Od 1 kwietnia 2011 r. obowiązuje większość przepisów znowelizowanej ustawy o podatku od towarów i usług. Zmieniają się stawki VAT stosowane m.in. na żywe zwierzęta, owies, wyroby ciastkarskie, chleb czy odzież dziecięcą. Trzeba też przeanalizować zmiany wprowadzone w katalogu zwolnień od podatku. Część można stosować wstecznie.
Ten rok jest wyjątkowo trudny dla przedsiębiorców. Co parę miesięcy wprowadzane są zmiany w ustawie o VAT. I nie są to zmiany kosmetyczne. Jeszcze podatnicy nie oswoili się z nowymi regulacjami, które obowiązują od 1 stycznia, a już od dziś zaczynają obowiązywać kolejne. Prezydent 24 marca podpisał ustawę nowelizującą z 18 marca 2011 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy – Prawo o miarach ustawy. Została ona opublikowana w Dzienniku Ustaw nr 64, poz. 332.
Dziś prezentujemy nowelizację w pigułce, aby jej stosowanie było łatwiejsze.
Nieodpłatne przekazania
Od 1 kwietnia opodatkowane VAT zostały wszelkie nieodpłatne przekazania towarów, bez względu na to, czy związane są z działalnością gospodarczą podatnika, czy nie. Przed zmianą przepisów w tym pierwszym przypadku bezpłatne wydania nie podlegały VAT.
– Nowelizacja w tym zakresie będzie w dużej mierze wpływać na działania marketingowe przedsiębiorców, które powinny być na nowo zweryfikowane pod względem fiskalnym – stwierdza Marcin Szyguła, młodszy menedżer w Mazars Audyt.
Dotyczy to różnego rodzaju nieodpłatnych wydań towarów dokonywanych przez podatników i niemieszczących się w kategorii próbek, drukowanych materiałów reklamowych czy prezentów o małej wartości (te w dalszym ciągu nie podlegają VAT).
– W porównaniu z dotychczasowym brzmieniem przepisów nie będzie już istotny cel, na jaki zostaną wydane lub zużyte towary, a jedynie prawo do odliczenia przez podatnika całości lub części podatku – tłumaczy Marcin Szyguła.
Część przedsiębiorców będzie z pewnością rozważała sprzedaż dotychczas nieodpłatnie wydawanych towarów za złotówkę. W ocenie eksperta takie działanie powinno być poprzedzone analizą w zakresie powiązań osobowych i kapitałowych, o których mowa w art. 32 ustawy o podatku od towarów i usług. Przy braku takich powiązań zastosowanie ma zasada swobody ustalania ceny.
Proporcja VAT
Uchylony został zakaz odliczania podatku naliczonego przez podatników, u których udział obrotów opodatkowanych w obrotach ogółem nie przekracza 2 proc. Na skutek zmian podatnik będzie mógł sam zdecydować, czy dokonywać odliczenia podatku naliczonego, czy też uznać, że proporcja wynosi 0 proc. Tym samym polski ustawodawca naprawia błąd, jaki popełnił przy pierwotnej redakcji przepisów.
Przemysław Powierza, doradca podatkowy w KZWS – RSM International, wyjaśnia, że korzystając z możliwości eliminowania proporcji w przypadkach granicznych, tzn. tam, gdzie jest ona bliska 100 proc. lub 0 proc., polski ustawodawca postąpił niekonsekwentnie. Grupa podatników, u których działalność zwolniona stanowiła margines, mogła wybrać, czy dokonywać odliczenia.
– Natomiast grupa podatników, których przeważająca część działalności była zwolniona z opodatkowania, nie miała prawa do odliczenia, czy tego chciała, czy nie – mówi Przemysław Powierza.
Zostało to zakwestionowane przez Trybunał Sprawiedliwości UE i pojawiła sie konieczność zmiany przepisów. Jednak zdaniem eksperta polski ustawodawca naprawił błąd na koszt podatników. W nowelizacji wprowadzono zastrzeżenie, że podatnik, który osiągnie bardzo wysoką proporcję (po zaokrągleniu 99 proc.), nie będzie mógł automatycznie przyjąć, że całość podatku naliczonego powiązana jest z działalnością opodatkowaną.
– Będzie musiał również sprawdzić, czy ta część podatku naliczonego, która zasadniczo nie podlegałaby odliczeniu, nie przekroczy w skali roku 500 zł – podkreśla nasz rozmówca.
Obrót złomem
Istotną nowością jest wprowadzenie zasady samonaliczania VAT do krajowego obrotu złomem. Roman Namysłowski, doradca podatkowy w Ernst & Young, wskazuje, że resort finansów zaniepokojony skalą nadużyć zdecydował się skorzystać z możliwości, którą daje dyrektywa VAT, i wprowadził mechanizm rozliczania VAT przez nabywców złomu również w odniesieniu do dostaw dokonywanych przez podmiot mający siedzibę lub stałe miejsce prowadzenia działalności w Polsce.
