Wiadomość

U S T A W A
z dnia 2 kwietnia 2004 r.

o zmianie ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników
oraz o zmianie niektórych innych ustaw⁽¹⁾

Art. 1.

W ustawie z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz.U. z
1998 r. Nr 7, poz. 25, z późn. zm.)⁽²⁾ wprowadza się następujące zmiany:

1) w art. 1:
a) ust. 1 otrzymuje brzmienie:
"1. Ubezpieczenie społeczne rolników, zwane dalej "ubezpieczeniem", obejmuje, na zasadach określonych w ustawie, rolników i pracujących z nimi domowników, którzy:
1) posiadają obywatelstwo polskie lub
2) przebywają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie wizy lub karty pobytu wydanej w związku z uzyskaniem zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony lub zezwolenia na osiedlenie się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, lub
3) są obywatelami państw członkowskich Unii Europejskiej.",
b)po ust. 1 dodaje się ust. 1a w brzmieniu:
"1a. Ubezpieczenie obejmuje obywateli, o których mowa w ust. 1 pkt 3,jeżeli przepisy Unii Europejskiej dotyczące stosowania systemów zabezpieczenia społecznego nie stanowią inaczej." ;

2) w art. 2 ust. 2 otrzymuje brzmienie:
"2. Prezes Kasy jest centralnym organem administracji rządowej, podległym ministrowi właściwemu do spraw zabezpieczenia społecznego.";

3) art. 5a otrzymuje brzmienie:
"Art. 5a. 1. Rolnik lub domownik, który podlega ubezpieczeniu w pełnym zakresie z mocy ustawy nieprzerwanie przez co najmniej 3 lata, rozpocznie prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej opodatkowanej zgodnie z przepisami o zryczałtowanym podatku dochodowym lub rozpocznie współpracę przy prowadzeniu tej działalności, podlega nadal temu ubezpieczeniu, jeżeli nie jest pracownikiem i nie pozostaje w stosunku służbowym.
2. Rolnik lub domownik, o którym mowa w ust. 1, podlega nadal ubezpieczeniu, jeżeli w terminie 14 dni od dnia rozpoczęcia wykonywania pozarolniczej działalności gospodarczej lub rozpoczęcia współpracy przy prowadzeniu tej działalności, złoży Kasie oświadczenie o kontynuowaniu tego ubezpieczenia oraz udokumentuje spełnienie warunków opodatkowania tej działalności w formie zryczałtowanego podatku dochodowego w terminie 7 dni od dnia otrzymania dokumentu ustalającego przez organ podatkowy tę formę opodatkowania.
3. Niezachowanie któregokolwiek z terminów, o których mowa w ust. 2,
jest równoznaczne z ustaniem ubezpieczenia z końcem kwartału, w
którym rolnik lub domownik rozpoczął wykonywanie pozarolniczej
działalności gospodarczej lub rozpoczął współpracę przy prowadzeniu
tej działalności.
4. Jeżeli z dokumentów przedstawionych przez rolnika lub domownika
wynika, że nie są spełnione warunki dalszego podlegania
ubezpieczeniu określone w ust. 1, przepis ust. 3 stosuje się
odpowiednio.
5. Do dnia 14 lutego każdego roku rolnik lub domownik prowadzący
pozarolniczą działalność gospodarczą lub współpracujący przy
prowadzeniu tej działalności, podlegający ubezpieczeniu,
zobowiązany jest po rozliczeniu roku podatkowego złożyć Kasie
zaświadczenie właściwego organu podatkowego o wysokości należnego
podatku za miniony rok.
6. Jeżeli kwota podatku, o którym mowa w ust. 5, przekroczy kwotę 2
528 zł ubezpieczenie rolnika lub domownika ustaje z końcem
kwartału, w którym rolnik lub domownik zobowiązany był złożyć Kasie
zaświadczenie.
7. Niezachowanie terminu, o którym mowa w ust. 5, o ile nadal
prowadzona jest pozarolnicza działalność gospodarcza, jest
równoznaczne z zaistnieniem okoliczności powodujących ustanie
ubezpieczenia z końcem kwartału, w którym rolnik lub domownik
zobowiązany był złożyć zaświadczenie.
8. Kwota podatku, o której mowa w ust. 6, zwana dalej "roczną kwotą
graniczną", podlega corocznej waloryzacji wskaźnikiem cen towarów i
usług konsumpcyjnych ogółem, określonym w ustawie budżetowej za
rok, którego kwota dotyczy, ustawie o prowizorium budżetowym lub
ich projektach, jeżeli odpowiednie ustawy nie zostały uchwalone.
9. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego ogłasza w
Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski" w
drodze obwieszczenia, roczną kwotę graniczną, o której mowa w ust.
8.
10. Za pozarolniczą działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 1,
uważa się pozarolniczą działalność gospodarczą prowadzoną na
podstawie przepisów o działalności gospodarczej.
11. Za rozpoczynającego współpracę przy prowadzeniu pozarolniczej
działalności gospodarczej, o którym mowa w ust. 1, uważa się rolnika
lub domownika, który w stosunku do prowadzącego tę działalność
spełnia kryteria osoby współpracującej określone w przepisach o
systemie ubezpieczeń społecznych.";

4)w art. 6:,
a)pkt 1 otrzymuje brzmienie:
"1) rolniku - rozumie się pełnoletnią osobę fizyczną, zamieszkującą i
prowadzącą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, osobiście i na
własny rachunek, działalność rolniczą w pozostającym w jej posiadaniu
gospodarstwie rolnym, w tym również w ramach grupy producentów rolnych,
a także osobę, która przeznaczyła grunty prowadzonego przez siebie
gospodarstwa rolnego do zalesienia,",
b)pkt 3 otrzymuje brzmienie:
"3) działalności rolniczej - rozumie się działalność w zakresie produkcji
roślinnej lub zwierzęcej, w tym ogrodniczej, sadowniczej, pszczelarskiej
i rybnej,",
c) pkt 5 otrzymuje brzmienie:
"5) dziale specjalnym - rozumie się dział specjalny produkcji rolnej, o
którym mowa w załączniku do ustawy,",
d) pkt 6 otrzymuje brzmienie:
"6) przepisach emerytalnych - rozumie się przepisy o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych,",
e) uchyla się pkt 9,
f) po pkt 10 dodaje się pkt 10a-10c w brzmieniu:
"10a) emeryturze lub rencie rolniczej z ubezpieczenia - rozumie się
emeryturę lub rentę inwalidzką z ubezpieczenia społecznego rolników
indywidualnych i członków ich rodzin oraz emeryturę rolniczą lub
rentę rolniczą z tytułu niezdolności do pracy,
10b) emeryturze lub rencie z ubezpieczenia - rozumie się emeryturę lub
rentę rolniczą z ubezpieczenia, rentę rolniczą szkoleniową i rentę
rodzinną,
10c)ustalonym prawie do emerytury lub renty - rozumie się ustalone
prawo do emerytury lub renty z ubezpieczenia albo ustalone prawo do
emerytury lub renty na podstawie przepisów emerytalnych lub innych
przepisów o zaopatrzeniu emerytalnym, a także ustalone prawo do
zasiłku przedemerytalnego lub świadczenia przedemerytalnego,
przyznanego na podstawie przepisów o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu
bezrobociu, oraz świadczenia o charakterze rentowym z instytucji
zagranicznej,",
g) pkt 12 i 13 otrzymują brzmienie:
"12) innym ubezpieczeniu społecznym - rozumie się obowiązkowe
ubezpieczenia emerytalne i rentowe określone w przepisach o systemie
ubezpieczeń społecznych lub zaopatrzenie emerytalne określone w
odrębnych przepisach,
13) osobie podlegającej innemu ubezpieczeniu społecznemu - rozumie się
osobę podlegającą obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym
na podstawie przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych lub objętą
przepisami o zaopatrzeniu emerytalnym,",
h) po pkt 13 dodaje się pkt 13a i 13b w brzmieniu:
"13a) świadczeniach z ubezpieczeń społecznych - rozumie się zasiłek
chorobowy i świadczenie rehabilitacyjne, do których przysługuje prawo
z tytułu ubezpieczenia chorobowego na podstawie przepisów o
świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby
i macierzyństwa,
13b) należnościach z tytułu składek - rozumie się składki, należne od
nich odsetki i koszty upomnienia,";

