ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ROLNICTWA I ROZWOJU WSI

723

z dnia 19 kwietnia 2004 r.

w sprawie sposobu postępowania z substancjami niedozwolonymi, pozostałościami chemicznymi, biologicznymi, produktami leczniczymi i skażeniami promieniotwórczymi u zwierząt i w produktach pochodzenia zwierzęcego2)

Na podstawie art. 8 ust. 4 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. o wymaganiach weterynaryjnych dla produktów pochodzenia zwierzęcego (Dz. U. Nr 33, poz. 288) zarządza się, co następuje:

§ 1.

Rozporządzenie określa:

1) wykaz substancji niedozwolonych objętych badaniami kontrolnymi, zwanych dalej "badaniami";

2) zakres badań, rodzaj, wielkość i sposób pobierania próbek;

3) sposób postępowania w przypadku stwierdzenia obecności substancji niedozwolonych lub przekroczenia dopuszczalnego poziomu pozostałości chemicznych, biologicznych, produktów leczniczych i skażeń promieniotwórczych u zwierząt, w produktach pochodzenia zwierzęcego, w wodzie przeznaczonej do pojenia zwierząt i środkach żywienia zwierząt;

4) sposób dokumentowania wykonywanych czynności;

5) sposób postępowania w zakładach w związku z monitorowaniem substancji niedozwolonych lub pozostałości, o których mowa w pkt 3.

§ 2.

Wykaz substancji niedozwolonych objętych badaniami jest określony w załączniku nr 1 do rozporządzenia.

§ 3.

1. Zwierzęta oraz produkty pochodzenia zwierzęcego bada się na obecność substancji niedozwolonych, pozostałości chemicznych, biologicznych i produktów leczniczych.

2. Badaniom poddaje się wydaliny, płyny ustrojowe, tkanki i narządy, produkty pochodzenia zwierzęcego oraz wodę przeznaczoną do pojenia zwierząt i środki żywienia zwierząt.

3. W przypadku substancji, które są określone w załączniku nr 1 do rozporządzenia, należących do grupy A, badania prowadzi się w celu stwierdzenia stosowania substancji niedozwolonych lub stosowania substancji dozwolonych niezgodnie z przepisami Unii Europejskiej3' i przepisami o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt.

4. W przypadku substancji, które są określone w załączniku nr 1 do rozporządzenia, należących do grupy B, badania prowadzi się w celu stwierdzenia nieprzekroczenia dopuszczalnego poziomu pozostałości produktów leczniczych oraz zanieczyszczeń chemicznych i innych zanieczyszczeń.

5. Zakres badań, gatunki zwierząt, minimalne liczby pobieranych próbek produktów pochodzenia zwierzęcego oraz minimalne liczby zwierząt, od których pobiera się próbki, są określone w załączniku nr 2 do rozporządzenia.

§ 4.

Rodzaje i wielkości próbek pobranych do badań są określone w załączniku nr 3 do rozporządzenia.

§ 5.

1. Próbki od zwierząt pobiera się w przypadku wystąpienia:

1) nadmiernej masy mięśniowej;

2). przebarwieni, obrzęków i torbieli w miejscach, w których są najczęściej stosowane iniekcje;

3) śladów po iniekcji w tkance tłuszczowej wokół jelita prostego;

4) śladów po implantach;

5) nadmiernej tkanki tłuszczowej;

6) powiększenia tarczycy;

7) zmian w płucach o charakterze zapalnym;

8) przerostu mięśnia sercowego;

9) zmian zapalnych w układzie moczowym.

2. Próbki do badań pobiera się od zwierząt w gospodarstwach i w rzeźniach, biorąc pod uwagę płeć, wiek, gatunek, stan zdrowia i kondycję zwierząt oraz systemy ich żywienia, programy profilaktyczne i lecznicze.

§ 6.

1. Każdą próbkę do badań bezpośrednio po pobraniu:

1) umieszcza się w oddzielnym opakowaniu;

2) znakuje się w sposób trwały i czytelny;

3) schładza się i zamraża, z wyłączeniem:

a) próbek krwi, jaj, miodu i środków żywienia zwierząt,

b) próbek do badań pozostałości antybiotyków, które przechowuje się w temperaturze od 0 do 4 °C, nie dłużej niż 30 godzin od czasu ich pobrania.

2. Każdą próbkę oznacza się siedmiocyfrowym numerem identyfikacyjnym, w którym:

1) pierwsza i druga cyfra oznaczają numer województwa;

2) trzecia i czwarta cyfra oznaczają numer powiatu;

3) piąta, szósta i siódma cyfra oznaczają kolejne numery pobranych próbek.