– Identyczny sposób rozliczenia będzie dotyczył transakcji, których przedmiotem są prawa do emisji do powietrza gazów cieplarnianych – dodaje ekspert.
Z punktu widzenia nabywców złomu wprowadzenie tzw. mechanizmu odwrotnego obciążenia będzie miało zasadniczy pozytywny skutek. W przypadku gdy nieuczciwy sprzedawca nie odprowadził VAT należnego, organy podatkowe często odmawiały prawa do odliczenia podatku naliczonego.
Stawki podatku
Nowelizacja wprowadza zmiany w wysokości stawek dotyczących dostawy żywych zwierząt oraz produktów pochodzenia zwierzęcego, naprawiając tym samym błędy popełnione przy okazji ostatniej zmiany przepisów.
– Obniżonej, 8-proc. stawce VAT nie podlega już dostawa m.in. wielbłądów i zwierząt wielbłądowatych żywych, pozostałych ptaków żywych hodowlanych, gdzie indziej niesklasyfikowanych, gadów żywych hodowlanych, włączając węże i żółwie – wylicza Marcin Sikora, doradca podatkowy w Kancelarii Prawno-Podatkowej Sikora i Wspólnicy.
Jednocześnie w wyniku nowelizacji 5-proc. stawka VAT ma zastosowanie w odniesieniu do dostaw owsa.
– Parlamentarzyści uznali, że owies należy do grupy produktów o charakterze podstawowym lub wrażliwym społecznie – wskazuje nasz rozmówca.
Ciastka i chleb
Skoro jesteśmy przy stawkach VAT, nie można nie wspomnieć o batalii stoczonej nad zmianami w opodatkowaniu wyrobów ciastkarskich. Ministerstwo Finansów, za pośrednictwem Senatu, wprowadziło do projektu ustawy zmieniającej ustawę o VAT nowe regulacje w zakresie opodatkowania wyrobów ciastkarskich i ciastek świeżych. Mariusz Machciński, doradca podatkowy, partner w Stone & Feather Tax Advisory, tłumaczy, że zgodnie z zaproponowaną zmianą takie wyroby będą objęte obniżoną 8-proc. stawką VAT, jeśli ich data minimalnej trwałości lub termin przydatności do spożycia nie przekroczą 45 dni. Wcześniej w tej samej ustawie znalazł się przepis o 8-proc. stawce VAT dla pieczywa świeżego z dłuższym niż 14 dni terminem minimalnej trwałości lub przydatności do spożycia.
Mariusz Machciński, podsumowując, stwierdza, że od 1 kwietnia obowiązuje:
* 5-proc. stawka VAT na pieczywo świeże z datą minimalnej trwałości lub terminem przydatności do spożycia nieprzekraczającymi 14 dni (kod PKWiU 10.71.11.00),
* 8-proc. stawka VAT na pozostałe pieczywo świeże (kod PKWiU 10.71.11.00),
* 8-proc. stawka VAT na wyroby ciastkarskie i ciastka świeże z datą minimalnej trwałości lub terminem przydatności do spożycia nieprzekraczającymi 45 dni (kod PKWiU 10.71.12.00),
* 23-proc. stawka VAT na pozostałe wyroby ciastkarskie i ciastka świeże (kod PKWiU 10.71.12.00).
Najwięcej kontrowersji budzi zmiana dotycząca wyrobów ciastkarskich i ciastek świeżych.
– Przede wszystkim wydłużenie terminu minimalnej trwałości do 45 dni nie rozwiązuje problemów branży. Produkty, które teraz przekraczają 14-dniowy termin, będą w większości wypadków przekraczały również termin 45-dniowy – zauważa Mariusz Machciński.
Ekspert dodaje, że kryterium, którym będzie operowała zmieniona ustawa w celu uzyskania 8-proc. stawki VAT, nie ma żadnego racjonalnego uzasadnienia.
GUS za wyroby ciastkarskie świeże zwykle uznaje takie wyroby, które nie zawierają środka konserwującego.
Zastosowanie każdego z kryteriów prowadzi do skrajnie różnych skutków w VAT: ten sam produkt, w zależności od przypadku, będzie objęty 8-proc. albo 23-proc. stawką VAT.
– W tym kontekście można po raz kolejny zaryzykować tezę, że takie rozwiązania są sprzeczne z przepisami UE – ostrzega ekspert ze Stone & Feather Tax Advisory.
