Rozwój sektora rolno-spożywczego i obszarów wiejskich w okresie realizacji Narodowego Programu Rozwoju (NPR)
Wieś i rolnictwo będą znaczącymi beneficjentami instrumentów stosowanych w krajach członkowskich w ramach polityki strukturalnej Unii Europejskiej.
Podstawą negocjacji z Komisją Europejską poziomu i zakresu pomocy strukturalnej będzie Narodowy Plan Rozwoju (NPR) ustalony na lata 2004 - 2006. Częścią składową Narodowego Planu Rozwoju, opisującą strategię i sposób wykorzystania środków strukturalnych w ramach Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji w Rolnictwie (EAGGF) - Sekcja Orientacji, jest Sektorowy Program Operacyjny (SPO) "Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich".
Program będzie współfinansowany z Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji w Rolnictwie - Sekcja Orientacji oraz budżetowych i prywatnych środków krajowych. Po zakończeniu prac nad projektem Sektorowego Programu Operacyjnego MRiRW będzie musiało przygotować tzw. uzupełnienie programu. Będzie to dokument precyzujący szczegółowe warunki realizacji działań w ramach SPO.
Odbiorcami pomocy Sektorowego Programu Operacyjnego będą podmioty prowadzące działalność rolniczą -rolnicy, prowadzący gospodarstwo rolne (osoby fizyczne i prawne), producenci rolni reprezentowani przez zrzeszenia/stowarzyszenia lub władze samorządowe, przedsiębiorcy prowadzący działalność w zakresie przetwórstwa produktów rolnych, spółki wodne, których statutowy cel jest związany z działalnością rolniczą, Lasy Państwowe oraz prywatni właściciele lasów.
Cele Sektorowego Programu Operacyjnego
Akcesja Polski do Unii Europejskiej i włączenie sektora rolno-żywnościowego do jednolitego rynku rozszerzy możliwości zbytu polskich produktów, lecz jednocześnie wzmocni konkurencję. W celu sprostania konkurencji na rynku wewnętrznym należy wykorzystać istniejące rezerwy konkurencyjności, poprawić efektywność ekonomiczną (wykorzystać istniejące zasoby produkcyjne) i zastosować nowe technologie (innowacyjność). Inwestycje na obszarach wiejskich muszą również pozytywnie wpływać na tworzenie warunków zrównoważonego rozwoju tych obszarów jako miejsca życia i pracy. W związku z powyższym dla SPO "Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich" wyznaczono następujące cele.
Cel 1: "Poprawa konkurencyjności gospodarki rolno - żywnościowej" został zidentyfikowany jako najważniejszy cel strategiczny rozwoju polskiego rolnictwa oraz przetwórstwa żywności w pierwszych latach integracji z UE.
Lata 2004 - 2006 będą decydujące dla gospodarstw rolnych i zakładów przetwórczych, które będą musiały sprostać wzmożonej presji konkurencyjnej ze strony producentów unijnych, przy równoczesnym wdrażaniu niezbędnych dostosowań do wymogów UE. Dodatkowym utrudnieniem będzie niedoinwestowanie rolnictwa i przetwórstwa. Niewystarczające wsparcie tego sektora w pierwszych latach akcesji, stwarza zagrożenie wypadnięcia z rynku słabszych i niedostosowanych podmiotów, co w krótkim czasie może spowodować zwiększenie skali bezrobocia jawnego i ukrytego na terenach wiejskich.
Cel 2: "Zrównoważony rozwój obszarów wiejskich" - z uwagi na zakres i przeznaczenie dostępnych instrumentów cel ten będzie realizowany również poprzez Plan Rozwoju Obszarów Wiejskich (PROW), Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego (ZPORR), SPO - Wzrost konkurencyjności gospodarki oraz SPO - Rozwój zasobów ludzkich, SPO - Środowisko.
Priorytety Sektorowego Programu Operacyjnego
W ramach programu operacyjnego - Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich realizowane będą trzy priorytety.
