FADN, czyli Jak UE kontroluje stan rolnictwa

Mówi  się powszechnie, że kłamstwo stopniuje się na:  zwykłe, wielkie i na … statystykę. Statystykę ośmiesza się też taką np. konkluzją:  jeśli gospodarz ma dwie nogi, a jego krowa - cztery, to statystycznie mają po trzy nogi. Bez statystyk nie obywa się już jednak chyba nikt.
Od chwili wejścia Polski do Unii Europejskiej, czyli od niespełna 5 lat polscy rolnicy wpadli na dobre w tak zwaną Sieć Danych Rachunkowości Gospodarstw Rolnych w Unii Europejskiej (czyli w skrócie FADN – ang.: Farm Acccountancy Data Network).
System FADN  tworzony był stopniowo, poczynając od 1965 r. na podstawie Rozporządzenia Rady 79/65/EWG z 15 czerwca 1965 r. w sprawie utworzenia sieci zbierania danych rachunkowych dotyczących dochodów i działalności gospodarstw rolnych w Europejskiej Wspólnocie Gospodarczej.
W Polsce system zbierania i wykorzystywania danych rachunkowych z gospodarstw rolnych oparty jest o Ustawę z dnia 29 listopada 2000 r. (Dz. U. Nr 3 z 2001 r., poz. 20 z późniejszymi zmianami).
Podstawowymi  celami systemu  FADN są:

• określanie rocznych dochodów wytworzonych w gospodarstwach rolnych;
• wykonywanie analiz ekonomicznych dla różnych grup gospodarstw rolnych oraz ocena sytuacji w rolnictwie i na rynkach rolnych;
• ocena skutków projektowanych zmian dotyczących rolnictwa Wspólnoty.

Dane rachunkowe z gospodarstw rolnych zbierane są według jednolitych formularzy, wyłącznie z gospodarstw wytypowanych dla potrzeb systemu, których posiadacze wyrażą na to zgodę i podpiszą z Biurem Rachunkowym umowę o zbieranie danych rachunkowych. Każde gospodarstwo uczestniczące w FADN uzyskuje numer identyfikacyjny, który obowiązywać będzie przez cały czas uczestniczenia gospodarstwa w badaniach.  

Istotne jest, że dane rachunkowe zebrane z gospodarstw rolnych nie mogą być wykorzystywane dla celów podatkowych. Ponadto dane osobowe posiadaczy gospodarstw rolnych są chronione na zasadach określonych w Ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych i nie mogą być udostępniane bez zgody posiadacza gospodarstwa rolnego, a wyniki produkcyjno-ekonomiczne gospodarstw rolnych mogą być publikowane wyłącznie w postaci średnich dla wydzielonych grup gospodarstw (każda grupa musi zawierać co najmniej 15 gospodarstw).
Uzyskane dane służą przede wszystkim jako podstawa sporządzenia przez Komisję raportów na temat sytuacji w rolnictwie oraz na rynkach rolnych, a także o dochodach rolników we Wspólnocie Europejskiej. Raporty te są opracowywane co roku, do przedłożenia Radzie i Parlamentowi Europejskiemu, zwłaszcza przy dorocznym ustalaniu cen produktów rolnych.
W Polsce system zbierania informacji z gospodarstw na potrzeby Unii Europejskiej prowadzony jest przez Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej.
Pierwszy Portal Rolny chętnie opublikuje opinie rolników, których gospodarstwo znalazło się w systemie FADN. Np. w jakich formach rolnik jest angażowany do zbierania informacji i czy tkwienie w takiej „sieci” jest uciążliwe?