5)art. 7 otrzymuje brzmienie:
"Art. 7. 1. Ubezpieczeniu wypadkowemu, chorobowemu i macierzyńskiemu
podlega z mocy ustawy:
1)rolnik, którego gospodarstwo obejmuje obszar użytków rolnych
powyżej 1 ha przeliczeniowego lub dział specjalny,
2) domownik rolnika, o którym mowa w pkt 1
- jeżeli ten rolnik lub domownik nie podlega innemu ubezpieczeniu
społecznemu lub nie ma ustalonego prawa do emerytury lub renty
albo nie ma ustalonego prawa do świadczeń z ubezpieczeń
społecznych.
2. Ubezpieczeniem wypadkowym, chorobowym i macierzyńskim na wniosek
obejmuje się innego rolnika lub domownika, jeżeli działalność
rolnicza stanowi stałe źródło jego utrzymania, a także osobę, która
będąc rolnikiem przeznaczyła grunty prowadzonego gospodarstwa
rolnego do zalesienia na zasadach określonych w odrębnych
przepisach.
3. Innego rolnika, domownika lub osobę, która przeznaczyła grunty do
zalesienia, obejmuje się ubezpieczeniem wypadkowym, chorobowym
i macierzyńskim na wniosek, wyłącznie w zakresie ograniczonym do
świadczeń określonych w art. 9 pkt 1, jeżeli podlegają innemu
ubezpieczeniu społecznemu albo mają ustalone prawo do emerytury lub
renty lub do świadczeń z ubezpieczeń społecznych.
4.Przepisów ust. 2 i 3 nie stosuje się do emerytów i rencistów,
którzy mają orzeczoną niezdolność do samodzielnej egzystencji.";

6) w art. 8:
a) ust. 1 otrzymuje brzmienie:
"1. Za każdego ubezpieczonego opłaca się składkę w równej wysokości, z
zastrzeżeniem ust. 3 i 3a.".
b) ust. 3 otrzymuje brzmienie:
"3. Za ubezpieczonego, o którym mowa w art. 7 ust. 3, opłaca się jedną
trzecią składki, o której mowa w ust. 2.",
c) po ust. 3 dodaje się ust. 3a w brzmieniu:
"3a. Za ubezpieczonego rolnika i domownika, o którym mowa w art. 5a,
składka wynosi dwukrotność kwoty ustalonej zgodnie z ust. 2.";

7) w art. 10:
a)w ust. 1 uchyla się pkt 2 i 4,
b)po ust. 1 dodaje się ust. 1a w brzmieniu:
"1a. Członkami rodziny, o których mowa w ust. 1 pkt 3, są:
1) małżonek,
2) dzieci własne i przysposobione, pasierbowie, wnuki, rodzeństwo
spełniające w dniu śmierci ubezpieczonego warunki wymagane do
uzyskania renty rodzinnej,
3) rodzice, osoby przysposabiające, macocha, ojczym, jeżeli w dniu
śmierci ubezpieczonego prowadzili z nim wspólne gospodarstwo domowe
lub jeżeli ubezpieczony przyczyniał się w znacznym stopniu do ich
utrzymania albo jeżeli zostało ustalone, wyrokiem sądowym lub ugodą
sądową, prawo do alimentów z jego strony.",
c) ust. 2 otrzymuje brzmienie:
"2. Jednorazowe odszkodowanie nie przysługuje ubezpieczonemu, jeżeli:
1) spowodował wypadek umyślnie albo wskutek rażącego niedbalstwa lub
2) będąc w stanie nietrzeźwości lub będąc pod wpływem środków
odurzających, substancji psychotropowych lub innych środków o
podobnym działaniu, sam w znacznym stopniu przyczynił się do
wypadku.";

8)w art. 11 ust. 1 otrzymuje brzmienie:
"1. Za wypadek przy pracy rolniczej uważa się nagłe zdarzenie wywołane
przyczyną zewnętrzną, które nastąpiło podczas wykonywania czynności
związanych z prowadzeniem działalności rolniczej albo pozostających w
związku z wykonywaniem tych czynności:
1) na terenie gospodarstwa rolnego, które ubezpieczony prowadzi lub w
którym stale pracuje, albo na terenie gospodarstwa domowego bezpośrednio
związanego z tym gospodarstwem rolnym lub
2) w drodze ubezpieczonego z mieszkania do gospodarstwa rolnego, o którym
mowa w pkt 1, albo w drodze powrotnej, lub
3) podczas wykonywania poza terenem gospodarstwa rolnego, o którym mowa w
pkt 1, zwykłych czynności związanych z prowadzeniem działalności
rolniczej albo w związku z wykonywaniem tych czynności, lub
4) w drodze do miejsca wykonywania czynności, o których mowa w pkt 3, albo
w drodze powrotnej.";