Priorytet l - Wspieranie obszarów wiejskich poprzez wzrost konkurencyjności rolnictwa
Jego celem jest stworzenie silnego, żywotnego sektora gospodarstw rolnych, które stanowić będą źródło dochodów dla znaczącej części ludności na obszarach wiejskich. Procesy modernizacji gospodarstw prowadzić będą do poprawy warunków życia i pracy rolników. Priorytet ten będzie realizowany poprzez bezpośrednie wsparcie inwestycyjne, a także szkolenia i doradztwo. W ramach niniejszego Priorytetu będą realizowane następujące działania:
1. Inwestycje w gospodarstwach rolnych
W ramach tego działania wspierane będą inwestycje związane z modernizacją gospodarstw rolnych, mające na celu poprawę dochodu rolniczego lub warunków produkcji, redukcję kosztów, zmianę kierunku produkcji w związku z sytuacją rynkową, wzrost jakości, ochronę środowiska naturalnego.
Pomoc ta może być przyznana gospodarstwom, które można określić jako żywotne ekonomicznie, spełniającym minimalne standardy w zakresie ochrony środowiska, higieny i utrzymania zwierząt, których właściciel posiada odpowiednie kwalifikacje rolnicze.
Pomoc nie może być przeznaczona na inwestycję, która spowoduje wzrost produkcji, dla której brak normalnego zbytu rynkowego. W dziedzinach produkcji, dla których istnieją ograniczenia, co do wielkości produkcji ustanowionej na poziomie gospodarstwa, pomoc może być przyznana na inwestycję, która odpowiada limitowi produkcji, jakim dysponuje to gospodarstwo.
Poziom pomocy: 50%271 kosztów kwalifikowanych lub 60% dla gospodarstw położonych na obszarach LFA i odpowiednio 55 i 65%, gdy beneficjentem jest młody rolnik. Zasadniczo pomoc płacona jest jako zwrot poniesionych kosztów; w niektórych krajach istnieje forma dopłaty do oprocentowania kredytu.
Beneficjentami pomocy będą prowadzący gospodarstwo rolne właściciele (lub posiadacze zależni) tego gospodarstwa oraz osoby prawne, których statutowym celem jest działalność w rolnictwie i które prowadzą gospodarstwo rolne (np. spółdzielnie).
2. Ułatwianie startu młodym rolnikom
Pomoc przeznaczona dla rolników, poniżej 40 roku życia, posiadających przygotowanie zawodowe, którzy po raz pierwszy podejmują samodzielne prowadzenie gospodarstwa. Gospodarstwo musi spełniać wymogi żywotności ekonomicznej i produkcji zgodnej z wymogami ochrony środowiska, higieny i warunków utrzymania zwierząt lub osiągnąć wymogi w tym zakresie w czasie 3 lat od wypłaty pomocy.
Pomoc może być udzielana w formie:
Poziom pomocy 100%, w tym udział UE: maksymalnie 80% całkowitego kwalifikującego się kosztu.
3. Szkolenia
Szkolenia mogą objąć rolników i prywatnych właścicieli lasów. Mają na celu pogłębienie ich wiedzy zawodowej. W szczególności dotyczyć mogą:
Finansowaniu podlegają koszty związane z: przygotowaniem i przeprowadzeniem szkoleń, zakupem sprzętu i pomocy naukowych niezbędnych do realizacji projektu (np. sprzęt komputerowy, mobilne jednostki szkoleniowe) oraz koszty ogólne (maksymalnie do 10% całkowitych kosztów kwalifikowanych projektu). Pomoc polegać będzie na: pokryciu całkowitych kosztów kwalifikowanych szkolenia, w tym poziom udziału UE: maksymalnie do 80% całkowitego kwalifikującego się kosztu.
Beneficjentami pomocy mogą być instytucje szkoleniowe: jednostki doradztwa rolniczego, szkoły rolnicze, związki / stowarzyszenia ochrony środowiska i rolnicze, instytucje i centra rozwoju przedsiębiorczości typu non - profit, szkoły wyższe i jednostki badawczo - rozwojowe oraz placówki im podległe, prywatne firmy szkoleniowe.
Wybór instytucji szkoleniowych odbywać się będzie się na podstawie kryteriów ustalonych przez Instytucję Zarządzającą (MRiRW). Pomoc na działalność szkoleniową nie może być przyznawana na organizację zajęć edukacyjnych stanowiących realizację programu nauczania w szkołach podstawowych, gimnazjach, szkołach ponad-podstawowych i szkołach ponad gimnazjalnych oraz w szkołach wyższych.
