NIK pozytywnie o wykorzystaniu środków przez społeczności wiejskie

Najwyższa Izba Kontroli pozytywnie oceniła wykorzystanie pieniędzy przez lokalne społeczności wiejskie w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich w latach 2007-2013. Zdaniem NIK, mimo nieprawidłowości, pieniądze zostały wykorzystane zgodnie z przeznaczeniem.
"W ocenie Najwyższej Izby Kontroli właściwie wykorzystano środki publiczne na realizację działań osi Leader w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich (PROW) na lata 2007-2013" - czytamy w środowej informacji NIK.

Zdaniem Izby, środki wykorzystano zgodnie z ich przeznaczeniem, m.in. na budowę i remonty obiektów publicznych na terenach wiejskich, organizację szkoleń i innych przedsięwzięć o charakterze edukacyjnym, promocję i organizację lokalnej twórczości kulturalnej, zaspokajanie potrzeb społecznych w zakresie turystyki, sportu i rekreacji oraz zachowania dziedzictwa kulturowego.

Głównym celem kontroli NIK, było sprawdzenie wydawania środków publicznych w jednej z osi programu osi Leader. Opiera się ona na tzw. lokalnych grupach działania (LGD), składających się z przedstawicieli sektora publicznego, gospodarczego i społecznego. Ich zadaniem w ramach PROW, było opracowanie i realizacja lokalnych strategii rozwoju - "innowacyjnych projektów łączących zasoby ludzkie, naturalne, kulturowe, historyczne, itp., wiedzę i umiejętności przedstawicieli trzech sektorów: publicznego, gospodarczego i społecznego" - czytamy w raporcie NIK.

Stwierdzone przez Izbę nieprawidłowości po stronie urzędów marszałkowskich, dotyczyły nieprzestrzegana terminów rozpatrywania wniosków i skomplikowanie procedur przyznawania pomocy dla małych projektów.

"(...) słabym punktem realizacji osi Leader, było nieprawidłowe prowadzenie postępowań w sprawie przyznania pomocy, w szczególności dotyczących małych projektów. Skomplikowane procedury i nieskuteczne doradztwo nie sprzyjały bardziej efektywnemu wykorzystaniu środków finansowych przewidzianych na ten cel. Ponadto niewystarczające były działania informacyjno-promocyjne w tym zakresie wśród społeczności lokalnej" - poinformowała Izba.

Z kolei po stronie lokalnych grup działania, NIK zauważył przede wszystkim nieprzestrzeganie kryteriów wybierania projektów, naruszenia zasady bezstronności w ich wyborze, oraz nieprawidłowym informowaniu beneficjentów o wynikach oceny wniosków.

NIK uzasadniał podjęcie kontroli niskim poziomem wykorzystania środków publicznych w ramach jednej z osi programu - osi Leader - który pod koniec 2013 r. wyniósł jedynie 47,5 proc., i był najniższy z pośród wszystkich osi PROW. Izba zwracała także uwagę, na zbyt skomplikowane procedury ubiegania się o wsparcie, szczególnie dla małych projektów, oraz na nieterminowość rozpatrywania wniosków o pomoc.

Pozytywna ocena działań LGD przez NIK, wynika z podjętej w 2014 r. intensyfikacji działania na rzecz pełnego wykorzystania środków publicznych, w wyniku której realizacja płatności pod koniec 2014r. wzrosła do 62,1 proc. limitu środków.

Jak poinformował NIK, w połowie 2014 r., w Polsce funkcjonowało 335 takich grup, które objęły swoim działaniem w 2146 gmin. 70 proc. składanych przez nie wniosków o dofinansowanie dotyczyło projektów małych (44056 projektów), "jednak kwota złożonych wniosków, w ramach tych projektów, stanowiła zaledwie 19 proc. łącznej kwoty wniosków złożonych w ramach tej osi PROW 2007-2013".

Wśród kontrolowanych instytucji znalazło się Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, urzędy marszałkowskie w sześciu województwach: lubelskim, mazowieckim, małopolskim, opolskim, śląskim i zachodniopomorskim; oraz 11 lokalnych grup działania z wymienionych województw.

Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 był finansowany w ramach II filara Wspólnej Polityki Rolnej. Jego wdrożeniem zajmowała się Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Dysponował on budżetem w wysokości 17,4 mld euro, zarówno z funduszy unijnych (13,4 mld euro), jak i krajowych (4 mld euro). Środki te, miały być przeznaczane m.in. na przyspieszenie modernizacji gospodarstw rolnych, podwyższanie konkurencyjności przetwórstwa spożywczego i jakości żywności oraz ożywienie przemian w rolnictwie i rynku ziemi przez przyznawanie rent strukturalnych i premii.