9) art. 13 otrzymuje brzmienie:
"Art. 13. 1. Jednorazowe odszkodowanie ustala się dla ubezpieczonego w
wysokości proporcjonalnej do określonego procentowo stałego lub
długotrwałego uszczerbku na zdrowiu.
2. Za stały uszczerbek na zdrowiu uznaje się takie naruszenie
sprawności organizmu, które powoduje upośledzenie czynności
organizmu nierokujące poprawy.
3.Za długotrwały uszczerbek na zdrowiu uważa się takie naruszenie
sprawności organizmu, które powoduje upośledzenie czynności
organizmu na okres przekraczający 6 miesięcy, mogące ulec poprawie.
4. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego, w
uzgodnieniu z Radą Rolników, może określić, w drodze rozporządzenia,
wysokość jednorazowego odszkodowania przysługującego za każdy
procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu,
uwzględniając:
1)stan finansów funduszu składkowego,
2) wysokość jednorazowego odszkodowania przysługującego na podstawie
przepisów o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i
chorób zawodowych.
5. Jeżeli nie określono wysokości jednorazowego odszkodowania w
sposób, o którym mowa w ust. 4, wynosi ono 66% emerytury podstawowej
za każdy procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu.
6. Jednorazowe odszkodowanie, o którym mowa w ust. 1, ulega
zwiększeniu o kwotę równą jednorazowemu odszkodowaniu za 20%
uszczerbek na zdrowiu, jeżeli ubezpieczony wskutek wypadku przy
pracy rolniczej lub rolniczej choroby zawodowej jest niezdolny do
samodzielnej egzystencji.
7. Jeżeli wskutek pogorszenia się stanu zdrowia stały lub długotrwały
uszczerbek na zdrowiu będący następstwem wypadku przy pracy
rolniczej lub rolniczej choroby zawodowej, który był podstawą
przyznania jednorazowego odszkodowania, ulegnie zwiększeniu co
najmniej o 10 punktów procentowych, jednorazowe odszkodowanie
zwiększa się o kwotę równą wysokości jednorazowego odszkodowania,
określoną w ust. 4 lub 5, za każdy procent uszczerbku na zdrowiu
przewyższający procent, według którego ustalone było to
odszkodowanie.
8. Jeżeli do jednorazowego odszkodowania jest uprawniony tylko jeden
członek rodziny, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3 i ust. 1a,
jednorazowe odszkodowanie przysługuje w wysokości :
1)kwoty jednorazowego odszkodowania za 100% uszczerbek na zdrowiu,
jeżeli do świadczenia jest uprawniony małżonek lub dziecko,
2) 50% kwoty określonej w pkt 1, jeżeli do świadczenia jest
uprawniony inny członek rodziny.
9. Jeżeli do jednorazowego odszkodowania są uprawnieni równocześnie:
1) małżonek i jedno lub więcej dzieci, świadczenie to przysługuje w
wysokości określonej w ust. 8 pkt 1, zwiększonej na każde dziecko o
kwotę określoną w ust. 6,
2) dwoje lub więcej dzieci, świadczenie to przysługuje w wysokości
określonej w ust. 8 pkt 1, zwiększonej na drugie i każde następne
dziecko o kwotę określoną w ust. 6.
10.Jeżeli obok małżonka lub dzieci do jednorazowego odszkodowania są
uprawnieni równocześnie inni członkowie rodziny, każdemu z nich
świadczenie to przysługuje w kwocie określonej w ust. 6, niezależnie
od świadczenia przysługującego małżonkowi lub dzieciom.
11. Jeżeli do jednorazowego odszkodowania są uprawnieni tylko
członkowie rodziny inni niż małżonek lub dzieci, świadczenie to
przysługuje w wysokości określonej w ust. 8 pkt 2, zwiększonej na
drugiego i każdego następnego uprawnionego o kwotę określoną w ust.
6.
12. Jednorazowe odszkodowanie ustalone na podstawie ust. 9 i 11 dzieli
się między uprawnionych w równych częściach.
13. Jednorazowe odszkodowanie z tytułu śmierci ubezpieczonego, który
zmarł wskutek wypadku przy pracy rolniczej lub rolniczej choroby
zawodowej, zmniejsza się o kwotę jednorazowego odszkodowania z
tytułu stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu wypłaconego
temu ubezpieczonemu.";

10) art. 14 otrzymuje brzmienie:
"Art. 14. 1. Zasiłek chorobowy przysługuje ubezpieczonemu, który wskutek
choroby jest niezdolny do pracy nieprzerwanie przez co najmniej 30
dni.
2.Zasiłek chorobowy przysługuje za okres czasowej niezdolności do
pracy, jednak nie dłużej niż przez 180 dni.
3. Jeżeli po wyczerpaniu okresu zasiłkowego, o którym mowa w ust. 2,
ubezpieczony jest nadal niezdolny do pracy, a w wyniku dalszego
leczenia i rehabilitacji rokuje odzyskanie zdolności do pracy,
zasiłek chorobowy przedłuża się na okres niezbędny do przywrócenia
zdolności do pracy, jednak nie dłużej niż o dalsze 360 dni.
4. Zasiłek chorobowy, o którym mowa w ust. 2, przyznaje się i wypłaca
na podstawie zaświadczenia o czasowej niezdolności do pracy wydanego
przez lekarza, lekarza stomatologa, felczera lub starszego felczera,
upoważnionego przez Zakład na zasadach określonych w przepisach o
świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie
choroby i macierzyństwa.
5. Prezes Kasy zwraca Zakładowi koszty związane z wyprodukowaniem i
dystrybucją druków zaświadczeń lekarskich o czasowej niezdolności do
pracy proporcjonalnie do liczby ubezpieczonych.
6. Zasiłek chorobowy z tytułu czasowej niezdolności do pracy,
trwającej dłużej niż 180 dni, przyznaje się i wypłaca na podstawie
orzeczenia wydanego w trybie określonym w art. 46.
7. Zasiłek chorobowy nie przysługuje za okres:
1)przebywania ubezpieczonego, na koszt Kasy, w zakładzie opieki
zdrowotnej w celu rehabilitacji,
2)po ustaniu ubezpieczenia.
8. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego po
zasięgnięciu opinii Rady Rolników, może określić, w drodze
rozporządzenia, wysokość zasiłku chorobowego oraz przypadki, w
których zasiłek chorobowy przysługuje przy niezdolności do pracy
trwającej nieprzerwanie krócej niż 30 dni, uwzględniając stan
finansów funduszu składkowego.
9. Jeżeli nie określono wysokości zasiłku chorobowego w sposób, o
którym mowa w ust. 8, wynosi on jedną trzydziestą emerytury
podstawowej za każdy dzień niezdolności do pracy.";

11) art. 15 otrzymuje brzmienie:
"Art. 15. 1. Z tytułu urodzenia dziecka, a także z tytułu przyjęcia
dziecka w wieku do jednego roku na wychowanie, jeżeli w tym czasie
został złożony wniosek o przysposobienie, ubezpieczonemu
przysługuje zasiłek macierzyński w wysokości trzyipółkrotnej
emerytury podstawowej. Jeżeli ubezpieczeniu podlegają oboje
rodzice, zasiłek ten przysługuje im łącznie.
2. Na wniosek Rady Rolników minister właściwy do spraw zabezpieczenia
społecznego może określić, w drodze rozporządzenia, korzystniejszy
sposób ustalania wysokości zasiłku, o którym mowa w ust. 1.";

12) w art. 15a:
a) po ust. 1 dodaje się ust. 1a w brzmieniu:
"1a. Osobie, która podlega ubezpieczeniu wypadkowemu, chorobowemu i
macierzyńskiemu z mocy ustawy, do okresu zasiłkowego, o którym mowa w
art. 14 ust. 1 i 2, zalicza się okresy pobierania zasiłku chorobowego z
innego ubezpieczenia społecznego.",
b) uchyla się ust. 2;

13)w art. 16 ust. 2 i 3 otrzymują brzmienie:
"2. Ubezpieczeniem emerytalno-rentowym na wniosek obejmuje się:
1) innego rolnika lub domownika, który podlega ubezpieczeniu wypadkowemu,
chorobowemu i macierzyńskiemu w pełnym zakresie, jeżeli złożono wniosek
o objęcie go ubezpieczeniem emerytalno-rentowym,
2) osobę, która podlegała ubezpieczeniu jako rolnik i zaprzestała
prowadzenia działalności rolniczej, nie nabywając prawa do emerytury lub
renty z ubezpieczenia, jeżeli podlegała ubezpieczeniu emerytalno-
rentowemu przez okres co najmniej 50 kwartałów,
3)osobę pobierającą rentę rolniczą z tytułu niezdolności do pracy jako
rentę okresową.
3.Przepisów ust. 1 oraz ust. 2 pkt 1 i 2 nie stosuje się do osoby, która
podlega innemu ubezpieczeniu społecznemu lub ma ustalone prawo do
emerytury lub renty, lub ma ustalone prawo do świadczeń z ubezpieczeń
społecznych.";