3. Próbki przekazuje się do zatwierdzonego laboratorium niezwłocznie, nie później niż przed upływem 7 dni od dnia ich pobrania.

4. Próbki transportuje się do zatwierdzonego laboratorium przy zachowaniu warunków, o których mowa w ust. 1.

§ 7.

1. Po pobraniu próbek w gospodarstwie sporządza się protokół z pobrania próbek oraz protokół kontroli pozostałości chemicznych, biologicznych i produktów leczniczych zawierający dane dotyczące tych gospodarstw.

2. Po pobraniu próbek w rzeźni sporządza się protokół z pobrania próbek i protokół z badania poubojowego zwierzęcia.

3. Protokół z pobrania próbek sporządza się w 3 egzemplarzach.

4. Protokół z pobrania próbek wraz z próbkami przekazuje się do zatwierdzonego laboratorium.

§ 8.

Szczegółowe zasady pobierania próbek oraz metody analizy i sposób interpretacji wyników badań są określone w przepisach Unii Europejskiej4*.

§ 9.

W przypadku sprzecznych wyników badań, próbki przesyła się do krajowego laboratorium referencyjnego w celu przeprowadzenia badania rozstrzygającego.

§ 10.

1. Jeżeli w wyniku przeprowadzonego badania stwierdzono obecność substancji niedozwolonych, zatwierdzone laboratorium o fakcie tym powiadamia niezwłocznie właściwego powiatowego i wojewódzkiego lekarza weterynarii.

2. Powiatowy lekarz weterynarii, po otrzymaniu powiadomienia, o którym mowa w ust. 1, przeprowadza postępowanie wyjaśniające, obejmujące:

1) w przypadku gospodarstwa:

a) kontrolę zwierząt w gospodarstwie, w tym zwierząt poszczególnych gatunków, ich płeć, wiek, kierunek użytkowania, oznakowanie - jeżeli dotyczy,

b) sprawdzenie, czy nie ma śladów po implantach lub iniekcjach,

c) sprawdzenie dokumentacji weterynaryjnej i zootechnicznej, ze szczególnym zwróceniem uwagi na rodzaj stosowanych produktów leczniczych, przyrost masy ciała zwierząt, zużycie środków żywienia zwierząt na kilogram przyrostu masy ciała tych zwierząt,

d) sprawdzenie, czy w gospodarstwie nie ma produktów leczniczych, których stosowanie jest niedozwolone lub odbywa się bez kontroli lekarza weterynarii,

e) pobranie próbek od reprezentatywnej grupy zwierząt oraz próbek środków żywienia zwierząt i wody do pojenia zwierząt lub wody, w przypadku ryb, w której były chowane, a następnie przekazanie ich do zatwierdzonego laboratorium;

2) w przypadku zakładu:

a) kontrolę dokumentacji w celu ustalenia pochodzenia produktów, w których stwierdzono obecność substancji niedozwolonych,

b) pobranie próbek do badań, jeżeli produkty znajdują się w zakładzie,

c) powiadomienie właściwych organów Państwowej Inspekcji Sanitarnej, Inspekcji Handlowej i wojskowych organów weterynaryjnych, jeżeli produkty wysłano z zakładu,

d) kontrole w miejscu pochodzenia produktów.

3. Wyniki postępowania wyjaśniającego są przekazywane wojewódzkiemu lekarzowi weterynarii.

4. Podejrzanych zwierząt, zidentyfikowanych i oznakowanych, oraz produktów pochodzących od lub ze zwierząt, do czasu uzyskania wyników badań powtórnie pobranych próbek, nie przemieszcza się bez zgody powiatowego lekarza weterynarii.

5. Niedopuszczalne jest umieszczanie na rynku zwierząt lub produktów, o których mowa w ust. 4.

6. W przypadku potwierdzenia obecności substancji niedozwolonych w powtórnie pobranych od reprezentatywnej grupy zwierząt próbkach, urzędowy lekarz weterynarii:

1) przeprowadza dodatkową kontrolę w gospodarstwie;

2) zwiększa częstotliwość badań przeprowadzanych w gospodarstwie przez okres co najmniej 12 miesięcy;

3) nakazuje ubój tych zwierząt, oddzielnie od pozostałych zwierząt, a następnie przekazanie ich tusz i narządów wewnętrznych do zakładu przetwarzającego materiał wysokiego ryzyka.

7. W przypadku potwierdzenia obecności substancji niedozwolonych w połowie lub większej liczbie pobranych próbek, urzędowy lekarz weterynarii, w uzgodnieniu z posiadaczem zwierząt, może nakazać ubój wszystkich podejrzanych zwierząt w gospodarstwie albo pobranie od nich próbek; czynności te wykonuje się na koszt posiadacza zwierząt.

