KALEIDOSCOPE – zainicjowany w 1990 roku program, którego celem jest podnoszenie świadomości kulturalnej oraz rozpowszechnianie wiedzy na temat kultury oraz współpracy artystycznej i kulturalnej między ekspertami Unii Europejskiej. Obejmuje finansowanie wydarzeń artystycznych i kulturalnych o wymiarze europejskim, szkolenia zawodowe oraz promowanie współpracy poprzez sieci wymiany informacji.
KARTA SOCJALNA – karta podstawowych praw socjalnych przyjęta przez Radę Europejską w 1989 roku obejmująca podstawowe prawa obywateli Unii Europejskiej zapisane w 30 punktach, w tym swobodę przemieszczania się, równe traktowanie, ochronę socjalną, sprawiedliwe pensje. Mimo, że karta nie jest prawnie wiążąca, Wielka Brytania głosowała przeciwko niej.
KOLEGIUM EUROPEJSKIE (ang.: COLLEGE OF EUROPE) – utworzone w 1949 roku z inicjatywy kongresu haskiego rozpoczęło swoją działalność w 1950 roku w Brugii (Belgia), a w 1994 roku w Natolinie (Polska). Kolegium powstało w celu rozbudzania jedności europejskiej poprzez edukację i ma za zadanie kształcenie młodych ludzi, którzy w przyszłości zaangażują się w sprawy integracji europejskiej. Absolwenci Kolegium otrzymują dyplom wyższych studiów europejskich. Studia odbywają się w języku angielskim i francuskim.
KOMISARZ – członek ciała kolegialnego Komisji Europejskiej sprawujący swoje funkcje kierując się ogólnym interesem Unii Europejskiej. Komisarze mianowani są na pięć lat przez państwa członkowskie (przynajmniej po jednym komisarzu z każdego państwa członkowskiego, przy czym Francja, Hiszpania, Niemcy, Wielka Brytania i Włochy mianują po dwóch komisarzy). Procedura wyboru Komisji Europejskiej obejmuje cztery etapy. Najpierw państwa członkowskie wybierają wspólnie kandydata na przewodniczącego
Komisji, który jest aprobowany przez Parlament Europejski. Następnie, państwa członkowskie wspólnie z kandydatem na przewodniczącego wyznaczają kandydatów na stanowiska komisarzy. Kolejny etap to łączne zatwierdzenie przez Parlament Europejski składu Komisji Europejskiej, po którym następuje oficjalne mianowanie przewodniczącego i członków Komisji Europejskiej za zgodą państw członkowskich. Komisja wybiera spośród swego grona wiceprzewodniczącego lub dwóch wiceprzewodniczących na czas dwóch lat.
KOMISJA EUROPEJSKA – organ Unii Europejskiej reprezentujący interesy wspólnotowe, posiadający inicjatywę legislacyjną i pełniący funkcje wykonawcze. W procesie rozszerzenia Unii Europejskiej Komisja pełni bardzo ważną rolę, chociaż formalnie nie występuje jako negocjator. Komisja m.in. przedstawia listy przeglądu prawa (wg dokonanego przez nią podziału na obszary negocjacyjne), reprezentuje UE w trakcie przeglądu prawa (screening), przygotowuje projekty wspólnych stanowisk Unii Europejskiej (draft common position) oraz przedstawia coroczne Raporty Okresowe z postępów dostosowawczych państw kandydujących. Komisja reprezentuje interesy całej Unii, dlatego powinna uwzględniać także interesy kraju kandydującego – przyszłego członka Unii.
KOMISJA WSPÓLNA RZĄDU I SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO (KWRIS) – powołana Rozporządzeniem Rady Ministrów RP z dnia 22 lipca 1999 roku zajmuje się między innymi określaniem priorytetów gospodarczych i społecznych w sprawach dotyczących funkcjonowania samorządu terytorialnego, oceną funkcjonowania i warunków rozwoju systemu samorządu terytorialnego, określeniem zadań administracji publicznej związanych z przygotowaniem struktur samorządu terytorialnego do procesu integracji z Unią Europejską. Komisję tworzy 14 przedstawicieli strony rządowej i 14 przedstawicieli strony samorządowej. Komisja obraduje na posiedzeniach plenarnych oraz w 9 zespołach problemowych, w skład których wchodzi także Zespół do Spraw Polityki Europejskiej.
