ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ROLNICTWA I ROZWOJU WSI

643

z dnia 2 kwietnia 2004 r.

w sprawie kwalifikacji osób uprawnionych do zawodowego uboju oraz dopuszczalnych metod uboju i uśmiercania zwierząt2)

Na podstawie art. 34 ust. 6 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt (Dz. U. z 2003 r. Nr 106, poz. 1002) zarządza się, co następuje:

§ 1.

Rozporządzenie określa:

1) kwalifikacje osób uprawnionych do zawodowego uboju;

2) dopuszczalne metody uboju i uśmiercania zwierząt.

§ 2.

Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o:

1) unieruchamianiu - rozumie się przez to metody ograniczające ruchy zwierzęcia w celu dokonania efektywnego jego ogłuszenia lub uśmiercenia;

2) uśmierceniu - rozumie się przez to ubój oraz każdą inną czynność powodującą śmierć zwierzęcia.

§ 3.

1. Unieruchamianie, ogłuszanie, uśmiercanie lub wykrwawianie zwierząt przeprowadzają osoby posiadające:

1) ukończone 18 lat;

2) wykształcenie co najmniej zasadnicze zawodowe;

3) trzymiesięczną praktykę na stanowisku ubojowym odbytą pod stałym nadzorem osoby posiadającej kwalifikacje do zawodowego uboju, wyznaczonej przez właściciela zakładu, w którym dokonuje się uboju zwierząt.

2. Zaświadczenie potwierdzające kwalifikacje, o których mowa w ust. 1 pkt 3, jest przechowywane w zakładzie.

§ 4.

Zwierzęta w czasie unieruchamiania, ogłuszania, uboju lub uśmiercania chroni się przed stresem, bólem lub cierpieniem.

§ 5.

1. Zwierzęta jednokopytne, przeżuwacze, świnie, króliki i drób, dostarczone bezpośrednio do ubojni w celu uboju, unieruchamia się, ogłusza lub uśmierca oraz wykrwawia.

2. Ze zwierzętami, które nie są uśmiercane bezpośrednio po dostarczeniu do ubojni, postępuje się w sposób, który jest określony w załączniku nr 1 do rozporządzenia.

§ 6.

1. Zwierzęta, o których mowa w § 5 ust. 1, unieruchamia się w sposób zapobiegający zadawaniu im bólu, cierpień lub urazów.

2. Kończyn zwierząt nie krępuje się, a zwierząt przed ogłuszeniem lub uśmierceniem nie podwiesza się.

3. Drób lub króliki można podwieszać przed ogłuszeniem, przy czym podczas ich ogłuszania ciało zwierzęcia powinno być rozluźnione w celu zapewnienia całkowitego i natychmiastowego pozbawienia wrażliwości na ból.

4. Nie jest podwieszeniem, o którym mowa w ust. 2, trzymanie zwierząt w urządzeniach unieruchamiających.

5. Zwierzęta, które ogłusza się z zastosowaniem mechanicznych lub elektrycznych urządzeń przykładanych do głowy, unieruchamia się w taki sposób, aby efekt ogłuszenia został osiągnięty w jak najkrótszym czasie.

6. Do ogłuszania koni lub bydła mogą być stosowane urządzenia ograniczające ruchy głowy.

7. Niedopuszczalne jest stosowanie urządzeń do elektronarkozy do unieruchamiania i przepędzania zwierząt.

§ 7.

1. Zwierzęta, o których mowa w § 5 ust. 1, przed ubojem ogłusza się przez zastosowanie:

1) pistoletu bolcowego;

2) urządzenia udarowego;

3) pałki - w przypadku małych partii królików;

4) elektronarkozy;

5) dwutlenku węgla.

2. Szczegółowe sposoby stosowania urządzeń i metod, o których mowa w ust. 1, są określone w załączniku nr 2 do rozporządzenia.

3. Zwierzęta ogłusza się wyłącznie w przypadku, gdy można przystąpić do wykrwawiania przed upływem czasu określonego w § 9.

§ 8.