4. Wsparcie doradztwa rolniczego
Wsparcie instytucji doradztwa rolniczego o publicznym i prywatnym statusie w zakresie przygotowania projektów przedsięwzięć w ramach Planu Rozwoju Obszarów Wiejskich, SOP Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich oraz upowszechniania wiedzy na temat respektowania dobrych praktyk rolniczych, przyczyni się do zwiększenia efektywności absorpcji środków finansowych w ramach instrumentów finansowych wdrażanych w Polsce po uzyskaniu członkostwa w
Unii Europejskiej. Instytucja Zarządzająca określi zasady wyłaniania instytucji doradczych, a także działania Planu Rozwoju Obszarów Wiejskich oraz Sektorowego Programu Operacyjnego, dla których wnioskodawcy mogą uzyskać wsparcie ze strony wyłonionych instytucji doradczych.
Pomoc może zostać przyznana na pokrycie kosztów związanych z: przygotowaniem projektów przedsięwzięć w ramach programów rozwoju obszarów wiejskich, zakupem niezbędnego sprzętu (maksymalnie do 10% kosztów kwalifikowanych) oraz kosztów ogólnych (maksymalnie do 10% kosztów kwalifikowanych) poniesionych przez firmy doradcze pomagające odbiorcom pomocy w przygotowaniu wniosków składanych dla działań Sektorowego Programu Operacyjnego oraz I i II filaru Wspólnej Polityki Rolnej. Pomoc polegać będzie na: pokryciu całkowitych kosztów kwalifikowanych, w tym poziom udziału UE: maksymalnie do 80% całkowitego kwalifikującego się kosztu.
Beneficjentami pomocy będą publiczne i prywatne instytucje i firmy doradcze.
5. Scalanie gruntów rolnych
Scalanie i wymiana działek, poprawa rozłogu gruntów, prace poscaleniowe. Celem jest obniżenie kosztów transportu i innych, ułatwienie gospodarowania rolniczego.
W ramach tego działania wspierane będzie opracowywanie i realizacja projektów scalenia, obejmujących sporządzenie odpowiedniej dokumentacji geodezyjno - prawnej, a ponadto wykonywane będzie zagospodarowanie poscaleniowe, w tym urządzenie dróg transportu rolnego, porządkowanie terenu umożliwiające objęcie w posiadanie nowo wydzielonych działek, korekta przebiegu rowów melioracyjnych, urządzanie przepustów itp.
Beneficjentami pomocy będą starostwa powiatowe reprezentujące właścicieli gospodarstw rolnych.
Pomoc udzielna będzie w przypadku wystąpienie o podjęcie scalenia gruntów złożonego, przez co najmniej 50%) właścicieli gospodarstw rolnych, położonych na projektowanym obszarze, lub właścicieli nieruchomości, których łączny obszar przekracza połowę powierzchni projektowanego obszaru. Pomoc polegać będzie na: pokryciu całkowitych kosztów kwalifikowanych, w tym poziom udziału UE: maksymalnie do 80% całkowitego kwalifikującego się kosztu.
6. Gospodarowanie rolniczymi zasobami wodnymi
W ramach niniejszego działania będą wspierane inwestycje z zakresu melioracji szczegółowych. Warunkiem realizacji melioracji szczegółowych jest jednak wykonanie
inwestycji z zakresu melioracji podstawowych, które zapewniają odpływ wody z urządzeń szczegółowych oraz magazynowanie i doprowadzenie wody do nawodnień, a także ochronę terenów rolnych przed powodziami.
Pomocą objęte będą koszty: opracowania dokumentacji technicznych przedsięwzięć i zadań inwestycyjnych, a także wykonania prac związanych z budową i modernizacją urządzeń melioracji szczegółowych.
Beneficjentem pomocy będzie Wojewódzki Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych, występujący jako inwestor zastępczy, reprezentujący właścicieli gruntów objętych projektem. Pomoc polegać będzie na: pokryciu całkowitych kosztów kwalifikowanych, w tym poziom udziału UE: maksymalnie do 80% całkowitego kwalifikującego się kosztu.