KOMITET EKONOMICZNO-SPOŁECZNY (ang.: ECOSOC – ECONOMIC AND SOCIAL COMMITTEE) – organ doradczy i opiniodawczy Unii Europejskiej zapewniający reprezentację w Unii Europejskiej różnym grupom społecznym i gospodarczym (np. producentom. rolnikom, kupcom, rzemieślnikom). Składa się z 222 reprezentantów ugrupowań gospodarczych i społecznych z państw Unii Europejskiej, wyznaczanych przez Radę UE na cztery lata.
KOMITET INTEGRACJI EUROPEJSKIEJ (KIE) – naczelny organ administracji państwowej utworzony mocą ustawy z dnia 8 sierpnia 1996 roku programujący i koordynujący politykę integracji Polski z Unią Europejską. Obecnie Przewodniczącym Komitetu Integracji Europejskiej jest Prezes Rady Ministrów, a Sekretarzem KIE i jednocześnie Szefem Urzędu Komitetu Integracji Europejskiej jest Jacek Saryusz- Wolski.
KOMITET ŁĄCZNIKOWY – Tymczasowy Komitet Łącznikowy do Spraw Współpracy z Komitetem Ekonomiczno-Społecznym został powołany do życia w Polsce jesienią 1997 roku. Komitet Tymczasowy utworzyło dziewięć polskich organizacji trzeciego sektora: Federacja Konsumentów, Business Centre Club, Polska Rada Biznesu, Krajowa Izba Gospodarcza, Związek Rzemiosła Polskiego, Federacja Związków Zawodowych Pracodawców Rolnych, Krajowa Rada Izb Rolniczych, NSZZ "Solidarność" i OPZZ. Głównym zadaniem Komitetu było pełnienie funkcji forum konsultacyjnego w procesie przygotowania do członkostwa Polski w UE. Komitet Łącznikowy został zastąpiony przez Komitet Konsulatyjny, zgodnie z decyzją Rady Stowarzyszenia z dnia 6 czerwca 1999 roku.
KOMITET ORGANIZACJI ROLNYCH (fr.: COPA – COMITE D'ORGANISAT10NS PROFESSI0NNELLES AGRICOLES) – jedna z największych grup lobbyingowych w Unii Europejskiej. Jest w ciągłym kontakcie z instytucjami UE i dostarcza opinii na temat rozwoju wspólnotowej polityki rolnej. Założona w 1958 roku ma na celu zapewnienie przyzwoitych warunków życia i pracy oraz lepszych zarobków rolnikom UE.
KOMITET REGIONÓW (ang.: CoR – COMMITTEE OF THE REGIONS) – ciało doradcze i opiniodawcze Unii Europejskiej. Wyraża opinie z własnej inicjatywy, na wniosek Rady Unii Europejskiej lub Komisji Europejskiej. Komitet składa się z 222 przedstawicieli regionalnych i lokalnych władz samorządowych państw członkowskich UE powoływanych na cztery lata przez Radę UE.
KOMITET STAŁYCH PRZEDSTAWICIELI (fr.: COREPER – COMITE DES REPRESENTANTS PERMANENTS) – działający od 1958 roku Komitet Stałych Przedstawicieli przy Unii Europejskiej jest organem pomocniczym Rady Unii Europejskiej. Tworzą go reprezentanci państw członkowskich w randze ambasadorów. COREPER jest pomostem łączącym administrację państw członkowskich z administracją UE. Zajmuje się wszystkimi dziedzinami działalności UE. COREPER aprobuje treść stanowisk negocjacyjnych (stanowisk wspólnych UE), które następnie są przyjmowane przez Radę Unii Europejskiej. Siedzibą COREPER-u jest Bruksela.