1. Zwierzęta, o których mowa w § 5 ust. 1, uśmierca się przez:

1) użycie broni palnej;

2) porażenie prądem;

3) zastosowanie dwutlenku węgla;

4) zastosowanie komory próżniowej;

5) obcięcie głowy;

6) złamanie karku.

2. W komorze próżniowej uśmierca się wyłącznie bażanty i przepiórki pochodzące z hodowli fermowych.

3. Szczegółowe sposoby stosowania urządzeń i metod uśmiercania zwierząt, o których mowa w ust. 1, są określone w załączniku nr 3 do rozporządzenia.

§ 9.

1. Wykrwawianie zwierząt:

1) rozpoczyna się po ich ogłuszeniu, przy czym nie później niż:

a) 60 sekund - w przypadku bydła i jednokopytnych,

b) 15 sekund - w przypadku owiec i kóz,

c) 10 sekund - w przypadku świń wykrwawianych w pozycji leżącej,

d) 20 sekund - w przypadku świń wykrwawianych w pozycji wiszącej,

e) 15 sekund - w przypadku pozostałych zwierząt ciepłokrwistych;

2) kończy się przed odzyskaniem przez zwierzę świadomości;

3) powinno być obfite i całkowite oraz wykonane w możliwie najkrótszym czasie przez nacięcie co najmniej jednej tętnicy szyjnej lub naczyń z niej wychodzących.

2. Przed zakończeniem wykrwawiania zwierząt:

1) nie przeprowadza się żadnych czynności związanych z obróbką poubojową;

2) nie stosuje się pobudzenia elektrycznego.

3. W przypadku gdy jedna osoba wykonuje czynności ogłuszania, podwieszania i wykrwawiania, wszystkie te czynności wykonuje się kolejno na jednym zwierzęciu, a następnie przystępuje się do ich wykonywania na następnym zwierzęciu.

4. W przypadku wystąpienia awarii urządzenia używanego do wykrwawiania drobiu, ogłuszoną partię drobiu niezwłocznie poddaje się wykrwawiania przy użyciu noża.

§ 10.

1. Zwierzęta, o których mowa w § 5 ust. 1, poddawane ubojowi poza ubojnią, unieruchamia się, ogłusza i wykrwawia w sposób określony w § 6, 7 i 9.

2. Przepisu ust. 1 nie stosuje się do drobiu, królików, świń, owiec i kóz poddawanych ubojowi na potrzeby własne gospodarstwa, przy czym świnie, owce i kozy ogłusza się przed wykrwawieniem.

3. Uboju świń, owiec i kóz w gospodarstwach dokonują wyłącznie osoby posiadające kwalifikacje, o których mowa w § 3.

§ 11.

Do zwierząt, o których mowa w § 5 ust. 1, poddawanych ubojowi lub uśmierceniu związanemu ze zwalczaniem chorób zakaźnych zwierząt stosuje się przepisy § 7 i 8.

§ 12.

1. Zwierzęta futerkowe z gatunków lis pospolity, lis polarny, norka, tchórz, jenot, nutria, szynszyla i królik uśmierca się przez zastosowanie:

1) urządzeń działających mechanicznie powodujących penetrację mózgu;

2) środka znieczulającego w dawce śmiertelnej;

3) porażenia prądem powodującego zatrzymanie akcji serca;

4) chloroformu;

5) dwutlenku węgla;

6) tlenku węgla.

2. Szczegółowe sposoby stosowania urządzeń i metod, o których mowa w ust. 1, są określone w załączniku nr 4 do rozporządzenia.

§ 13.

1. Jednodniowe pisklęta ptaków z gatunków: kura, kaczka, gęś, indyk, bażant, przepiórka, perlica, kaczka piżmowa, struś uśmierca się w wylęgarniach przez zastosowanie:

1) urządzeń mechanicznych powodujących natychmiastową śmierć;

2) dwutlenku węgla.

2. Zarodki gatunków ptaków, wymienionych w ust. 1, uśmierca się w sposób określony w ust. 1 pkt 1.

3. Urządzenie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1:

1) jest wyposażone w szybko obracające się ostrza lub wypustki z polistyrenu;

2) ma wydajność wystarczającą do natychmiastowego uśmiercenia wszystkich umieszczonych w nim ptaków.

