Kupno lub dzierżawa w przetargu nieograniczonym

Na podstawie artykułu 29, ust.3b znowelizowanej ustawy z dnia 19 października 1991r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa (Dz.U. z 1995r. Nr 57, poz.299, Nr 101, poz.504, z 1996r. Nr 59, poz.268, Nr 106, poz. 496, Nr 156, poz. 775, z 1997r. Nr 54, poz. 349, Nr 79, poz. 484 oraz z 1998r. Nr 106, poz. 668) zwanej dalej "ustawą". Agencja może zastrzec, że w przetargu może uczestniczyć wyłącznie określona w ustawie kategoria osób. Agencja Własności Rolnej Skarbu Państwa mogła dotychczas sprzedawać i wydzierżawiać nieruchomości rolne tylko po przeprowadzeniu przetargu nieograniczonego.

Obecnie Agencja może zastrzec, że w przetargu mogą uczestniczyć wyłącznie:

• rolnicy w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników zamierzający powiększyć gospodarstwo rolne do powierzchni nie przekraczającej stu hektarów przeliczeniowych w rozumieniu przepisów o podatku rolnym, lub
• pracownicy zlikwidowanych państwowych przedsiębiorstw gospodarki rolnej zamierzający utworzyć gospodarstwo rolne o powierzchni nie większej niż sto hektarów przeliczeniowych w rozumieniu przepisów o podatku rolnym, lub
• spółki utworzone przez pracowników zlikwidowanych państwowych gospodarstw rolnych, lub
• osoby spełniające warunki do objęcia programem osadnictwa rolniczego, lub
• repatrianci w rozumieniu przepisów o obywatelstwie polskim przybyli do Rzeczypospolitej Polskiej nie wcześniej niż 6 lat przed dniem przetargu, lub
• rolnicy, którzy po 31 grudnia 1991 r. sprzedali Skarbowi Państwa nieruchomości niezbędne na cele publiczne, lub
• członkowie rolniczych spółdzielni produkcyjnych postawionych w stan likwidacji lub upadłości zamierzający utworzyć własne gospodarstwo rolne o powierzchni nie większej niż sto hektarów przeliczeniowych w rozumieniu przepisów o podatku rolnym.

Przepis ten stworzył dodatkowy instrument realizacji przez Agencję zadań wynikających z polityki Państwa, w zakresie restrukturyzacji oraz prywatyzacji mienia Skarbu Państwa użytkowanego na cele rolnicze w szczególności w zakresie tworzenia gospodarstw rolnych oraz powiększania już istniejących gospodarstw rodzinnych. Na podstawie art. 39 ust. 1 ustawy przepis dotyczący przetargów ograniczonych przy sprzedaży stosuje się odpowiednio do dzierżawy.

Szczegółowe zasady w tym zakresie ustala wydane na podstawie ustawy Rozporządzenie Ministra Skarbu z dnia 14 października 1999r. w sprawie określenia szczegółowego trybu sprzedaży nieruchomości i ich części składowych, warunków rozkładania ceny sprzedaży na raty, stawek szacunkowych gruntów oraz trybu przeprowadzania przetargów na dzierżawę (Dz.U. Nr. 90, poz.1013).
Rozporządzenie stanowi, że przetarg ustny ograniczony, jak i przetarg ofert (pisemnych) ograniczony przeprowadza się, jeżeli w ogłoszeniu o przetargu zostanie zastrzeżone, że mogą w nim uczestniczyć wszystkie albo niektóre kategorie osób uprawnionych do uczestnictwa w przetargu ograniczonym. Prezes Agencji zalecił jednak oddziałom terenowym, aby przetargi ograniczone były z reguły organizowane odrębnie dla każdej z grup uprawnionych. Pozwoli to na stosowanie jednolitych warunków zakwalifikowania do uczestnictwa w przetargach ograniczonych, a w przypadkach przetargów ograniczonych pisemnych - dodatkowo na stosowanie jednakowych kryteriów wyboru oferty. Prezes Agencji zwraca również uwagę, że brak jest możliwości zawężania w sposób nie przewidziany w ustawie, kręgu uprawnionych do wzięcia udziału w przetargu. Nie można więc np., w przypadku organizowania przetargu ograniczonego dla rolników wprowadzać dodatkowo ograniczeń terytorialnych (np. do gminy czy powiatu) lub ekonomicznych (np. dotyczących wywiązywania się z obowiązków podatkowych lub osiąganych dochodów). Natomiast kryteria ekonomiczne mogą być oczywiście brane pod uwagę przy ocenie i porównywaniu ofert.

