Plan Rozwoju Obszarów Wiejskich (PROW)

PROW jest częścią WPR (tzw. II-gi filar WPR finansowany z Sekcji Gwarancji Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji w Rolnictwie (EAGGF), którego celem jest wsparcie restrukturyzacji rolnictwa i rozwoju obszarów wiejskich. Jest to program komplementarny wobec wsparcia dla produkcji rolnej (I-szy filar WPR - dopłaty bezpośrednie i instrumenty wsparcia rynkowego) oraz wsparcia inwestycyjnego w ramach pomocy strukturalnej.

W wyniku propozycji skierowanej ze strony Komisji Europejskiej do krajów kandydujących rozszerzono zakres instrumentów o cztery nowe, dostosowane do potrzeb i struktury naszego rolnictwa. W ramach PROW podejmowane będą w Polsce następujące działania:

• wsparcie dla gospodarstw położonych na obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania (LFA)
  Pomoc przyznawana jest w formie specjalnych dotacji wyrównawczych, rekompensujących podwyższone koszty i utracone dochody z tytułu gospodarowania na obszarach o niekorzystnych warunkach naturalnych. Wysokość pomocy, zgodnie z ustawodawstwem UE, wynosi od 25 do 200 EURO na hektar UR. W Polsce, w pierwszych latach członkostwa, dopłaty LFA mogą wynieść od ok. 30 do ok. 70 EURO/ha (120 - 280 PLN/ha).
  
• wcześniejsze emerytury
  Program wcześniejszych emerytur w rolnictwie skierowany jest do tych rolników, którzy zrezygnują z prowadzenia działalności rolniczej w wieku przedemerytalnym. Program ten będzie dotyczył właścicieli gospodarstw powyżej 55 roku życia, którzy nie osiągnęli jeszcze wieku emerytalnego oraz prowadzili działalność rolniczą przez ostatnie 10 lat. Warunkiem uzyskania wsparcia jest rezygnacja z prowadzenia działalności rolniczej i przekazanie ziemi następcy (może być dzierżawa) na powiększenie innego gospodarstwa. Maksymalna pomoc, zgodnie z ustawodawstwem UE, nie może przekroczyć 15 tyś. EURO rocznie lub 150 tyś. EURO jednorazowego ryczałtu. W Polsce wysokość wcześniejszej emerytury będzie mogła wynieść od 210% do 374% najniższej emerytury.
  
• programy rolno-środowiskowe
  Programy te obejmują przedsięwzięcia dobrowolnie realizowane przez rolnika, związane z gospodarowaniem rolniczym i służące ochronie środowiska oraz zachowaniu dziedzictwa przyrodniczego wsi.

Obejmują one:

- stosowanie metod przyjaznych dla środowiska bądź metod ekologicznych w produkcji rolniczej w rozumieniu ustawy o rolnictwie ekologicznym,
- utrzymanie nisko produktywnych tak i pastwisk o wysokich walorach przyrodniczych,
- utrzymanie siedlisk stanowiących ostoje dzikiej przyrody,
- zmianę form użytkowania gruntów rolnych na mniej dochodową,
- zagospodarowanie gruntów zaniedbanych i odlogowanych,
- stosowanie zabiegów w celu ochrony gleby i zmniejszenia strat azotu,
- tworzenie stref buforowych na granicy użytków rolnych z obszarami zadrzewionymi i zbiornikami wód otwartych,
- tworzenie zadrzewień śródpolnych,
- zachowanie rodzimych ras zwierząt i miejscowych odmian roślin uprawnych.

• zalesianie gruntów rolnych
  Wsparcie obejmuje: dotację na zalesienie, która pokrywa koszty założenia uprawy oraz, jeśli jest to uzasadnione, ochrony przed zwierzyną, premię pielęgnacyjną za utrzymanie nowej uprawy leśnej przez pierwszych 5 lat po nasadzeniu oraz premię zalesieniową, stanowiącą ekwiwalent za wyłączenie gruntu z upraw rolnych. Rolnik może otrzymać pomoc równoważącą utracony dochód w wyniku wyłączenia gruntów spod uprawy, która będzie wypłacana przez 20 lat. Oprócz tych wymienionych instrumentów Polska uzyskała możliwość zastosowania dodatkowych instrumentów uwzględniających specyfikę naszego rolnictwa:
• wsparcie dla gospodarstw niskoto-warowych
  Wsparcie w wysokości do 5000 PLN (1250 EURO) rocznie na gospodarstwo przez okres 3-5 lat będzie przyznawane gospodarstwom, które mają szansę stać się gospodarstwami towarowymi. Warunkiem uzyskania pomocy będzie przedstawienie przez gospodarstwo uproszczonego planu przedsięwzięcia.
• wsparcie na dostosowanie do standardów UE
  Instrument byłby stosowany w okresie 2004-2006 i polegałby na rekompensowaniu rolnikom kosztów ponoszonych w związku z dostosowaniami do standardów UE w zakresie wymogów środowiskowych, higieny, dobrostanu zwierząt, bezpieczeństwa żywności i bezpieczeństwa pracy. Maksymalna wysokość pomocy w pierwszym roku wynosiłaby do 200 EURO/ha (800 PLN/ha). W kolejnych dwóch latach pomoc byłaby stopniowo zmniejszana.
• wspieranie tworzenia grup producentów,
• pomoc techniczna.
  W pierwszych trzech latach członkostwa Polska będzie miała możliwość wykorzystania na ww. osiem instrumentów (po odjęciu środków, jakie będą wykorzystane na podwyższenie dopłat bezpośrednich) około 2,9 mld EURO (około 11,5 mld PLN łącznie z dofinansowaniem krajowym - 20% tej sumy). Nie jest wymagany udział środków prywatnych rolników.