Priorytet II - Zrównoważony rozwój obszarów wiejskich
Działania realizowane w zakresie tego Priorytetu będą miały wpływ na tworzenie warunków zrównoważonego rozwoju terenów wiejskich m. in. poprzez poprawę konkurencyjności obszarów wiejskich jako miejsca zamieszkania oraz prowadzenia działalności gospodarczej. Wsparcie inwestycji związanych z podejmowaniem dodatkowej działalności gospodarczej zwiększy możliwości zatrudnienia i uzyskiwania dochodów przez rolników i mieszkańców obszarów wiejskich oraz sprzyjać będzie ograniczeniu bezrobocia.
Dodatkowo w ramach omawianego priorytetu finansowane będą działania związane z przywracaniem funkcji terenów leśnych zniszczonych w wyniku naturalnych katastrof.
Działania związane ze stymulowaniem rozwoju obszarów wiejskich będą również realizowane w ramach pozostałych Sektorowych Programów Operacyjnych, Regionalnego Programu Operacyjnego oraz Planu Rozwoju Obszarów Wiejskich. W ramach niniejszego Priorytetu realizowane będą następujące działania:
1. Odnowa wsi oraz zachowanie i ochrona dziedzictwa kulturowego
Działania związane z ochroną i zachowaniem tradycyjnego budownictwa wiejskiego i zabytków, rozwój wsi z zachowaniem charakterystycznych dla regionu cech architektonicznych i układu przestrzennego.
Działanie postrzegane jako jeden z ważniejszych elementów uatrakcyjnienia terenów wiejskich, kształtowania ich tożsamości i tworzenia sprzyjających warunków dla rozwoju ekonomicznego, m. in. poprzez turystykę.
Istotny element tego działania stanowi pobudzenie aktywności środowisk lokalnych i stymulowanie współpracy na rzecz rozwoju i promocji wartości związanych z miejscową specyfiką społeczną, kulturową i przyrodnicza. W ten sposób wdrożenie niniejszego działania wpłynie na stworzenie potencjału dla przyszłej realizacji w Polsce inicjatywy Wspólnotowej LEADER+.
Pomocą finansową mogą zostać objęte koszty: przygotowania lokalnych strategii rozwoju terenów wiejskich (w tym prowadzenia prac studialnych, inwentaryzacji zasobów, ekspertyz), modernizacji przestrzeni publicznej, budowy lub modernizacji publicznej infrastruktury związanej z rozwojem funkcji turystycznych, modernizacji i wyposażenia obiektów pełniących funkcje kulturalne, rekreacyjne i sportowe, odnowy obiektów charakterystycznych dla tradycji budownictwa wiejskiego regionu oraz ich adaptacji na cele kulturalne i społeczne, opracowania i publikacji materiałów informacyjnych i promocyjnych, współpracy i wymiany doświadczeń z Lokalnymi Grupami Działania (LAG) uczestniczącymi w inicjatywie LEADER+ na terenie innych państwa członkowskich UE.
Finansowaniu podlegają projekty obejmujące swym zasięgiem miejscowości, należące do gmin wiejskich lub miejsko - wiejskich, liczące nie więcej niż 5 tyś. mieszkańców. Projekty dotyczyć mogą opracowania lokalnej strategii rozwoju oraz realizacji wynikających z tej strategii zadań inwestycyjnych i towarzyszących (w zakresie promocji lub wymiany doświadczeń i współpracy z lokalnymi grupami działania z terenu UE). Projekty opracowywane są przez stowarzyszenia lokalne (lokalne grupy działania) i podlegają opiniowaniu przez samorząd lokalny (radę sołectwa). Projekty zgłaszane są za pośrednictwem samorządu szczebla gminnego. Zadania inwestycyjne, wchodzące w zakres projektu, mogą być przyjęte do realizacji pod warunkiem, że są zgodne z przyjętą dla danego obszaru strategią rozwoju.
Typ i wysokość pomocy: pokrycie do 80% całkowitych kosztów kwalifikowanych przedsięwzięcia.
Beneficjentami pomocy będą samorządy gmin wiejskich. W przypadku tego działania pomoc swym zasięgiem obejmie miejscowości (wsie i małe miasteczka) liczące do 5 tysięcy mieszkańców na terytorium całego kraju.