KOMITOLOGIA – współpraca komitetów powołanych przez Radę Unii Europejskiej z Komisją Europejską nad wdrażaniem postanowień Rady Unii Europejskiej. Traktat o Europejskiej Wspólnocie Gospodarczej na mocy artykułu 145 powierza Komisji Europejskiej kompetencje wykonawcze do uchwalonych przez Radę aktów prawnych. Rada monitoruje działania wykonawcze Komisji poprzez ustanowione komisje doradcze, zarządzające oraz regulujące, które składają się z ekspertów narodowych. Komisje doradcze mają tylko możliwość wydawania niewiążących zaleceń Komisji Europejskiej. Komisje zarządzające mogą się zwrócić do Rady UE o zbadanie środków wykonawczych zastosowanych przez Komisję w określonym terminie, podczas którego procedura wdrażania jest zawieszona. Jeśli Rada nie podejmie w tym terminie decyzji, Komisja może kontynuować proces wykonawczy. Komisje regulujące mają również prawo zawieszenia działań wykonawczych Komisji i zwrócenia się do Rady UE w celu zbadania środków wykonawczych. Jeśli Rada w określonym terminie nie podejmie decyzji Komisja może kontynuować proces wykonawczy tylko, jeśli Rada nie odrzuciła prostą większością głosów środków wykonawczych. Komitologia daje Radzie UE kontrolę nad władzą wykonawczą pozostająca w rękach Komisji Europejskiej.
KOMPROMIS LUKSEMBURSKI – kompromis stanowiący ważny moment procesu integracyjnego, dzięki któremu zażegnano kryzys polityczny wynikający z rozbieżności, co do kierunków dalszej integracji europejskiej. Kryzys polityczny był wywołany propozycją Komisji Europejskiej zmiany finansowania Wspólnej Polityki Rolnej przedstawioną w 1965 roku na posiedzeniu Rady Ministrów. Propozycja została skrytykowana przez Francję, która w formie protestu opuściła obrady i następnie przez siedem miesięcy nie brała udziału w pracach Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej, stosując politykę "pustego krzesła" i blokując prace instytucji EWG. W 1966 roku z inicjatywy Francji na posiedzeniu Rady Ministrów w Luksemburgu zwarto kompromis (zwany kompromisem luksemburskim). Porozumienie zakładało, że w przypadku, gdy jedno z państw członkowskich oświadcza, że w grę wchodzą jego żywotne interesy narodowe, debata na forum Rady Ministrów nad konkretnym zagadnieniem jest kontynuowana do momentu osiągnięcia jednomyślności. Oznaczało to czyste blokowanie procesu decyzyjnego w EWG przez państwa członkowskie. Proces decyzyjny został skorygowany przez Jednolity Akt Europejski, co przyniosło kres stosowaniu mechanizmu kompromisu luksemburskiego.
KOMPROMIS Z JANINY – decyzja podjęta w marcu 1994 roku na specjalnej sesji Rady Europejskiej w greckiej miejscowości Janina ustalająca nowe proporcje głosów w Radzie Unii Europejskiej w związku z procesem akcesyjnym Szwecji, Finlandii i Austrii. Kompromis zakłada, że przy ogólnej liczbie 87 głosów w Radzie Unii Europejskiej, uchwała może być odrzucona przy 23-26 głosach przeciw. Rada musi więc wykorzystać swoje kompetencje, by doprowadzić do rozwiązania kompromisowego popartego przez przynajmniej 65 głosów (a nie przez 62 głosy stanowiące większość kwalifikowaną).
