Renty strukturalne

Renty strukturalne to innymi słowy wczesne emerytury dla rolników , którzy znajdują się w wieku przedemerytalnym, a zdecydują się w całości przekazać swoje grunty na powiększenie innego gospodarstwa, lub trwale przekazać swoim następcom. Przeznaczone są dla małżeństw prowadzących wspólne gospodarstwa rolne, samotnych rolniczek i rolników, lub rolników, których współmałżonek pracuje poza rolnictwem. Renta strukturalne nie ma nic wspólnego z rentą inwalidzką; jest rodzajem emerytury ( wynagrodzenia za całe życie ciężkiej pracy). 

Wspieranie wcześniejszego przechodzenia na emeryturę w rolnictwie będzie przyczyniało się do realizacji następujących celów:

• zapewnienie dochodu starszym rolnikom, którzy decydują się na zaprzestanie gospodarowania,
• wydzielenie fragmentów terenów rolnych dla produkcji nierolniczej, tam gdzie produkcja rolnicza przy zachowaniu rentowności nie jest możliwa.

Osoby kwalifikujące się do uzyskania rent strukturalnych

Warunkiem otrzymania renty jest złożenie przez rolnika lub małżeństwo rolników odpowiedniego wniosku do KRUS. Renta strukturalna nie należy się automatycznie. Aby skorzystać z programu należy spełniać następujące warunki (jednocześnie): 

• posiadać lub prowadzić wspólnie ze współmałżonkiem gospodarstwo rolne o powierzchni, co najmniej 3 hektary użytków rolnych (liczymy tu hektary fizyczne, z wyłączeniem powierzchni zajmowanej przez budynki gospodarcze i mieszkalne), 
• mieć ukończone 55 lat, ale nie więcej niż 60 (kobieta) lub 65 (mężczyzna). Jeśli różnica wieku między współmałżonkami jest duża (np. mężczyzna 55 lat, kobieta 40 lat) – renta zostanie wyliczona tylko dla jednego ze współmałżonków, drugi zaś – za obopólną zgodą – pozostanie na jego utrzymaniu do czasu nabycia uprawnień emerytalnych, lub może sobie znaleźć własny dochód po oddaniu ich wspólnego gospodarstwa,  
• prowadzić działalność rolniczą w gospodarstwie rolnym, od co najmniej 10 lat przed złożeniem wniosku o rentę strukturalną,
• podlegać ubezpieczeniu społecznemu rolników z mocy ustawy, przez co najmniej 5 lat (również w dniu złożenia wniosku o rentę strukturalną).

Przejmujący gospodarstwo

Swoje gospodarstwo role właściciel może przekazać:

1. osobie fizycznej (nie będącej jego małżonkiem) - na powiększenie innego gospodarstwa rolnego lub osobie poniżej 40 roku życia (młodemu rolnikowi), która dotychczas nie prowadziła działalności rolniczej na własny rachunek, a która ma odpowiednie umiejętności zawodowe do prowadzenia takiej działalności (5-letni staż pracy w gospodarstwie i ubezpieczenie w KRUS, lub wykształcenie rolnicze), 
2. osobie prawnej, lub jednostce organizacyjnej nie posiadającej osobowości prawnej, jeżeli działalność rolnicza należy do zakresu jej działania,  
3. do wykorzystania do celów naukowych lub doświadczalnych - osobie prawnej lub jednostce organizacyjnej nie posiadającej osobowości prawnej
4. do zalesiania - Lasom Państwowym,
5. w celach innych niż rolnicze - na rzecz jednostek samorządu terytorialnego, zgodnie z planem zagospodarowania przestrzennego,  
6. do zagospodarowania przez Agencję Własności Rolnej Skarbu Państwa, zgodnie z przepisami o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa.