2. Różnicowanie działalności rolniczej i zbliżonej do rolnictwa, w celu zapewnienia różnorodności działań lub alternatywnych źródeł dochodów
Działanie zorientowane jest na poprawę sytuacji dochodowej rodzin rolniczych oraz ograniczenie bezrobocia ukrytego w rolnictwie poprzez wsparcie tworzenia i rozwoju alternatywnych źródeł dochodów w gospodarstwach rolnych.
W ramach niniejszego działania wspierane będą projekty związane z realizacją inwestycji służących podjęciu przez rolników i domowników dodatkowej działalności zbliżonej do rolnictwa, wykorzystujące istniejące zasoby gospodarstwa i regionu oraz uwzględniającej potrzeby rynku.
Pomocą będą objęte wydatki na: budowę i remonty budynków, zakup i instalację wyposażenia, maszyn, urządzeń i sprzętu, w tym oprogramowania, zakup zwierząt służących rozwojowi funkcji rekreacyjnych gospodarstwa, a także koszty ogólne.
Poziom pomocy wynosi 50% kosztów kwalifikowanych inwestycji, w tym poziom udziału UE: do 45% całkowitego kwalifikującego kosztu.
Beneficjentatni pomocy będą: prowadzący gospodarstwo rolne właściciele lub posiadacze zależni tego gospodarstwa oraz osoby prawne, których statutowym celem jest działalność w rolnictwie i które prowadzą gospodarstwo rolne (np. spółdzielnie) oraz domownicy (wyłącznie w przypadku następujących inwestycji: rzemiosła i rękodzielnictwa, drobnych usług na rzecz mieszkańców wsi).
3. Rozwój i ulepszanie infrastruktury technicznej związanej z rolnictwem
Działanie to często stanowi wstępny warunek dla rozwoju i dostosowań produkcji rolniczej, dywersyfikacji gospodarki i wzrostu atrakcyjności wsi. Działania finansowane przez EAGGF nie dotyczą inwestycji prowadzonych w skali gminy lub większej, a raczej ograniczają się do pojedynczych gospodarstw lub grup gospodarstw.
Działanie to przyczyni się do poprawy warunków życia i prowadzenia działalności gospodarczej (w tym rolniczej) na terenach wiejskich, co sprzyjać będzie wielofunkcyjnemu rozwojowi obszarów wiejskich. Realizowane z ramach tego działania indywidualne projekty będą miały charakter uzupełniający w stosunku do inwestycji większej skali, przeprowadzanych w oparciu o współ-finansowanie ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (ERDF), w ramach Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego
Pomocą finansową mogą zostać objęte koszty budowy lub modernizacji: dróg wewnętrznych, indywidualnych systemów zaopatrzenia w wodę wraz z uzdatnianiem, lokalnych lub indywidualnych systemów kanalizacyjnych, urządzeń zaopatrzenia w energię, a także instalacji indywidualnych stałych łączy internetowych.
W ramach działania wspierane będą inwestycje zlokalizowane w gminach wiejskich lub miejsko - wiejskich, poza miejscowościami liczącymi więcej niż 5 tysięcy mieszkańców.
Poziom pomocy wynosi do 50% kosztów kwalifikowanych, w tym poziom udziału UE: do 45% całkowitego kwalifikującego kosztu.
Beneficjenci pomocy to osoby fizyczne, które zamieszkują, bądź prowadzą działalność gospodarczą lub rolniczą na terenach wiejskich lub osoby prawne prowadzące działalność gospodarczą lub rolniczą na terenach wiejskich.
4. Przywracanie potencjału produkcji leśnej zniszczonego naturalną katastrofą i/lub pożarem oraz wprowadzenie odpowiednich instrumentów zapobiegawczych
Powyższe działanie ma przyczynić się do stopniowego przywrócenia potencjału produkcji leśnej, wprowadzania niezbędnych instrumentów zapobiegawczych oraz ochrony i poprawy stanu środowiska naturalnego na terenach zniszczonych w wyniku huraganu z dnia 4 lipca 2002 r., lasów, będących w zarządzie nadleśnictw: Pisz, Drygały, Borki, Nowogród, Czerwony Dwór i Giżycko oraz należących do prywatnych właścicieli.
W ramach niniejszego działania wspierane będą projekty związane z odnawianiem lasów, pielęgnacją drzewostanu, wzmocnieniem systemu ochrony przeciwpożarowej.