14)art. 17 otrzymuje brzmienie:
"Art. 17. 1. Składka kwartalna za każdego ubezpieczonego wynosi 30%
emerytury podstawowej.
2. Za ubezpieczonego, o którym mowa w art. 5a, składka wynosi
dwukrotność kwoty ustalonej w sposób określony w ust. 1.";

15)art. 18 otrzymuje brzmienie:
"Art. 18. Świadczeniami z ubezpieczenia emerytalno-rentowego są:
1) emerytura rolnicza lub renta rolnicza z tytułu niezdolności do
pracy,
2)renta rolnicza szkoleniowa,
3)renta rodzinna,
4)emerytura i renta z ubezpieczenia społecznego rolników
indywidualnych i członków ich rodzin,
5)dodatki do emerytur i rent, o których mowa w pkt 1-4,
6)zasiłek pogrzebowy.";

16) w art. 19:
a) ust. 2 pkt 2 otrzymuje brzmienie:
"2) podlegał ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu przez okres co najmniej
120 kwartałów,",
b) uchyla się ust. 4;

17) art. 20 otrzymuje brzmienie:
"Art. 20. 1.Do okresów ubezpieczenia wymaganych zgodnie z art. 19 ust.
1 pkt 2, ust. 2 pkt 2 i ust. 3 zalicza się okresy:
1) podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników indywidualnych i
członków ich rodzin w latach 1983-1990,
2) prowadzenia gospodarstwa rolnego lub pracy w gospodarstwie
rolnym, po ukończeniu 16 roku życia, przed dniem 1 stycznia 1983
r.,
3) od których zależy prawo do emerytury zgodnie z przepisami
emerytalnymi.
2. Okresów, o których mowa w ust. 1, nie zalicza się do okresów
ubezpieczenia, jeżeli zostały one zaliczone do okresów, od których
zależy prawo do emerytury lub renty na podstawie odrębnych
przepisów.";

18) art. 21 otrzymuje brzmienie:
"Art. 21. 1. Renta rolnicza z tytułu niezdolności do pracy przysługuje
ubezpieczonemu, który łącznie spełnia następujące warunki:
1)podlegał ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu przez wymagany
okres, o którym mowa w ust. 2,
2)jest trwale lub okresowo całkowicie niezdolny do pracy w
gospodarstwie rolnym,
3) całkowita niezdolność do pracy w gospodarstwie rolnym powstała w
okresie podlegania ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu lub w
okresach, o których mowa w art. 20 ust. 1 pkt 1 i 2, lub nie
później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.
2. Warunek podlegania ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu przez
wymagany okres uważa się za spełniony, jeżeli okres ubezpieczenia
emerytalno-rentowego ubezpieczonego wynosi co najmniej:
1) 4 kwartały - jeżeli całkowita niezdolność do pracy w
gospodarstwie rolnym powstała w wieku do 20 lat,
2)8 kwartałów - jeżeli całkowita niezdolność do pracy w
gospodarstwie rolnym powstała w wieku powyżej 20 lat do 22 lat,
3) 12 kwartałów - jeżeli całkowita niezdolność do pracy w
gospodarstwie rolnym powstała w wieku powyżej 22 lat do 25 lat,
4) 16 kwartałów - jeżeli całkowita niezdolność do pracy w
gospodarstwie rolnym powstała w wieku powyżej 25 lat do 30 lat,
5) 20 kwartałów - jeżeli całkowita niezdolność do pracy w
gospodarstwie rolnym powstała w wieku powyżej 30 lat.
3.Przy ustalaniu okresu podlegania ubezpieczeniu emerytalno-
rentowemu zgodnie z ust. 2 stosuje się odpowiednio art. 20.
4. Jeżeli całkowita niezdolność do pracy w gospodarstwie rolnym
powstała wskutek wypadku przy pracy rolniczej lub rolniczej choroby
zawodowej, warunek, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, uważa się za
spełniony, jeżeli ubezpieczony posiada jakikolwiek okres
ubezpieczenia emerytalno-rentowego, który obejmuje dzień wypadku lub
dzień zachorowania na rolniczą chorobę zawodową.
5. Za całkowicie niezdolnego do pracy w gospodarstwie rolnym uważa się
ubezpieczonego, który z powodu naruszenia sprawności organizmu
utracił zdolność do osobistego wykonywania pracy w gospodarstwie
rolnym.
6.Całkowitą niezdolność do pracy w gospodarstwie rolnym uznaje się
za trwałą, jeżeli ubezpieczony nie rokuje odzyskania zdolności do
osobistego wykonywania pracy w gospodarstwie rolnym.
7.Całkowitą niezdolność do pracy w gospodarstwie rolnym uznaje się
za okresową, jeżeli ubezpieczony rokuje odzyskanie zdolności do
osobistego wykonywania pracy w gospodarstwie rolnym.
8.Okres 20 kwartałów, o których mowa w ust. 2 pkt 5, powinien
przypadać w okresie ostatnich 10 lat przed złożeniem wniosku o
przyznanie renty rolniczej z tytułu niezdolności do pracy.";

19)po art. 21a dodaje się art. 21b w brzmieniu:
"Art. 21b. 1. Ubezpieczonemu spełniającemu warunki do uzyskania renty
rolniczej z tytułu niezdolności do pracy określone w art. 21, w
stosunku do którego orzeczono celowość przekwalifikowania
zawodowego ze względu na trwałą całkowitą niezdolność do pracy w
gospodarstwie rolnym, przysługuje przez okres 6 miesięcy renta
rolnicza szkoleniowa.
2. Osobę, której przyznano rentę rolniczą szkoleniową, Kasa kieruje do
powiatowego urzędu pracy w celu poddania przekwalifikowaniu
zawodowemu.
3.Okres 6 miesięcy, o którym mowa w ust. 1, ulega wydłużeniu na czas
niezbędny do przekwalifikowania zawodowego, nie dłużej niż do 36
miesięcy.
4. Przedłużenie prawa do renty rolniczej szkoleniowej następuje na
wniosek starosty.
5.Koszty przekwalifikowania zawodowego rencisty w okresie pobierania
renty rolniczej szkoleniowej są finansowane ze środków funduszu
prewencji i rehabilitacji.";

20) art. 22 otrzymuje brzmienie:
"Art. 22. 1. Rentę rolniczą z tytułu niezdolności do pracy przyznaje się
jako rentę stałą, jeżeli całkowita niezdolność ubezpieczonego do
pracy w gospodarstwie rolnym jest trwała i nie orzeczono celowości
przekwalifikowania zawodowego. W pozostałych przypadkach renta
rolnicza z tytułu niezdolności do pracy przysługuje jako renta
okresowa przez okres wskazany w decyzji Prezesa Kasy lub do czasu
objęcia rencisty innym ubezpieczeniem społecznym.
2.Prawo do renty rolniczej z tytułu niezdolności do pracy, które
ustało z powodu ustąpienia całkowitej niezdolności do pracy w
gospodarstwie rolnym, podlega przywróceniu, jeżeli w ciągu 18
miesięcy od dnia ustania prawa do renty ubezpieczony ponownie stał
się całkowicie niezdolny do pracy w gospodarstwie rolnym.
3. Osobom pobierającym renty rolnicze z tytułu niezdolności do pracy,
które osiągnęły wiek 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn
przyznaje się z urzędu emeryturę rolniczą w wysokości nie niższej od
dotychczas pobieranej renty z tytułu niezdolności do pracy, jeżeli
osoba ta spełnia warunki określone w art. 19 ust. 1 pkt 2 ustawy.";

