Niekontrolowani kontrolerzy

Wywiad skarbowy uzyska uprawnienia podobne do służb specjalnych, ale będzie działał nieco swobodniej.

Na rozpoczynającym się w najbliższą środę posiedzeniu Senat rozpatrzy ustawę reformującą aparat skarbowy (tzw. ustawa o wojewódzkich kolegiach skarbowych). Zmienia ona niemal 30 innych ustaw dotyczących funkcjonowania służb skarbowych. Najbardziej kontrowersyjne są w niej nowe przepisy dotyczące uprawnień kontroli skarbowej, a także wywiadu skarbowego. Kontrola skarbowa będzie mogła inwigilować obywateli, ale nie będzie się musiała tłumaczyć ze swych działań tak jak służby specjalne.

Nowe przepisy o uprawnieniach wywiadu skarbowego w znacznej części skopiowano z ustawy o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Agencji Wywiadu. Jednak w odróżnieniu od szefów tych służb, generalny inspektor kontroli skarbowej nie będzie musiał przedstawiać premierowi planu działania na kolejny rok. Zebranych w toku kontroli operacyjnej materiałów nie będzie musiał przedstawiać prokuratorowi generalnemu, co – zdaniem posłów sejmowej opozycji – może służyć manipulowaniu zebranym materiałem.

Co więcej, mimo posiadania uprawnień wywiadowczych, kontrola skarbowa nie będzie podlegała ocenie przez działające przy rządzie Kolegium ds. Służb Specjalnych. Przepisy o służbach specjalnych ograniczają ich funkcjonariuszom możliwość prowadzenia działalności gospodarczej tak jak osobom na kierowniczych stanowiskach w urzędach państwowych. Takich ograniczeń nie mają pracownicy wywiadu skarbowego.

Sejmowa opozycja (PiS i PO) w trakcie prac sejmowych dostrzegła te bulwersujące szczegóły i zgłosiła kilkadziesiąt poprawek do projektu ustawy. Sejm przyjął tylko jedną, nakazującą generalnemu inspektorowi kontroli skarbowej składać parlamentowi coroczną ogólną informację o działalności wywiadu skarbowego.

Obradująca niedawno nad sejmową ustawą senacka Komisja Gospodarki i Finansów Publicznych zaproponowała wprawdzie kilka poprawek do ustawy, lecz mają one głównie charakter redakcyjny. Nie próbowano zmienić kontrowersyjnych przepisów o nowych uprawnieniach kontroli skarbowej. Komisja proponuje natomiast, by ustawa weszła w życie 1 września br., zamiast 1 lipca, jak uchwalił Sejm.