Polskie specjały w drodze do UE

W polskim Urzędzie Patentowym zastrzeżone ze względu na miejsce wytwarzania są dotychczas cztery góralskie sery i żentyca (serwatka z owczego mleka). W krajach Unii Europejskiej takich lokalnych przysmaków jest blisko 500. Dominują sery, wody mineralne, oliwa z oliwek, mięso i miód.

Od 1992 r. w UE istnieje system, wyróżniający regionalne produkty rolne i żywnościowe, a zarazem wspierający zachowanie tradycji i kulturowego dziedzictwa – powiedziała Justyna Zwolińska z Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Zgodnie z unijnymi regulacjami, ochronie podlegają produkty ze względu na: nazwę pochodzenia, znak geograficzny i specyficzny charakter.

Francuzi, Włosi i Grecy zastrzegli ze względu na nazwę pochodzenia (w nazwie produktu występuje nazwa miejscowości lub regionu) ponad 80 rodzajów serów. 

Ze względu na oznaczenie geograficzne Włosi zastrzegli również kilkanaście odmian owoców i jarzyn (w tym grzyby, pomidory, paprykę), Grecy – pewne rodzaje oliwek, fig, kiwi i suszonych jabłek, Hiszpanie – soczewicę, ryż i szparagi. 

Jak zauważa Stanisław Tyszkiewicz w książce "Prawo żywnościowe Unii Europejskiej, "zaskakująco mało" wśród nazw i znaków zastrzeżonych jest ryb i owoców morza czy piwa. 

W traktacie akcesyjnym istnieje możliwość ochrony pewnych produktów, ale nie poszczególnych marek – powiedział Artur Lorkowski z Urzędu Komitetu Integracji Europejskiej. Dlatego nie możemy zastrzec naszej wyborowej czy żubrówki, ale Polska może żądać, by do produkcji polskiej wódki były używane surowce z Polski – dodał. 

W traktacie akcesyjnym występują tylko dwa określenia polskich produktów i są to alkohole: polish sherry i żubrówka "wódka ziołowa z Niziny Północno - Podlaskiej, aromatyzowana ekstraktem z trawy żubrowej". 

Tylko w Polsce (w powiatach podhalańskim i żywieckim) będzie mógł być produkowany: oscypek (oszczypek), bryndza, redykołka, bunc (bundz) i żentyca. Polscy górale zastrzegli te produkty ze względu na oznaczenie geograficzne.

Oscypki produkowano też w okolicach Białegostoku, w Bieszczadach i nadal można to robić, ale nie wolno już używać nazwy "oscypek". 

Według Zwolińskiej, w przyszłości pod unijne znaki ochronne mogłyby podlegać: smalec szary (Wielkopolska), węgorz wędzony wekowany (Warmia), folam - ser owczy (Dolny Śląsk), miód krajeński z facelli (Kujawy), "kołacze" z ciemnego chleba (Kurpie), kapusta kwaszona z gąskami (Ziemia Lubuska), pikle w miodzie (Kujawy), jabłuszka rajskie marynowane (Pomorze Zachodnie), olej rydzowy (Wielkopolska), farsz ruski do pierogów (górale znad Popradu).

Polskie produkty byłyby rejestrowane w Urzędzie Patentowym, a następnie Główny Inspektorat Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych sprawdzałby, czy jakość produktu jest zgodna z jego specyfikacją. 

Na razie nie ma w tej sprawie żadnych ustaleń, trwają dyskusje nad strukturą systemu rejestracji – powiedziała Wanda Adamczyk z Inspektoratu Jakości.