21) uchyla się art. 23;

22) art. 24 otrzymuje brzmienie:
"Art. 24. Emerytura rolnicza, renta rolnicza z tytułu niezdolności do
pracy oraz renta rolnicza szkoleniowa składa się z części składkowej
i części uzupełniającej, ustalonych zgodnie z art. 25 i 26. Dla
każdej z tych części ustala się wskaźnik wymiaru.";

23) w art. 25:
a) w ust. 2 uchyla się pkt 3,
b) po ust. 2 dodaje się ust. 2a w brzmieniu:
"2a. Do liczby lat, o których mowa w ust. 1, dolicza się również liczbę
lat:
1) podlegania ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu określonych w
przepisach o systemie ubezpieczeń społecznych, podlegania
ubezpieczeniu społecznemu lub zaopatrzeniu emerytalnemu przed dniem
1 stycznia 1999 r. oraz podlegania zaopatrzeniu emerytalnemu
przepadającemu po tej dacie,
2) działalności kombatanckiej, działalności równorzędnej z tą
działalnością, a także okresy zaliczane do okresów tej działalności
oraz podlegania represjom wojennym i okresu powojennego, określone w
przepisach o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami
represji wojennych i okresu powojennego,
3) odbywania czynnej służby wojskowej w Wojsku Polskim lub okresy jej
równorzędne albo zastępczych form tej służby, przypadających przed
dniem 1 stycznia 1999 r.
- jeżeli z tego tytułu ubezpieczonemu nie przyznano emerytury lub renty
na podstawie odrębnych przepisów.",
c) ust. 4 otrzymuje brzmienie:
"4. Okresy, o których mowa w ust. 2a pkt 1, przelicza się w wymiarze
półtorakrotnym. Nie dotyczy to jednak okresów podlegania ubezpieczeniu
społecznemu z tytułu pobierania świadczeń dla bezrobotnych.",
d) ust. 6 otrzymuje brzmienie:
"6. Jeżeli uprawniony do renty rolniczej z tytułu niezdolności do pracy
podlegał ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu łącznie z okresami, o
których mowa w ust. 2 i 2a, krócej niż przez 20 kwartałów, przyjmuje
się, że okres opłacania składki wynosi 20 kwartałów.";

24) art. 27 otrzymuje brzmienie:
"Art. 27. 1.Do emerytury lub renty rolniczej z ubezpieczenia
przysługuje dodatek pielęgnacyjny na zasadach i w wysokości
określonej w przepisach emerytalnych.
2.Do emerytury lub renty rolniczej z ubezpieczenia przysługuje
również dodatek z tytułu pracy przymusowej po dniu 1 września 1939
r. w wysokości 2% emerytury podstawowej za każdy rok takiej pracy.
3.Dodatek, o którym mowa w ust. 2, dolicza się do części składkowej
emerytury lub renty rolniczej, uwzględniając jego wysokość przy
ustalaniu wskaźnika wymiaru części składkowej.
4.Do emerytury lub renty inwalidzkiej z ubezpieczenia społecznego
rolników indywidualnych i członków ich rodzin przysługuje
zwiększenie za okresy, o których mowa w art. 25 ust. 2a pkt 2 i 3, w
wysokości 1% emerytury podstawowej za każdy rok przypadający w tych
okresach, jeżeli z tego tytułu uprawnionemu nie przyznano emerytury
lub renty na podstawie odrębnych przepisów.
5.Zwiększenie, o którym mowa w ust. 4, dolicza się do emerytury lub
renty inwalidzkiej z ubezpieczenia społecznego rolników indywidual
nych i członków ich rodzin i ustala się ponownie wskaźnik wymiaru
tego świadczenia.";

25) w art. 28:
a) ust. 1 otrzymuje brzmienie:
"1. Wypłata emerytury lub renty rolniczej z ubezpieczenia ulega
częściowemu zawieszeniu na zasadach określonych w ust. 2-8, jeżeli
emeryt lub rencista prowadzi działalność rolniczą.",
b) w ust. 2 pkt 1 otrzymuje brzmienie:
"1) części uzupełniającej emerytury rolniczej lub renty rolniczej z tytułu
niezdolności do pracy,",
c) ust. 3 i 4 otrzymują brzmienie:
"3. Wypłata ulega zawieszeniu w całości, jeżeli emeryt lub rencista nie
zaprzestał prowadzenia działalności rolniczej, z zastrzeżeniem ust. 5-7,
9 i 10.
4. Uznaje się, że emeryt lub rencista zaprzestał prowadzenia działalności
rolniczej, jeżeli ani on, ani jego małżonek nie jest właścicielem
(współwłaścicielem) lub posiadaczem gospodarstwa rolnego w rozumieniu
przepisów o podatku rolnym i nie prowadzi działu specjalnego, nie
uwzględniając:
1) gruntów wydzierżawionych, na podstawie umowy pisemnej zawartej co
najmniej na 10 lat i zgłoszonej do ewidencji gruntów i budynków,
osobie niebędącej:
a) małżonkiem emeryta lub rencisty,
b) jego zstępnym lub pasierbem,
c) osobą pozostającą z emerytem lub rencistą we wspólnym
gospodarstwie domowym,
d) małżonkiem osoby, o której mowa w lit. b lub c,
2) gruntów trwale wyłączonych z produkcji rolniczej na podstawie
odrębnych przepisów, w tym zalesionych gruntów rolnych,
3) gruntów i działów specjalnych należących do małżonka, z którym
emeryt lub rencista zawarł związek małżeński po ustaleniu prawa do
emerytury lub renty rolniczej z ubezpieczenia,
4) własności (udziału we współwłasności) nieustalonej odpowiednimi
dokumentami urzędowymi, jeżeli grunty będące przedmiotem tej
własności (współwłasności) nie znajdują się w posiadaniu rolnika lub
jego małżonka.",
d)ust. 6 otrzymuje brzmienie:
"6. Wypłata ulega zawieszeniu w połowie, jeżeli:
1) emeryt lub rencista prowadzi działalność rolniczą z małżonkiem,
który nie ma ustalonego prawa do emerytury albo renty i nie spełnia
warunków do uzyskania emerytury rolniczej albo renty rolniczej z
tytułu niezdolności do pracy, jeżeli małżonek ten podlega
ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu z mocy ustawy,
2) rencista pobiera okresową rentę rolniczą z tytułu niezdolności do
pracy, nie dłużej jednak niż przez dwa lata.",
e) dodaje się ust. 10 w brzmieniu :
"10. W przypadku zaprzestania prowadzenia działalności rolniczej
polegającej na przekazaniu gospodarstwa rolnego w formie aktu
notarialnego osobie niepełnoletniej wypłata ulega zawieszeniu w
całości do czasu osiągnięcia przez tę osobę 18 lat.";