Przekazanie gospodarstwa

Gospodarstwo może być przekazane w sposób trwały (aktem notarialnym) lub w formie pisemnej umowy dzierżawy, zawartej, na co najmniej 10 lat, zarejestrowanej w ewidencji gruntów i budynków. Gospodarstwo może być przekazane w sposób trwały lub w formie  dzierżawy na powiększenie jednego lub kilku gospodarstw rolnych, w celu poprawy ich żywotności ekonomicznej (tj. uzyskania powierzchni użytków rolnych przekraczającej obszar średniego gospodarstwa rolnego w danym województwie i nie mniejszej niz. 75 % obszaru UR średniego gospodarstwa rolnego w kraju). Gospodarstwo musi być przekazane w sposób trwały (aktem notarialnym, przez sprzedaż lub notarialnie następcy), jeżeli jest przekazywane: 

1. osobie prawnej, lub jednostce organizacyjnej nie posiadającej osobowości prawnej, Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa - w drodze decyzji administracyjnej,
2. zstępnemu lub pasierbowi,
3. osobie pozostającej z przekazującym we wspólnym gospodarstwie domowym, 
4. małżonkowi zstępnego, pasierba lub osoby pozostającej z przekazującym we wspólnym gospodarstwie domowym.

Jeżeli gospodarstwo jest przekazywane następcy, musi być przekazane w całości i wyłącznie w sposób trwały, zgodnie z kryterium poprawy żywotności ekonomicznej. W programie rent strukturalnych następcy można przekazać tylko takie gospodarstwo, którego powierzchnia UR przekracza średnią gospodarstwa rolnego w danym województwie i nie mniejszej niz. 75 % obszaru UR średniego gospodarstwa rolnego w kraju (dane te można uzyskać np. w ośrodkach doradztwa rolniczego). Po przekazaniu gospodarstwa uprawniony do renty strukturalnej musi zaprzestać prowadzenia towarowej działalności rolniczej, ale może użytkować, na zaspokojenie potrzeb własnych i rodziny działkę, która w rozumieniu przepisów o podatku rolnym nie stanowi gospodarstwa rolnego (tj. nie przekracza wraz z siedliskiem powierzchni 1 ha fizycznego lub 1 ha przeliczeniowego).

Sposób wypłacania renty strukturalnej  

Renta strukturalna będzie wypłacana, co miesiąc, w trybie określonym w decyzji, ale nie dłużej niż przez 10 lat. W przypadku, gdy do pobierania renty uprawnione jest małżeństwo rolników, renta jest wypłacana jako jedna płatność (razem dla obojga). Renta będzie wypłacana na konto, nie do ręki. 

Warunki wstrzymania, odebrania lub zmniejszenia  renty strukturalnej     

W przypadku nabycia przez uprawnionego do renty strukturalnej  prawa do:

• emerytury ustawowej - renta strukturalna zostanie pomniejszona o kwotę emerytury,  
• renty inwalidzkiej - uprawnionemu wypłaca się jedno, wybrane przez niego świadczenie,
• w przypadku podjęcia przez uprawnionego pracy zarobkowej renta strukturalna podlega zawieszeniu w całości, bez względu na wysokość uzyskiwanego dochodu. 
• w przypadku śmierci uprawnionego do renty strukturalnej - świadczenie będzie wypłacane jego współmałżonkowi (pomniejszone o dodatek na małżonka) jednak nie dłużej niż do dnia, do którego świadczenie pobierałby uprawniony.    

Wysokość renty strukturalnej 

Podstawowa wysokości renty strukturalnej wynosić będzie 250 % najniższej emerytury (od 1 marca 2003 roku najniższa emerytura wynosi 552,63 zł). Wysokość tego świadczenia może ulegać zmianie w przypadku zmiany wysokości najniższej emerytury, na zasadach i w terminach określonych w przepisach o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Podstawowa wysokość renty strukturalnej będzie zwiększona o 150 % kwoty najniższej emerytury, jeśli wnioskodawca pozostaje w związku małżeńskim i jednocześnie spełnione są  następujące warunki:

• gospodarstwo role przekazane w ramach programu rent strukturalnych stanowiło źródło utrzymania dla obojga małżonków,
• oboje małżonkowie w dniu przekazania gospodarstwa rolnego spełniają jednocześnie warunki dla beneficjenta,
•  małżonek wnioskodawcy nie ma własnych źródeł dochodu (z tytułu wykonywania pracy zarobkowej, prowadzenia działalności pozarolniczej albo świadczenia o charakterze emerytalno-rentowym z ubezpieczenia lub zaopatrzenia emerytalnego).