Stosownie do przepisów §16 ust. 2 i §22 ust. 2 rozporządzenia do przetargów ograniczonych stosuje się odpowiednio przepisy tego rozporządzenia dotyczące przetargów nieograniczonych, z tym że:

• w ogłoszeniu przetargu podaje się warunki zakwalifikowania do uczestnictwa w przetargu,
• osoby zamierzające uczestniczyć w przetargu winny złożyć w miejscu wskazanym przez organizatora przetargu dowody potwierdzające spełnienie warunków podanych w ogłoszeniu przetargu, nie później niż na 7 dni przed wyznaczonym terminem przetargu,
• komisja sprawdza dowody, o których mowa w pkt. 2, kwalifikuje do uczestnictwa w przetargu, wywieszając w miejscu podanym w ogłoszeniu przetargu - nie później niż na 2 dni przed wyznaczonym terminem przetargu - listę osób zakwalifikowanych,
• przetarg może się odbyć, chociażby zakwalifikowano tylko jednego oferenta spełniającego warunki przetargu.

Przepis §6 ust.4 rozporządzenia stanowi, że przetarg ograniczony do tej samej kategorii uczestników może być przeprowadzony tylko jeden raz.

Przetarg przeprowadza powołana przez organizatora (Agencję lub upoważniony przez nią inny podmiot) komisja, składająca się z trzech do siedmiu członków, w tym przewodniczącego. Skład komisji jest jawny. Komisja przetargowa na podstawie dowodów przedłożonych przez osoby ubiegające się o dopuszczenie do przetargu ocenia czy spełniają one warunki zakwalifikowania do uczestnictwa w przetargu określone w ogłoszeniu przetargu.

Dla ułatwienia komisjom przetargowym kwalifikowania osób do przetargu ograniczonego Agencja zwróciła uwagę, że w kwestii określenia kogo należy zakwalifikować jako rolnika, ustawa odsyła do przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników. ,,Rolnikiem'' w rozumieniu art. 6 ustawy z dnia 20 grudnia 1990r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. z 1998r. Nr 7, poz. 25 ze zm.) jest osoba fizyczna prowadząca na własny rachunek działalność rolniczą jako posiadacz (samoistny lub zależny) gospodarstwa rolnego w granicach Rzeczypospolitej Polskiej. ,,Działalnością rolniczą'' w rozumieniu tego przepisu jest działalność w zakresie produkcji roślinnej lub zwierzęcej, w tym produkcji ogrodniczej, sadowniczej, pszczelarskiej, rybnej i leśnej, natomiast przez pojęcie ,,gospodarstwo rolne'' rozumie się każde gospodarstwo służące prowadzeniu działalności rolniczej. Tak więc w razie ogłoszenia przetargu dla rolników zamierzających powiększyć gospodarstwo rolne warunkiem zakwalifikowania do przetargu jest:

• przedłożenie dowodów (np. dokumentów związanych z ustaleniem obowiązku i należności w podatku rolnym, ewentualnych dokumentów ubezpieczeniowych KRUS, zaświadczenia z gminy), na podstawie których możliwe będzie ustalenie, że osoba ubiegająca się o udział w przetargu posiada status rolnika oraz gospodarstwo rolne o określonej powierzchni w hektarach przeliczeniowych,
• przedłożenie oświadczenia, iż nabyta (wydzierżawiona) przez niego nieruchomość stanowić będzie łącznie z posiadanym gospodarstwem zorganizowaną całość gospodarczą o powierzchni nie przekraczającej 100 ha przeliczeniowych.
  ,,Pracownik'' zlikwidowanego PGR to osoba, która w PGR była zatrudniona na podstawie umowy o pracę lub powołania w rozumieniu przepisów kodeksu pracy. Dlatego też warunkiem zakwalifikowania do przetargu ograniczonego dla pracowników zlikwidowanych PGR jest przedłożenie przez zainteresowanego dowodu zatrudnienia w PGR (np. świadectwa pracy albo zaświadczenia o zatrudnieniu). Niezależnie od tego osoba taka powinna złożyć oświadczenie o nie posiadaniu gospodarstwa rolnego.

Pod określeniem ,,spółka utworzona przez pracowników'' należy rozumieć spółkę, która została utworzona wyłącznie przez pracowników zlikwidowanych PGR Dlatego też warunkiem zakwalifikowania do przetargu ograniczonego dla takich spółek powinno być przedłożenie umowy spółki, aktualnego odpisu z rejestru handlowego (w przypadku spółki z o.o. i S.A.) oraz np. świadectwa pracy (zaświadczenia o zatrudnieniu) założycieli spółki na dowód zatrudnienia w zlikwidowanych PGR.

,,Osadnikiem'' jest osoba spełniająca warunki wymagane programem osadnictwa. Dlatego też dla zakwalifikowania do przetargu ograniczonego dla tej grupy osób wymagane jest przedłożenie dowodów spełnienia warunków określonych tym programem.
,,Repatriantem'' w rozumieniu przepisów o obywatelstwie polskim jest osoba, która przybyła do Polski na podstawie wizy repatriacyjnej. Dla tego też w przetargach ograniczonych dla repatriantów wymagane jest przedłożenie wizy repatriacyjnej oraz zaświadczenia o przybyciu do Rzeczypospolitej Polskiej nie wcześniej niż 6 lat przed dniem przetargu.

Rolnicy, którzy sprzedali Skarbowi Państwa nieruchomości niezbędne na cele publiczne powinni przedłożyć umowę sprzedaży, z której wynikać będzie, że sprzedaż nastąpiła po dniu 31.12.1991r. oraz dowody, na podstawie których możliwe będzie ustalenie, że osoba ubiegająca się o udział w przetargu posiadała, w dniu sprzedaży nieruchomości na rzecz Skarbu Państwa, status rolnika.

Członkiem rolniczej spółdzielni produkcyjnej w rozumieniu przepisów Prawa spółdzielczego może być także osoba, która nie przeniosła na spółdzielnię własności wkładu gruntowego. Wkład pozostaje jedynie w użytkowaniu rsp i podlega zwrotowi na rzecz jej członka m. in. w razie likwidacji albo upadłości spółdzielni. Członek spółdzielni znajdujący się w tego rodzaju sytuacji prawnej nie może być więc zakwalifikowany do udziału w przetargu ograniczonym, ponieważ utworzenie przez niego gospodarstwa rolnego może nastąpić w wyniku ustania członkostwa w rsp, nie zaś przez nabycie (dzierżawę) nieruchomości z Zasobu. Do przetargu ograniczonego mogą być zakwalifikowani jedynie ci członkowie likwidowanych lub znajdujących się w upadłości rsp, zamierzający utworzyć gospodarstwo rolne, którzy nie wnieśli wkładu gruntowego, albo których wkład nie podlega zwrotowi. Powinni ono przedłożyć uchwałę o likwidacji lub postanowienie sądu o upadłości spółdzielni, dokument potwierdzający członkostwo w tej spółdzielni, a także oświadczenie o nie posiadaniu gospodarstwa rolnego, ani podlegającego zwrotowi wkładu gruntowego w spółdzielni.