26) po art. 28 dodaje się art. 28a w brzmieniu:
"Art. 28a. 1. Wypłata renty rolniczej szkoleniowej ulega zawieszeniu w
części uzupełniającej w przypadku osiągania przez uprawnionego
przychodu z działalności podlegającej obowiązkowi ubezpieczenia
społecznego zgodnie z przepisami emerytalnymi, bez względu na
wysokość tego przychodu.
2. Prawo do renty rolniczej szkoleniowej ustaje:
1) od dnia podjęcia zatrudnienia, wykonywania prac interwencyjnych
lub robót publicznych lub od dnia, gdy uprawniony odmówił, bez
uzasadnionej przyczyny, przyjęcia propozycji zatrudnienia złożonej
przez powiatowy urząd pracy,
2)od dnia otrzymania przez Kasę zawiadomienia od starosty o braku
możliwości przekwalifikowania uprawnionego do innego zawodu lub o
braku możliwości przedstawienia propozycji odpowiedniego
zatrudnienia w terminie 6 miesięcy od dnia ukończenia szkolenia,
nie później niż w okresie 36 miesięcy pobierania tej renty,
3)od dnia otrzymania przez Kasę zawiadomienia od starosty o tym,
że uprawniony nie poddaje się przekwalifikowaniu zawodowemu.";

27) w art. 29 w ust. 1 pkt 1 i 2 otrzymują brzmienie:
"1) emeryta lub rencisty mającego ustalone prawo do emerytury albo renty
rolniczej z ubezpieczenia,
2) ubezpieczonego, który w chwili śmierci spełniał warunki do uzyskania
emerytury rolniczej lub renty rolniczej z tytułu niezdolności do pracy;
przyjmuje się, że był on całkowicie niezdolny do pracy w gospodarstwie
rolnym.";

28) w art. 30:
a) w ust. 2 pkt 2 otrzymuje brzmienie:
"2) 50% części składkowej emerytury rolniczej lub renty rolniczej z tytułu
niezdolności do pracy, która przysługiwała lub przysługiwałaby zmarłemu
w chwili śmierci.",
b)ust. 3 i 4 otrzymują brzmienie:
"3. Za każdą następną osobę uprawnioną wysokość renty rodzinnej, ustalonej
w sposób określony w ust. 2, zwiększa się o 5%.
4. Rentę rodzinną, wyliczoną na podstawie ust. 2 i 3, zwiększa się o 10%,
jeżeli śmierć nastąpiła wskutek wypadku przy pracy rolniczej lub
rolniczej choroby zawodowej.",
c) po ust. 4 dodaje się ust. 4a w brzmieniu:
"4a. Renta rodzinna nie może być wyższa od kwoty świadczenia, które
przysługiwałoby zmarłemu i nie może być niższa od emerytury
podstawowej.";

29) w art. 31:
a)ust. 1 otrzymuje brzmienie:
"1. Do renty rodzinnej przysługuje dodatek przewidziany w art. 27 ust. 1
oraz dodatek dla sieroty zupełnej.",
b)uchyla się ust. 3;

30) art. 32 otrzymuje brzmienie:
"Art. 32. Wypłata renty rodzinnej, przysługującej osobie pełnoletniej,
ulega zawieszeniu, jeżeli uprawniony prowadzi działalność rolniczą.
Przepisy art. 28 ust. 3, 4 i 6-10 oraz art. 34 stosuje się
odpowiednio.";

31) w art. 33 ust. 3 i 4 otrzymują brzmienie:
"3. W razie zbiegu prawa do renty rolniczej z ubezpieczenia, jeżeli całkowita
niezdolność do pracy powstała w wyniku wypadku przy pracy rolniczej lub
rolniczej choroby zawodowej, z prawem do emerytury z innego ubezpieczenia
społecznego uprawnionemu wypłaca się wyższe świadczenie w całości i połowę
drugiego świadczenia.
4. Odrębne przepisy określają prawo do pobierania świadczeń w razie zbiegu u
jednej osoby prawa do emerytury lub renty z ubezpieczenia z prawem do:
1) renty inwalidy wojennego i wojskowego, którego niezdolność do pracy
pozostaje w związku ze służbą wojskową,
2) renty z tytułu niezdolności do pracy spowodowanej pobytem w miejscach,
o których mowa w art. 3 i 4 ust. 1 ustawy z dnia 24 stycznia 1991 r. o
kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji
wojennych i okresu powojennego (Dz.U. z 2002 r. Nr 42, poz. 371, Nr 181,
poz. 1515 oraz z 2003 r. Nr 72, poz. 658),
3) renty z tytułu niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem przy pracy,
wypadkiem w drodze do pracy lub z pracy albo wskutek choroby zawodowej,
4) świadczenia o charakterze rentowym z instytucji zagranicznej.";

32) art. 34 otrzymuje brzmienie:
"Art. 34. 1. Prawo do emerytury lub renty rolniczej z ubezpieczenia ulega
zawieszeniu na zasadach określonych w przepisach emerytalnych. W
takim przypadku nie zawiesza się jednak wypłaty części składkowej
emerytury rolniczej lub renty rolniczej z tytułu niezdolności do
pracy albo nadwyżki emerytury lub renty inwalidzkiej z
ubezpieczenia społecznego rolników indywidualnych i członków ich
rodzin ponad 95% emerytury podstawowej.
2. Przy stosowaniu zawieszenia prawa do emerytury lub renty rolniczej
z ubezpieczenia, zgodnie z ust. 1, nie bierze się pod uwagę dochodów
z działalności rolniczej.";

33) w art. 35 w ust. 1:
a) pkt 3 otrzymuje brzmienie:
"3) członka rodziny osoby, o której mowa w pkt 1 lub 2, pozostającego na
jej utrzymaniu i spełniającego warunki do renty rodzinnej;",
b) dodaje się pkt 4 w brzmieniu:
"4) osoby, która w dniu śmierci nie miała ustalonego prawa do emerytury
lub renty z ubezpieczenia, lecz spełniała warunki do jej przyznania i
pobierania.";

34) w art. 36:
a) w ust. 1:
- pkt 1 otrzymuje brzmienie:
"1)podlegania ubezpieczeniu oraz ustania ubezpieczenia, a także
wysokości należności z tytułu składek na ubezpieczenie,",
- dodaje się pkt 2a w brzmieniu:
"2a) przedłużenia prawa do renty rolniczej szkoleniowej,",
- dodaje się pkt 10 w brzmieniu:
"10) o których mowa w art. 41a i 55.",
b) ust. 3 otrzymuje brzmienie:
"3. Od decyzji w sprawach, o których mowa w ust. 1 pkt 1-9, a także w
przypadku niewydania decyzji przysługuje odwołanie do sądu w terminach i
na zasadach określonych w przepisach Kodeksu postępowania cywilnego o
postępowaniu odrębnym w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych.",
c) dodaje się ust. 4 w brzmieniu:
"4. Wniesienie odwołania do sądu od decyzji ustalającej podleganie
ubezpieczeniu i obowiązek opłacania należności z tytułu składek na to
ubezpieczenie nie wstrzymuje wykonania tej decyzji.";