Jeżeli grunty zostały przekazane w sposób trwały, tzn. w formie sprzedaży lub darowizny (aktem notarialnym) na powiększenie jednego lub kilku gospodarstw już istniejących - wysokość renty strukturalnej może ulec zwiększeniu o 2 % kwoty najniższej emerytury za każdy przekazany pełny hektar UR osobie fizycznej, ale nie więcej niż za 20 ha.

Wysokość renty ulega zwiększeniu o następne 2 % kwoty najniższej emerytury od każdego pełnego hektara UR (nie więcej niż za 20 ha), jeżeli osoba przejmująca aktem notarialnym jest młodym rolnikiem, czyli w wieku poniżej 40 lat. Maksymalna wysokość renty strukturalnej może wynieść 480 % kwoty najniższej emerytury (na dzień dzisiejszy byłoby to 2 652,62 zł miesięcznie, gdyby małżeństwo rolników przekazało w sposób trwały gospodarstwo o powierzchni 20 ha UR młodemu rolnikowi)

Należy jednak pamiętać, że z renty strukturalnej potrącona zostanie zaliczka na podatek dochodowy oraz składka na fundusz emerytalno-rentowy rolników i ubezpieczenie zdrowotne na zasadach ogólnych (tak jak w przypadku emerytur z ubezpieczenia społecznego), a jeśli świadczenie będzie zawierało zwiększenie na małżonka - składki będą musiały być odprowadzane przez dwie osoby.   

Schemat obliczania wysokości renty strukturalnej

250 % + 150 %* + 2 % x ha UR** + 2 % x ha UR*** = max 480 %

*    dodatek na współmałżonka

**  liczba pełnych ha UR przekazanych notarialnie (dodatek maksymalnie za 20 ha)

***  liczba pełnych ha UR przekazanych notarialnie młodemu rolnikowi (dodatek maksymalnie za 20 ha) – w dn. 1.03.2003 r.

Przykład – Wojciech i Janina Malinowcy

Pan Wojciech Malinowski ma 56 lat i posiada gospodarstwo rolne o powierzchni 11,8 ha, na którym gospodaruje wraz ze swoją o rok młodszą żoną i dwudziestoletnim synem. Planują przekazać swoje gospodarstwo następcy – synowi, który właśnie ukończył technikum rolnicze. Czy będą mogli ubiegać się o rentę strukturalną? Oczywiście, gdyż są w wieku przedemerytalnym, posiadają gospodarstwo o powierzchni powyżej 3 ha, które było ich jedynym źródłem dochodu. Przysługuje im zatem renta strukturalna w wysokości 250% najniższej emerytury, powiększona o dodatek na współmałżonka w wysokości 150% najniższej emerytury, a w związku z tym, że gospodarstwo zostanie przekazane synowi w sposób trwały (notarialne), a ich syn ma odpowiednie kwalifikacje rolnicze i nie przekroczył wieku 40 lat, wysokość ich renty będzie powiększona o 4% najniższej emerytury od każdego przekazanego pełnego hektara UR (czyli o 44%). W sumie ich renta strukturalna będzie wynosiła 444% najniższej emerytury. Obecnie najniższa emerytura wynosi 552. 63 zł. Państwo Malinowscy otrzymaliby, zatem rentę strukturalną w wysokości  2 453,68 zł. 

Wysokość renty państwa Malinowskich została obliczona w następujący sposób:

• 250% najniższej emerytury "za gospodarstwo",
• 150% najniższej emerytury "na współmałżonka",
• 22% za przekazanie w sposób trwały 11 pełnych hektarów UR (Malinowscy przekazali 11,8 ha, lecz liczymy pełne hektary – więc 11 ha x 2%),
• 22% za przekazanie w sposób trwały 11 pełnych hektarów UR młodemu rolnikowi (11 ha x 2%).

Łączna renta strukturalna dla państwa Malinowskich wynosi: 552,63 x 444: 100 = 2 453,68 zł miesięcznie na oboje współmałżonków. Należy jednak pamiętać, że z renty strukturalnej potrącona zostanie zaliczka na podatek dochodowy oraz składki na dwie osoby na fundusz emerytalno- rentowy rolników i ubezpieczenie zdrowotne na zasadach ogólnych (takich jak w przypadku emerytur z ubezpieczenia społecznego). Po dokonaniu tych odliczeń Malinowscy otrzymaliby razem netto 1 878,95 zł miesięcznie.  

Wyraź swoją opinię