Skutki zamknięcia firmy na wakacje

Wyjazdy na urlop w okresie lata powodują zmniejszenie liczby klientów w niektórych branżach. Osiągany w tym czasie zysk pokrywa zaledwie koszty utrzymania firmy, a zdarza się nawet, że jest od nich mniejszy. Przedsiębiorcy rozważają więc zamknięcie firmy i zawieszenie na ten czas działalności.

Czy warto zamykać firmę?

Jeżeli przedsiębiorca decyduje się zamknąć firmę na lato, to powinien przedtem dokładnie ustalić, czy w ten sposób zaoszczędzi. Okresowe zawieszenie działalności nie daje mu żadnych uprawnień na przykład w ZUS. Brak zysku w danym miesiącu nie zwalnia go z opłacenia składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne za siebie i za osoby współpracujące przy prowadzeniu działalności gospodarczej w należnej wysokości.

Przepisy ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. nr 137, poz. 887 z późn. zm.) nie przewidują możliwości zawieszenia prowadzenia działalności gospodarczej. Natomiast z pisma ZUS z 4 marca 2005 r. (sygn. Fun 400-307) wynika, że brak przychodów z działalności gospodarczej nie stanowi przesłanki do wyłączenia z ubezpieczeń społecznych.

Aby uniknąć płacenia składek, przedsiębiorca mógłby jedynie wyrejestrować się z ZUS, a potem, gdy rozpocznie się sezon na jego wyroby, ponownie się zarejestrować. Za dokonanie tych formalności ZUS nie pobiera żadnych dodatkowych opłat. Przedsiębiorca musi jedynie wypełnić i złożyć stosowne formularze związane ze zgłoszeniem zaprzestania prowadzenia działalności (odpowiednio formularze ZUS ZWUA i ZUS ZWPA), a następnie ze zgłoszeniem jej prowadzenia (odpowiednio formularze ZUS ZUA i ZUS ZPA).

Osoba, która czasowo zaprzestaje prowadzenia działalności, na formularzu ZUS ZWUA jako kod przyczyny wyrejestrowania z ubezpieczeń podaje kod przyczyny wyrejestrowania 100 (ustanie tytułu do ubezpieczeń), a na formularzu ZUS ZWPA kod przyczyny wyrejestrowania płatnika 111 (zaprzestanie prowadzenia działalności).

Jeżeli przedsiębiorca prowadzi firmę jednoosobową, to obu tych zgłoszeń związanych z wyrejestrowaniem dokonuje wyłącznie za siebie. Jeżeli oprócz niego w firmie są również osoby współpracujące przy prowadzeniu działalności gospodarczej, to wówczas – aby uniknąć opłacania za nie składek w okresie wakacji – powinien je również wyrejestrować z ZUS na ten czas, a następnie zarejestrować, gdy firma ponownie rozpocznie działalność.

Jeżeli przedsiębiorca nie dopełni tych formalności, to nie tylko będzie musiał uiścić za ten okres zaległe składki z odsetkami za zwłokę (liczonymi w ten sposób jak od zaległości podatkowych), lecz również może zostać ukarany przez ZUS.

Nie każdy może się bezkarnie wyrejestrować

W sprawach spornych i budzących wątpliwości ZUS ma prawo przeprowadzić postępowanie wyjaśniające, a nawet kontrolę, aby stwierdzić, czy okresy prowadzenia działalności wynikające ze składanych przez przedsiębiorcę dokumentów ubezpieczeniowych są zgodne z okresami faktycznego prowadzenia tej działalności. Na przykład może sprawdzić w urzędzie skarbowym, czy te okresy zostały zgłoszone i uznane tam jako przerwy dla celów podatkowych w urzędzie skarbowym.

Przedsiębiorca powinien ostrożnie korzystać z możliwości okresowego wyrejestrowywania swojej działalności z ZUS. Z cytowanego już pisma z 4 marca 2005 r. (sygn. Fun 400-307) wynika, że ZUS kwestionuje przypadki wyrejestrowywania z ubezpieczeń wówczas, gdy jako główną przyczynę płatnik wskazuje brak dostatecznych przychodów umożliwiających opłacenie należnych składek. ZUS przyznaje wprawdzie, że okoliczność ta jest istotna dla osoby prowadzącej działalność, lecz nie może być jedyną przyczyną wyrejestrowania z ubezpieczeń społecznych z powodu zaprzestania prowadzenia działalności. ZUS natomiast nie kwestionuje wyrejestrowywania z ubezpieczeń społecznych przypadków, które nie są zgłaszane nagminnie, a wynikają z okresowego faktycznego zaprzestania prowadzenia działalności, związanego np. z sezonowością prowadzonej działalności, wyjazdem, zdarzeniami losowymi. Jednakże powinien zostać przy tym spełniony warunek, że w tym czasie przedsiębiorca rzeczywiście nie prowadzi działalności.

Wyrejestrowanie się z ubezpieczeń społecznych, a następnie po przerwie ponowne zarejestrowanie się, ma wpływ na uzyskanie w przyszłości zasiłku chorobowego przez przedsiębiorcę, który do ubezpieczenia chorobowego przystąpił dobrowolnie. Aby móc otrzymać zasiłek w razie choroby, przedsiębiorca powinien mieć 180-dniowy okres wyczekiwania, podczas którego opłaca składkę na to ubezpieczenie w terminie i w niezaniżonej wysokości. Wyrejestrowanie się z ZUS powoduje przerwę w okresie regularnego opłacania składek.