cen (wzrostowi cen skupu towarzyszy na ogół wzrost cen detalicznych żywności, natomiast w przypadku spadku cen skupu nie obserwuje się podobnej tendencji po stronie cen detalicznych).
 
II. Przegląd i ocenę regulacji prawnych oraz przygotowanie rekomendacji odnośnie ewentualnych zmian prawnych w celu zwiększenia przejrzystości rynku i poprawy efektywności funkcjonowania łańcucha żywnościowego oraz wyeliminowania nieuczciwych praktyk handlowych:
 
1. Przegląd i ocenę istniejącego prawa z punktu widzenia ww. praktyk handlowych:
krajowego (np. ustawa z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji);
wspólnotowego (np. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 czerwca 2000 r. w sprawie zwalczania opóźnień w płatnościach w transakcjach handlowych) - Parlament Europejski w swojej rezolucji z 26 marca br. zaleca zmianę unijnych ram prawnych, w tym powyższej dyrektywy, aby wesprzeć zrównoważone relacje w łańcuchu żywnościowym, uniemożliwiające nieuczciwe praktyki i wspierające sprawiedliwy podział marż handlowych;
 
2. Przygotowanie rekomendacji odnośnie ewentualnych zmian prawnych w zakresie:
Prawidłowych relacji: producent rolny - przetwórca - handel w łańcuchu żywnościowym, umożliwiających sprawiedliwy podział marży; Wzmocnienia pozycji przetargowej producentów rolnych i przetwórstwa rolno-spożywczego w relacjach z sektorem dystrybucji i handlu; Podawania na produktach cen producenta celem uświadomienia konsumenta i ograniczenia marż handlowych.

III. Opracowanie koncepcji ciągłego monitorowania wysokości cen i marż i przekazywania konsumentom informacji w tym zakresie (zalecenie Parlamentu Europejskiego oraz Grupy Wysokiego Szczebla ds. konkurencyjności przemysłu rolno-spożywczego):
 
1. Opracowanie koncepcji ciągłego monitorowania cen i marż na poziomie: producenta rolnego, przetwórstwa i handlu dla ważniejszych grup produktów (mleko i przetwory, wieprzowina i przetwory, przetwory zbożowe);
 
2. Opracowanie koncepcji przekazywania konsumentom informacji w tym zakresie, ze szczególnym uwzględnieniem nieuzasadnionego wzrostu cen i marż.

IV. Opracowanie koncepcji utworzenia platformy porozumienia i przygotowania kodeksu dobrych praktyk:
 
1. Opracowanie koncepcji utworzenia platformy porozumienia pomiędzy producentami rolnymi, przetwórstwem i handlem, celem zapobiegania nieuczciwym praktykom rynkowym;
 
2. Opracowanie koncepcji przygotowania kodeksu dobrych praktyk w łańcuchu żywnościowym (zalecenie Grupy Wysokiego Szczebla ds. konkurencyjności przemysłu rolno-spożywczego).

Zespół stanowić będą podsekretarze stanu z resortów: Gospodarki, Finansów, Skarbu Państwa, Rolnictwa i Rozwoju wsi oraz wiceprezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.