35) w art. 37:
a) ust. 3 otrzymuje brzmienie:
"3. Organy prowadzące ewidencję gruntów i budynków, organy podatkowe, organy
prowadzące księgi wieczyste, Zakład, Agencja Restrukturyzacji i
Modernizacji Rolnictwa oraz organy wykonawcze jednostek samorządu
terytorialnego są obowiązane udzielać nieodpłatnie Kasie informacji
niezbędnych do ustalenia okoliczności mających znaczenie w sprawach z
zakresu ubezpieczenia.",
b) dodaje się ust. 4 w brzmieniu:
"4. Kasa jest uprawniona do nieodpłatnego korzystania z danych
zgromadzonych w:
1) Powszechnym Elektronicznym Systemie Ewidencji Ludności,
2) zbiorach meldunkowych,
3) krajowym systemie ewidencji gospodarstw rolnych.";

36) w art. 39:
a) w ust. 2:
- pkt 3 otrzymuje brzmienie:
"3)określenie zasad obliczania składek oraz sposobu ich opłacania i
obowiązujących terminów płatności,",
- dodaje się pkt 5 w brzmieniu:
"5) określenie kwoty należności z tytułu składek wynikającej z objęcia
ubezpieczeniem i terminu zapłaty.",
b) uchyla się ust. 3,
c) ust. 4 otrzymuje brzmienie:
"4.W razie zmiany stanu faktycznego lub stanu prawnego, na podstawie
którego wydano decyzję o ustaleniu podlegania ubezpieczeniu, wydaje się
nową decyzję. Jeżeli jednak zmianie ulegnie wysokość kwartalnych
składek, rolnikowi obowiązanemu do ich opłacania doręcza się informację
w tej sprawie.";

37) w art. 39a:
a) ust. 1 otrzymuje brzmienie:
"1. Odbierający oświadczenie, o którym mowa w art. 5a, pracownik Kasy
poucza rolnika o skutkach prawnych tego oświadczenia i umieszcza
stosowną informację na wydanej decyzji.",
b) uchyla się ust. 4;

38) w art. 40 po ust. 1 dodaje się ust. 1a w brzmieniu:
"1a. Jeżeli decyzja, w której określono wysokość zobowiązań z tytułu
składek, nie została doręczona co najmniej na 14 dni przed ustawowym
terminem płatności, o którym mowa w ust. 1, obowiązuje termin płatności
wynoszący 14 dni od dnia doręczenia tej decyzji.";

39) po art. 40 dodaje się art. 40a w brzmieniu:
"Art. 40a. 1. Od składek nieopłaconych w terminie przez rolnika pobiera
się od rolnika odsetki za zwłokę, na zasadach i w wysokości
określonej w Dziale III Rozdziale 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997
r. - Ordynacja podatkowa (Dz.U. Nr 137, poz. 926 z późn. zm.)⁽³⁾.
2. Odsetek za zwłokę nie nalicza się, jeżeli ich wysokość nie
przekracza 6,60 zł.";

40) art. 41a otrzymuje brzmienie:
"Art. 41a. 1. Prezes Kasy lub upoważniony przez niego pracownik Kasy, w
przypadkach uzasadnionych ważnym interesem zainteresowanego, na
jego wniosek, uwzględniając możliwości płatnicze wnioskodawcy oraz
stan finansów funduszów emerytalno-rentowego i składkowego, może:
1)odroczyć termin płatności należności z tytułu składek na
ubezpieczenie, rozłożyć ich spłatę na raty lub umorzyć w całości
lub w części,
2)umorzyć należności Kasy z tytułu nienależnie pobranych świadczeń
w całości lub części.
2. Prezes Kasy lub upoważniony przez niego pracownik Kasy może także,
z urzędu, umorzyć część lub całość należności z tytułu składek, w
przypadku ich całkowitej nieściągalności, która zachodzi, gdy:
1)w wyniku postępowania egzekucyjnego lub na podstawie posiadanych
dokumentów stwierdzono, że dłużnik nie posiada źródeł dochodu i
majątku, z którego można dochodzić należności, oraz brak jest
możliwości przeniesienia odpowiedzialności,
2)dłużnik zmarł, nie pozostawiając majątku, z którego można by
dochodzić należności, i jednocześnie nie ma możliwości
przeniesienia odpowiedzialności,
3)kwota należności nie przekracza pięciokrotnej wartości
upomnienia w postępowaniu egzekucyjnym,
4) jest oczywiste, że w postępowaniu egzekucyjnym dotyczącym
należności nie uzyska się kwoty przewyższającej koszty postępowania
egzekucyjnego.
3. Umorzenie składek powoduje również umorzenie odsetek za zwłokę w
całości lub w takiej części, w jakiej zostały umorzone składki, oraz
powoduje umorzenie należnych Kasie kosztów upomnienia.
4. Od należności z tytułu składek, których spłatę rozłożono na raty,
nie nalicza się odsetek za zwłokę, począwszy od następnego dnia po
wpływie wniosku.
5.Jeżeli dłużnik nie opłaci w terminie odroczonej składki lub
ustalonych przez Kasę rat, kwota niezapłaconych składek staje się
wymagalna wraz z odsetkami za zwłokę liczonymi od dnia następującego
po dniu, w którym upływa termin płatności wynikający z art. 40.
6.W razie dokonywania wpłat na poczet rat, na jakie została
rozłożona należność z tytułu składek, wpłatę zalicza się na poczet
składek o najwcześniejszym terminie płatności i należnych od nich
odsetek za zwłokę.";

41) po art. 41a dodaje się art. 41b w brzmieniu:
"Art. 41b. 1. Należności z tytułu składek ulegają przedawnieniu po
upływie 10 lat, licząc od dnia, w którym stały się wymagalne, z
zastrzeżeniem ust. 2-7.
2. Nie ulegają przedawnieniu należności z tytułu składek zabezpieczone
hipoteką, jednakże po upływie terminu przedawnienia należności te
mogą być egzekwowane tylko z przedmiotu hipoteki do wysokości
zaległych składek i odsetek za zwłokę liczonych do dnia
przedawnienia.
3. Bieg terminu przedawnienia nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega
zawieszeniu od dnia podjęcia decyzji o rozłożeniu należności na raty
lub odroczeniu terminu płatności, do dnia terminu płatności
odroczonej należności z tytułu składek lub ostatniej raty, z
zastrzeżeniem ust. 4.
4. Jeżeli w ustalonym terminie dłużnik nie zapłacił którejkolwiek z
rat, na jakie została rozłożona należność, bieg terminu
przedawnienia nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu od
dnia podjęcia decyzji o rozłożeniu należności na raty, do dnia
podjęcia decyzji o wygaśnięciu decyzji o rozłożeniu na raty
należności z tytułu składek.
5. Bieg terminu przedawnienia zostaje zawieszony od dnia podjęcia
pierwszej czynności zmierzającej do wyegzekwowania należności z
tytułu składek, o której dłużnik został zawiadomiony, do dnia
zakończenia postępowania egzekucyjnego.
6. Bieg terminu przedawnienia przerywa ogłoszenie upadłości. Po
przerwaniu bieg terminu przedawnienia rozpoczyna się na nowo od dnia
następującego po dniu uprawomocnienia się postanowienia o ukończeniu
postępowania upadłościowego lub jego umorzeniu.
7. Przedawnienie należności z tytułu składek wynikających z decyzji o
odpowiedzialności osoby trzeciej lub następcy prawnego następuje po
upływie 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym decyzja
została wydana.
8. Bieg terminu przedawnienia zawiesza się, jeżeli wydanie decyzji
jest uzależnione od rozstrzygnięcia zagadnienia wstępnego przez inny
organ lub sąd. Zawieszenie biegu terminu przedawnienia trwa do dnia,
w którym decyzja innego organu stała się ostateczna lub orzeczenie
sądu uprawomocniło się, nie dłużej jednak niż 2 lata.
9. Bieg przedawnienia terminu, o którym mowa w ust. 1, ulega
zawieszeniu od dnia śmierci spadkodawcy do dnia uprawomocnienia się
postanowienia sądu o stwierdzeniu nabycia spadku, nie dłużej jednak
niż do dnia, w którym upłynęły 2 lata od śmierci spadkodawcy.
10. Nadpłacone lub nienależnie opłacone składki podlegają z urzędu
zaliczeniu na poczet zaległych lub bieżących składek, a w razie ich
braku - na poczet przyszłych składek, chyba że płatnik złoży wniosek
o zwrot składek.
11. Nadpłacone lub nienależnie opłacone składki nie podlegają
zwrotowi, jeżeli od dnia ich opłacenia upłynęło 5 lat.
12. Kasa zawiadamia płatnika o kwocie nadpłaconych lub nienależnie
opłaconych składek podlegających zwrotowi, jeżeli są one wyższe od
kwoty, o której mowa w ust. 15.
13. Płatnik może, w terminie 7 dni od dnia otrzymania zawiadomienia, o
którym mowa w ust. 12, złożyć wniosek o zwrot nadpłaconych lub
nienależnie opłaconych składek.
14. W przypadku braku przyszłych należności z tytułu składek,
nadpłacone lub nienależnie opłacone składki podlegają zwrotowi z
urzędu.
15. Nie podlegają zwrotowi nadpłacone lub nienależnie opłacone składki
nieprzekraczające równowartości sumy kosztów powiadomienia płatnika
o nadpłacie listem poleconym oraz kosztów jej zwrotu.";