8. Obecność w pobranych próbkach substancji, które są określone w załączniku nr 1 do rozporządzenia, należących do grupy A, wykrytą przy użyciu metody rutynowej, potwierdza się przy zastosowaniu w zatwierdzonym laboratorium metody referencyjnej.

9. Jeżeli u posiadacza zwierząt wykryto substancje niedozwolone, które są określone w załączniku nr 1 do rozporządzenia, należące do grupy A lub grupy B1 i B2, substancje te zabezpiecza się.

§ 11.

1. Jeżeli w wyniku przeprowadzonego badania stwierdzono przekroczenie dopuszczalnego poziomu pozostałości chemicznych, biologicznych i produktów leczniczych, zatwierdzone laboratorium powiadamia o tym fakcie właściwego powiatowego i wojewódzkiego lekarza weterynarii.

2. Powiatowy lekarz weterynarii, po otrzymaniu powiadomienia, o którym mowa w ust. 1, przeprowadza postępowanie wyjaśniające, które obejmuje:

1) w przypadku gospodarstwa:

a) kontrolę zwierząt w gospodarstwie, w tym zwierząt poszczególnych gatunków, ich płeć, wiek, kierunek użytkowania, oznakowanie - jeżeli dotyczy,

b) kontrolę dokumentacji weterynaryjnej i zootechnicznej, ze szczególnym uwzględnieniem danych dotyczących stosowania u zwierząt produktów leczniczych zawierających substancję wykrytą w wyniku badania,

c) ustalenie sposobu wykorzystania produktów pochodzących od lub ze zwierząt, których umieszczanie na rynku jest niedopuszczalne;

2) w przypadku zakładu:

a) kontrolę dokumentacji zakładu w celu ustalenia pochodzenia produktów, w których stwierdzono obecność pozostałości,

b) pobranie próbek do badań, jeżeli produkty znajdują się w zakładzie,

c) powiadomienie właściwych organów Państwowej Inspekcji Sanitarnej, Inspekcji Handlowej i wojskowych organów weterynaryjnych, jeżeli produkty wysłano z zakładu,

d) kontrolę w miejscu pochodzenia produktów.

3. O wynikach postępowania wyjaśniającego powiatowy lekarz weterynarii informuje wojewódzkiego lekarza weterynarii.

4. Jeżeli w wyniku postępowania wyjaśniającego w gospodarstwie nie ustalono przyczyny przekroczenia dopuszczalnego poziomu pozostałości produktów leczniczych, powtórnie pobiera się próbki od zwierząt i przesyła do zatwierdzonego laboratorium.

5. Jeżeli powtórne badanie potwierdziło przekroczenie dopuszczalnego poziomu pozostałości produktów leczniczych, zwierzęta, zidentyfikowane i oznakowane, nie powinny opuszczać gospodarstwa do czasu upływu okresu karencji właściwego dla substancji farmakologicznie czynnej, zawartej w tym produkcie leczniczym.

6. W przypadku stwierdzenia, że nie przestrzegano okresów karencji danego produktu leczniczego, przez okres co najmniej 6 miesięcy zwiększa się częstotliwość badań w gospodarstwie.

7. W przypadku stwierdzenia przekroczenia dopuszczalnych poziomów pozostałości zanieczyszczeń chemicznych i innych zanieczyszczeń, które są określone w załączniku nr 1 do rozporządzenia, należących do grupy B, a w szczególności metali, pestycydów i polichlorowanych bifenyli, wyniki badań przekazuje się Państwowej Inspekcji Sanitarnej, Inspekcji Handlowej i wojskowym organom weterynaryjnym oraz przez okres co najmniej 6 miesięcy zwiększa się częstotliwość badań w gospodarstwie.

§ 12.

1. Urzędowy lekarz weterynarii w przypadku podejrzenia lub stwierdzenia w rzeźni:

1) podawania zwierzętom substancji niedozwolonych:

a) nakazuje ubój tych zwierząt oddzielnie od pozostałych zwierząt,

b) zatrzymuje ich tusze i narządy wewnętrzne w celu pobrania próbek,

c) nakazuje przekazanie tusz i narządów wewnętrznych zwierząt, od których pobrano próbki, do zakładu przetwarzającego materiał wysokiego ryzyka - w przypadku potwierdzenia lub obecności substancji niedozwolonych w próbkach, o których mowa w lit. b;

2) nieprzestrzegania u zwierząt okresu karencji danego produktu leczniczego:

a) ustala termin uboju tych zwierząt z uwzględnieniem czasu upływu okresu karencji właściwego dla substancji farmakologicznie czynnej zawartej w produkcie leczniczym albo

b) nakazuje ubój tych zwierząt przed upływem okresu karencji właściwego dla substancji farmakologicznie czynnej zawartej w tym produkcie leczniczym.