KONCEPCJA KONCENTRYCZNYCH KRĘGÓW – forma integracji zróżnicowanej, w której państwa członkowskie tworzą kilka kręgów opartych na ich stopniu uczestnictwa w szeregu działań integracyjnych o charakterze ponadrzędowym lub międzyrządowym. Kręgi koncentrują się wokół głównej grupy państw członkowskich myślących podobnie i najbardziej zaawansowanych w procesie integracyjnym, które chcą popierać daleko idącą integrację we wszystkich dziedzinach życia gospodarczego i politycznego. Jacques Delors, przewodniczący Komisji Europejskiej, zaproponował model koncentrycznych kręgów jako sposób zorganizowania integracji paneuropejskiej (włączając również państwa Europy Środkowej i Wschodniej oraz Rosję).
KONFERENCJA KOMISJI DO SPRAW EUROPEJSKICH (fr.: COSAC /ang.: CEAC – CONFERENCE OF EUROPEAN AFFAIRS COMMITTEES) – współpraca ustanowiona przez Parlament Europejski oraz parlamenty narodowe państw członkowskich UE mająca na celu poprawę współpracy międzyparlamentarnej w świetle pogłębiającego się deficytu demokratycznego w Unii Europejskiej. W ramach współpracy Przewodniczący i Marszałkowie Parlamentów Unii Europejskiej spotykają się co sześć miesięcy. Od 1989 roku ustanowiono Konferencję Komisji do Spraw Europejskich znaną pod akronimem francuskim jako COSAC. Komisje spotykają się co sześć miesięcy w państwie sprawującym prezydencję. W 1991 roku przyjęto regulamin spotkań. Konferencje COSAC są ważnymi wydarzeniami politycznymi, podczas których przemawiają premierzy i ministrowie spraw zagranicznych państw aktualnie sprawujących prezydencję.
KONFERENCJA MIĘDZYRZĄDOWA (ang.: INTERGOVERNMENTAL CONFERENCE – IGC) – konferencja przedstawicieli rządów państw członkowskich Unii Europejskiej zwoływana w celu wspólnego określenia zmian, które należy wprowadzić do traktatów założycielskich. Zwołuje je Przewodniczący Rady Unii Europejskiej w porozumieniu z Parlamentem Europejskim i gdy jest wskazane z Komisją Europejską. Zmiany przyjęte podczas IGC nabierają mocy po ratyfikacji przez wszystkie państwa członkowskie według ich wymogów konstytucyjnych. Obecnie trwająca Konferencja Międzyrządowa rozpoczęła się 14 lutego 2000 roku, zgodnie z decyzją Rady Europejskiej w Kolonii (3-4 czerwca 1999) i skupia się na trzech głównych problemach instytucjonalnych: 1. wielkości i składzie Komisji Europejskiej; 2. ważeniu głosów w Radzie Unii Europejskiej; 3. ewentualnemu rozszerzeniu kwestii podlegających głosowaniu przez większość kwalifikowaną w Radzie Unii Europejskiej. Możliwe jest także wniesienie przez prezydencję innych spraw związanych z poprawkami traktatowymi związanymi z poprawą funkcjonowania instytucji europejskich oraz z ewoluującą Wspólną Europejską Polityką Bezpieczeństwa i Obrony. Konferencja zakończyła się w grudniu 2000 roku szczytem w Nicei.
KONFERENCJA W MESSYNIE – konferencja ministrów spraw zagranicznych sześciu państw członkowskich Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali w dniach l i 2 czerwca 1955 roku, podczas której zadecydowano o rozpoczęciu negocjacji w sprawie kontynuowania procesu integracyjnego państw członkowskich na zasadzie podobnej do integracji w ramach EWWiS w innych dziedzinach. Wynikiem decyzji podjętych w Messynie były Traktaty Rzymskie ustanawiające Euratom oraz Europejską Wspólnotę Gospodarczą.
KONWENCJA Z ARUSHY – porozumienie zawarte między państwami członkowskimi Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej a Kenią, Ugandą i Tanzanią, równolegle do II Konwencji z Jaunde. Weszło w życie w 1969 roku.