Pomoc będzie udzielana w formie całkowitego zwrotu 100% kosztów kwalifikowanych, w tym poziom udziału UE: do 80% całkowitego kwalifikującego się kosztu.
Beneficjenci pomocy to Lasy Państwowe, a także właściciele lasów prywatnych.
Zasięgiem geograficznym działanie obejmie lasy w zarządzie nadleśnictw: Pisz, Drygały, Borki, Nowogród, Czerwony Dwór i Giżycko.
Priorytet III - Rozwój i dostosowanie do norm WE przetwórstwa artykułów rolnych
Realizacja niniejszego priorytetu sprzyjać będzie przygotowaniu zakładów przetwórstwa rolno-spożywczego do funkcjonowania na Jednolitym Rynku oraz zwiększeniu konkurencyjności wyrobów polskiego przemysłu spożywczego na rynku krajowym i rynkach zagranicznych. Bardzo istotnym kierunkiem pomocy na rzecz przetwórstwa rolno - spożywczego w pierwszych latach po akcesji będzie zakończenie procesów jego dostosowania do standardów UE. W ramach niniejszego priorytetu realizowane będzie działanie:
l. Poprawa przetwórstwa i marketingu artykułów rolnych
W ramach tego działania przewidziana jest pomoc inwestycyjna mająca na celu rozwój i racjonalizację przetwórstwa i marketingu produktów rolnych w celu poprawy konkurencyjności i wzrostu wartości dodanej. Inwestycje powinny prowadzić do: rynkowego ukierunkowania produkcji i wykorzystania istniejących "nisz rynkowych", tworzenia nowych kanałów zbytu, unowocześniania produkcji: stosowania nowych technologii, poprawy bezpieczeństwa i jakości żywności, ochrony środowiska.
Pomoc może być przyznana przedsiębiorstwom, które są żywotne ekonomicznie, spełniają minimalne wymogi higieny, ochrony środowiska i zwierząt. Rolnicy powinni mieć odpowiedni udział w ostatecznych zyskach, w związku z przeprowadzoną inwestycją (w praktyce oznacza to, że podmiot starający się o dotację musi prowadzić kontraktację surowca).
Wyklucza się pomoc dla inwestycji w handlu detalicznym oraz inwestycje związane z przetwórstwem surowców pochodzących spoza UE. Pomoc nie może być przeznaczona na inwestycję, która spowoduje wzrost produkcji, dla której brak normalnego zbytu rynkowego.
W przypadku inwestycji zakładających wzrost mocy produkcyjnych, projekty będą kwalifikowane do wsparcia na podstawie analizy rynkowej w danym sektorze przetwórstwa. Celem analizy będzie uniknięcie nadmiernej rozbudowy mocy produkcyjnych, ponad normalny rynek zbytu.
Warunkiem udzielenia pomocy jest spełnianie przez zakład standardów higieniczno - sanitarnych, ochrony środowiska i dobrostanu zwierząt. W przypadku zakładów branży przetwórstwa mleka i mięsa, które wystąpiły o okres na dostosowanie się i przygotowały indywidualne harmonogramy działań naprawczych, standardy te muszą być spełnione po zakończeniu realizacji przedsięwzięcia.
Poziom pomocy: max. 50% kwalifikowanych kosztów inwestycji, w tym poziom udziału UE: do 45% całkowitego kwalifikującego się kosztu.
Zasadniczo inwestycje wspiera się poprzez granty refinansujące poniesione koszty, ale możliwe jest także stosowanie dopłat do oprocentowania kredytu.
Pomoc może być przyznana na inwestycje związane z przetwórstwem produktów rolnych objętych Załącznikiem I do Traktatu, z wyłączeniem produktów rybnych, leśnych i produktów pochodzących z krajów trzecich.
W ramach omawianego działania beneficjentami pomocy będą przedsiębiorstwa rolno - przemysłowe oraz inne przedsiębiorstwa przetwórstwa rolno-spożywczego i/lub marketingu odpowiedzialne za inwestycje.
Przygotowanie opracowania: Departament Pomocy Przedakcesyjnej i Funduszy Strukturalnych MRiRW (tel. 623-25-55).