2. W przypadku gdy nie jest możliwe przetrzymywanie zwierząt w rzeźni do czasu upływu okresu karencji przy zachowaniu warunków zgodnych z przepisami o ochronie zwierząt, tusze i narządy wewnętrzne zabezpiecza się do czasu uzyskania wyników badań.

§ 13.

1. Badaniom pozostałości skażeń promieniotwórczych radioizotopami cezu poddaje się mięso z bydła, świń, owiec, zwierząt łownych, drobiu oraz ryby, jaja kurze i mleko krowie.

2. Do badań, o których mowa w ust. 1, pobiera się losowo co kwartał w każdym województwie po 3 próbki o masie 1 kilograma, pochodzące z gospodarstw lub zakładów.

3. Wojewódzcy lekarze weterynarii sporządzają zestawienia wyników przeprowadzonych badań skażeń promieniotwórczych i przekazują Głównemu Lekarzowi Weterynarii w terminie do dnia 31 stycznia następnego roku kalendarzowego za rok poprzedni.

§ 14.

Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem uzyskania przez Rzeczpospolitą Polską członkostwa w Unii Europejskiej.

Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi:
W. Olejniczak

* Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi kieruje działem administracji rządowej - rolnictwo, na podstawie § 1 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 29 marca. 2002 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi (Dz. U. Nr 32, poz. 305).
** Przepisy niniejszego rozporządzenia wdrażają do prawa polskiego postanowienia dyrektywy 96/23/WE z dnia 29 kwietnia 1996 r. w sprawie środków monitorowania niektórych substancji i ich pozostałości u żywych zwierząt i w produktach pochodzenia zwierzęcego (Dz. Urz. WE L 125, z 23.05.1996 r.), decyzji 97/747/WE z dnia 27 października 1997 r. ustanawiającej poziomy i częstotliwość pobierania próbek przewidzianych przez dyrektywę 96/23/WE w sprawie kontroli niektórych substancji i ich pozostałości w niektórych produktach zwierzęcych (Dz. Urz. WE L 303, z 6.11.1997 r.), decyzji 98/179/WE z dnia 23 lutego 1998 r. ustanawiającej szczegółowe zasady pobierania próbek do celów monitorowania niektórych substancji i ich pozostałości u żywych zwierząt i w produktach pochodzenia zwierzęcego (Dz. Urz. WE L 65, z 5.3.1998 r.). Dane dotyczące ogłoszenia aktów prawa Unii Europejskiej, zamieszczone w niniejszym rozporządzeniu, z dniem uzyskania przez Rzeczpospolitą Polską członkostwa w Unii Europejskiej, dotyczą ogłoszenia tych aktów w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej - wydanie specjalne.
*** Rozporządzenie 2377/90/EWG z dnia 26 czerwca 1990 r. określające procedurę Wspólnoty dla ustalenia maksymalnych limitów pozostałości weterynaryjnych produktów leczniczych w żywności pochodzenia zwierzęcego (Dz. Urz. WE L 224, z 18.08.1990 r.), dyrektywa 96/22/WE z dnia 29 kwietnia 1996 r. dotycząca zakazu stosowania w chowie zwierząt niektórych substancji o działaniu hormonalnym lub tyreostatycznym oraz substancji beta-agonistycznych (Dz. Urz. WE L 125, z 25.05.1996 r.), dyrektywa 96/23/WE z dnia 29 kwietnia 1996 r. w sprawie środków monitorowania niektórych substancji i ich pozostałości u żywych zwierząt i w produktach pochodzenia zwierzęcego (Dz. Urz. WE L 125, z 23.05.1996 r.), decyzja 99/879/WE z dnia 17 grudnia 1999 r. w sprawie wprowadzania na rynek i aplikowania somatotropiny bydła (BTS) (Dz. Urz. WE L 331, z 23.12.1999 r.).
**** Decyzja 98/179/WE z dnia 23 lutego 1998 r. ustanawiająca szczegółowe zasady pobierania próbek do celów monitorowania niektórych substancji i ich pozostałości u żywych zwierząt i w produktach pochodzenia zwierzęcego (Dz. Urz. WE L 65, z 5.3.1998 r.) i decyzja 2002/657/WE z dnia 12 sierpnia 2002 r. wdrażająca dyrektywę 96/23/WE dotyczącą wymagań dla metod analitycznych i interpretacji otrzymywanych wyników (Dz. Urz. WE L 221, z 17.08.2002 r.).

Załączniki do rozporządzenia
Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi
z dnia 19 kwietnia 2004 r. (poz. 723)

(w trakcie opracowywania)

Załącznik nr 1

Załącznik nr 2

Załącznik nr 3