4. Ptaki uśmiercane przez zastosowanie dwutlenku węgla umieszcza się, do czasu stwierdzenia ich śmierci, w atmosferze o najwyższym osiągalnym stężeniu gazu, dostarczonego przez 100% źródło dwutlenku węgla.

§ 14.

1. Zwierzęta używane w procedurach doświadczalnych uśmierca się przez:

1) iniekcję śmiertelnej dawki środka stosowanego do narkozy lub eutanazji;

2) zastosowanie środków używanych do narkozy wziewnej;

3) użycie broni palnej lub pistoletu bolcowego - w przypadku dużych ssaków i gadów;

4) uderzenie w głowę powodujące utratę świadomości w połączeniu ze skrwawieniem lub zniszczeniem mózgu - w przypadku ryb, płazów, małych gadów, ptaków, królików, świnek morskich, szczurów, chomików i myszy;

5) macerację w urządzeniu, o którym mowa w § 13 ust. 1 pkt 1 - w przypadku ptaków mających nie więcej niż 72 godziny życia;

6) obcięcie głowy - w przypadku ryb, płazów, gadów, ptaków, gryzoni i królików o masie ciała nie-przekraczającej 300 g, przy czym zwierzęta zimnokrwiste ogłusza się uprzednio;

7) dyslokację kręgów szyjnych - w przypadku płazów, gadów, ptaków i ssaków o masie ciała nie-przekraczającej 150 g;

8) porażenie prądem - w przypadku ryb, płazów, ptaków, świń, owiec, kóz, cieląt i królików;

9) zastosowanie środków chemicznych wchłaniających się przez skórę i skrzela - w przypadku zwierząt wodnych.

2. Zwierzęta domowe uśmierca się w sposób określony w ust. 1 pkt 1.

§ 15.

Przepisów § 10-14 nie stosuje się do zwierząt, które niezwłocznie uśmierca się w przypadku zagrożenia zdrowia publicznego.

§ 16.

1. Ranne lub chore zwierzęta poddaje się ubojowi lub uśmierca w miejscu, w którym się znajdują.

2. Przepisu ust. 1 nie stosuje się do zwierząt przewożonych do uboju sanitarnego.

3. Transport zwierząt, o których mowa w ust. 2, odbywa się w warunkach nienarażających ich na dodatkowe cierpienia.

§ 17.

Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 7 dni od dnia ogłoszenia.3)

Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi:
W. Olejniczak

* Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi kieruje działem administracji rządowej - rolnictwo, na podstawie § 1 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 29 marca 2002 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi (Dz. U. Nr 32, poz. 305).
** Przepisy niniejszego rozporządzenia wdrażają do prawa polskiego postanowienia dyrektywy 93/119/EWG z dnia 22 grudnia 1993 r. w sprawie ochrony zwierząt podczas uboju lub zabijania (Dz. Urz. WE L 340, 2 31.12.93 r.). Dane dotyczące ogłoszenia aktu prawa Unii Europejskiej, zamieszczonego w niniejszym rozporządzeniu, z dniem uzyskania przez Rzeczpospolitą Polską członkostwa w Unii Europejskiej, dotyczą ogłoszenia tego aktu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej - wydanie specjalne.
*** Niniejsze rozporządzenie było poprzedzone rozporządzeniem Ministra Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 26 kwietnia 1999 r. w sprawie kwalifikacji osób uprawnionych do zawodowego uboju, dopuszczalnych metod uśmiercania zwierząt stosownie do gatunku oraz organów uprawnionych do kontroli działalności osób, które zawodowo trudnią się ubojem zwierząt lub dokonują uboju w ramach działalności hodowlanej bądź gospodarczej (Dz. U. Nr 47, poz. 469), które na podstawie art. 6 ustawy z dnia 6 czerwca 2002 r. o zmianie ustawy o ochronie zwierząt (Dz. U. Nr 135, poz. 1141) utraciło moc z dniem 29 września 2003 r.

Załączniki do rozporządzenia
Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi
z dnia 2 kwietnia 2004 r. (poz. 643)

Załącznik nr 1

Załącznik nr 2

Załącznik nr 3

Załącznik nr 4