Rolnik ryczałtowy
Znacznie uproszczono zasady rezygnacji ze zwolnienia z VAT przez rolnika ryczałtowego i przejścia na zasady ogólne rozliczeń podatku. Jak wskazuje dr Krzysztof Biernacki, doradca podatkowy w Rödl & Partner, dotychczasowe przepisy nakładały na rolnika ryczałtowego wiele warunków, których spełnienie umożliwiało rezygnację ze zwolnienia z opodatkowania dostawy produktów rolnych pochodzących z własnej działalności rolniczej oraz świadczenie usług rolniczych. I tak rezygnacja wiązała się z koniecznością złożenia nie tylko zgłoszenia rejestracyjnego, ale również z obowiązkiem uzyskania określonej wartości sprzedaży oraz prowadzeniem ewidencji przez co najmniej trzy miesiące.
– Po zmianach w celu przejścia na zasady ogólne opodatkowania VAT wystarczające będzie dokonanie zgłoszenia rejestracyjnego – mówi Krzysztof Biernacki.
W ocenie eksperta rozszerzy to potencjalny krąg podmiotów, które z takiego zwolnienia będą rezygnować.
– Nie będzie ich już bowiem wiązać minimalna wartość obrotu w roku poprzednim, która musiała przekraczać 20 tys. zł – dodaje ekspert.
Zdaniem naszego rozmówcy zmiana ta może prowadzić do wzrostu liczby rolników realizujących niewielką sprzedaż, od której będzie przysługiwało prawo do zwrotu podatku. Zwiększyć to może ostatecznie koszty kontroli i weryfikacji takich rozliczeń.
Kasy fiskalne
Nowelizacja VAT wprowadza też pewne zmiany od 1 września. Od tego dnia potwierdzenia spełnienia kryteriów i warunków technicznych dla kas rejestrujących będzie wydawał prezes Głównego Urzędu Miar. Obecnie zajmuje się tym minister finansów.
– Ale np. kasa wyposażona w wagę wymaga uzyskania certyfikatu zarówno od ministra finansów, jak i prezesa GUM, co wydłuża sam okres certyfikacji. Zmiana ma to wyeliminować – zauważa Andrzej Nikończyk, doradca podatkowy, partner w KNDP.
Ekspert dodaje, że dotychczas wydane potwierdzenia zachowują ważność aż do czasu upływu terminu, na jaki zostały wydane, chyba że prezes GUM cofnie takie potwierdzenie. Problemy mogą mieć producenci, którzy sprzedają urządzenia, dla których wydane potwierdzenie wygaśnie np. we wrześniu 2011 r. Zmiana kompetencji w tym zakresie może wydłużyć czas niezbędny na uzyskanie potwierdzenia. Jeśli jednak potwierdzenie zostało wydane na dłuższy okres, można sprzedawać kasy, dla których potwierdzenie wydał minister finansów, również po zmianie przepisów.
– Dla użytkowników nie ma to znaczenia, istotne jest, by w momencie kupienia i instalacji kasy była ona objęta ważnym potwierdzeniem – podkreśla Andrzej Nikończyk.
Dodaje, że późniejsze jego wygaśnięcie nie ma wpływu na użytkowanie kasy przez danego podatnika.
Odzież dziecięca
Najnowsza nowelizacja ustawy o VAT znosi także preferencyjne opodatkowanie obniżoną stawką odzieży i dodatków odzieżowych dla niemowląt i obuwia dziecięcego (do końca 2010 r. 7 proc., obecnie 8 proc.).
– Towary te będą opodatkowane podstawową stawką VAT w wysokości 23 proc. Podwyżka ta została odroczona do 1 stycznia 2012 r. – mówi Marek Wojda, doradca podatkowy w Baker & McKenzie.
Zmiana przepisów – jak stwierdza ekspert – w tym zakresie nie jest zaskoczeniem. Stosowanie przez Polskę stawki obniżonej na wspomniane artykuły zostało zakwestionowane przez Komisję Europejską, która skierowała sprawę do Trybunału Sprawiedliwości UE. W wyroku z 28 października 2010 r. (C-49/09) trybunał orzekł, że stosując obniżoną stawkę 7 proc. VAT dla odzieży i dodatków odzieżowych dla niemowląt oraz obuwia dziecięcego, Polska naruszyła prawo unijne.
– Dyrektywa VAT co do zasady nie przewiduje bowiem możliwości stosowania stawki obniżonej na te towary – podpowiada marek Wojda.
Jedyny wyjątek dotyczy państw członkowskich, które stosowały obniżoną stawkę VAT na ubranka i obuwie dziecięce 1 stycznia 1991 r. (Polska nie stosowała wówczas w ogóle VAT, więc zdaniem komisji i trybunału nie mogła z tej możliwości skorzystać).
Według Marka Wojdy w związku z podwyżką stawki VAT od początku 2012 r. niestety można się spodziewać wzrostu cen wspomnianych artykułów.
.png)
Zaloguj przez Facebook