KONWENCJA Z JAUNDE – konwencja zawarta między państwami członkowskimi Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej a 18 państwami afrykańskimi w stolicy Kamerunu Jaunde w 1963 roku (Jaunde I) oraz w 1969 roku (Jaunde II) ustanawiająca współpracę gospodarczą między stronami. Konwencja powstała w wyniku potrzeby utworzenia powiązań między niektórymi państwami członkowskimi EWG (m.in. Francją i Belgią) a ich byłymi koloniami zamorskimi.
KONWENCJE Z LOME – wielostronne umowy o handlu i rozwoju zawierane między Wspólnotami Europejskimi a państwami Karaibów, Afryki oraz regionu Pacyfiku (– patrz państwa AKP) mające na celu wsparcie społeczno-gospodarczego rozwoju państw AKP w latach: 1975, 1979, 1984 i 1989 roku (ostatnia zawarta na 10 lat) w stolicy Togo.
KONWERGENCJA – zbliżenie poziomu wskaźników gospodarczych państw członkowskich do wspólnej średniej – najlepiej zawyżonej. Większość polityk UE ma na celu konwergencję. Szczególnie polityka spójności ma za główne zadanie zlikwidowanie przepaści gospodarczej między bogatą północą a biednym południem. Polityka Unii Gospodarczej i Walutowej zawiera kryteria konwergencji mające zapewnić wiarygodność i stabilność nowej waluty.
KRYTERIA KOPENHASKIE – kryteria, których spełnienie umożliwia państwu europejskiemu ubieganie się o członkostwo w Unii Europejskiej. Szczyt Rady Europejskiej w Kopenhadze, który miał miejsce 21-22 czerwca 1993 roku, określił następujące kryteria: 1* osiągnięcie przez kraj kandydujący stabilności instytucji gwarantujących demokrację, rządy prawa, przestrzeganie praw człowieka oraz poszanowanie i ochronę mniejszości; 2* funkcjonowanie gospodarki rynkowej; 3* istnienie potencjału mogącego sprostać konkurencji i siłom rynkowym Unii; 4* zdolność do przyjęcia obowiązków wynikających z członkostwa, włączając wypełnianie celów Unii Politycznej, Gospodarczej i Walutowej; 5* kryterium niezależne – przyjęcie państwa nie zahamuje integracji europejskiej. Stosuje się również podział kryteriów na trzy grupy: l* kryteria polityczne (stabilność instytucji gwarantujących demokrację, rządy prawa, przestrzeganie praw człowieka i ochrona mniejszości), 2* kryteria gospodarcze (gospodarka rynkowa, sprostanie konkurencji Wspólnego Rynku), 3* kryterium zdolności do przyjęcia dorobku prawnego Wspólnot i wypełniania celów Unii Politycznej, Gospodarczej i Walutowej.
KRYTERIA KONWERGENCJI – określone w Traktacie o Unii Europejskiej warunki uczestniczenia w ostatecznej fazie Unii Gospodarczej i Walutowej – to znaczy we wprowadzeniu wspólnej waluty. Kryteria mają za zadanie zapewnić stabilność i wiarygodność euro. Kryteria to: l) stabilność cen: inflacja danego państwa nie może przekraczać średniej inflacji trzech państw o najniższym wskaźniku inflacji więcej niż o 1,5 punktu procentowego; 2) dyscyplina budżetowa: deficyt budżetowy nie może być wyższy niż 3% PKB, a dług publiczny nie może przekroczyć 60% PKB; 3) stabilność waluty; zachowanie płynności kursu walutowego bez stosowania dewaluacji przynajmniej przez dwa lata poprzedzające przystąpienie do UGW: 4) konwergencję stóp procentowych: średnia nominalna stopa procentowa nie może przekroczyć o więcej niż 2 punkty procentowe średniej trzech państw o najlepszych wskaźnikach gospodarczych w UE. Pomimo jasno określonych surowych warunków Traktat o Unii Europejskiej daje Radzie Europejskiej swobodę w interpretacji zapisów dotyczących kryteriów. Rada Europejska może również rozważyć inne wskaźniki gospodarcze, takie jak bilans płatniczy.
A B C D E F G H I J K L M N O P R S T U W Y Z