42) art. 45 otrzymuje brzmienie:
"Art. 45. 1. O zaistnieniu wypadku przy pracy rolniczej poszkodowany,
rolnik, domownik lub inna osoba są zobowiązane zawiadomić Kasę bez
zbędnej zwłoki, jednak nie później niż w terminie 6 miesięcy od
dnia jego zaistnienia.
2.Jeżeli zachodzi przypuszczenie, że poszkodowany w chwili wypadku
był w stanie nietrzeźwym lub pod wpływem środków odurzających,
substancji psychotropowych lub innych środków o podobnym działaniu,
lekarz udzielający pierwszej pomocy kieruje poszkodowanego na
badania niezbędne do ustalenia ich zawartości w organizmie.
Poszkodowany jest obowiązany poddać się temu badaniu. Odmowa
poddania się badaniu lub inne zachowanie uniemożliwiające jego
przeprowadzenie powoduje pozbawienie prawa do świadczenia z tytułu
wypadku przy pracy rolniczej, chyba że poszkodowany udowodni, że
miały miejsce przyczyny, które uniemożliwiły poddanie się temu
badaniu. Koszty tego badania pokrywa Kasa.
3.Niedopełnienie przez poszkodowanego lub rolnika obowiązku, o
którym mowa ust. 1, ocenia się przy ustalaniu okoliczności i
przyczyn wypadku oraz prawa do jednorazowego odszkodowania.
4.Kasa ustala okoliczności i przyczyny wypadku przy pracy rolniczej.
Osoba upoważniona przez Prezesa Kasy ma prawo dokonać oględzin
miejsca i przedmiotów związanych z wypadkiem oraz przeprowadzić
dowody z zeznań poszkodowanego i świadków.
5.Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w
drodze rozporządzenia, sposób i tryb zgłaszania wypadku przy pracy
rolniczej oraz ustalania jego okoliczności i przyczyn uwzględniając:
1)sposób dokumentowania wypadku przy pracy rolniczej,
2) zgłaszanie roszczenia o jednorazowe odszkodowanie z tytułu
wypadku przy pracy rolniczej,
3) prowadzenie postępowania dowodowego w celu ustalenia okoliczności
i przyczyn wypadku przy pracy rolniczej,
4) informacje, które powinny się znaleźć w protokole powypadkowym
- biorąc pod uwagę konieczność zapewnienia jednolitości procedur
przy ustalaniu okoliczności i przyczyn tych wypadków.";

43) art. 46 otrzymuje brzmienie:
"Art. 46. 1.Orzeczenia dotyczące:
1)trwałej i okresowej całkowitej niezdolności do pracy w
gospodarstwie rolnym,
2)stałego i długotrwałego uszczerbku na zdrowiu,
3)niezdolności do samodzielnej egzystencji,
4) czasowej niezdolności do pracy trwającej dłużej niż 180 dni,
5) celowości przekwalifikowania zawodowego z powodu trwałej
całkowitej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym,
6) wskazań do rehabilitacji leczniczej,
7) innych okoliczności warunkujących przyznanie świadczeń z
ubezpieczenia społecznego rolników
- w związku z prowadzonym postępowaniem o ustalenie prawa do
świadczeń wydają w pierwszej instancji lekarze rzeczoznawcy Kasy,
a w drugiej instancji - komisje lekarskie Kasy.
2.Prawomocne orzeczenie lekarza rzeczoznawcy Kasy lub orzeczenie
komisji lekarskiej Kasy stanowi podstawę do wydania decyzji w
sprawie świadczeń przewidzianych w ustawie, do których prawo
uzależnione jest od stwierdzenia:
1) stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu lub śmierci
wskutek wypadku przy pracy rolniczej lub rolniczej choroby
zawodowej, lub
2)trwałej lub okresowej całkowitej niezdolności do pracy w
gospodarstwie rolnym, lub
3)niezdolności do samodzielnej egzystencji.
3. Prezes Kasy sprawuje nadzór nad orzekaniem lekarzy rzeczoznawców
Kasy i komisji lekarskich Kasy.
4. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego, określi, w
drodze rozporządzenia:
1) szczegółowe warunki orzekania o całkowitej niezdolności do pracy
w gospodarstwie rolnym oraz orzekania o celowości
przekwalifikowania zawodowego,
2) tryb postępowania orzeczniczego,
3) tryb i termin wnoszenia odwołań od orzeczeń lekarzy rzeczoznawców
Kasy,
4) formy nadzoru nad orzekaniem lekarzy rzeczoznawców Kasy i komisji
lekarskich Kasy,
5) dodatkowe kwalifikacje zawodowe wymagane od lekarzy realizujących
zadania z zakresu orzecznictwa lekarskiego
- mając na uwadze konieczność zapewnienia w Kasie jednolitości
stosowania procedur dotyczących realizacji zadań z zakresu
orzecznictwa lekarskiego.
5.Stwierdzenia rolniczej choroby zawodowej dokonuje właściwy
państwowy powiatowy inspektor sanitarny w trybie określonym w
przepisach wydanych na podstawie Kodeksu pracy.";

44) art. 51 otrzymuje brzmienie:
"Art. 51. Egzekucję należności z tytułu nieopłaconych w terminie składek
na ubezpieczenie społeczne rolników prowadzi się w trybie
przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.";

45) art. 52 otrzymuje brzmienie:
"Art. 52. 1.W sprawach nieuregulowanych w ustawie stosuje się
odpowiednio przepisy ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, a
ponadto:
1) do składek na ubezpieczenie stosuje się odpowiednio art. 12, art.
26, art. 29 § 1 i 2, art. 51 § 1, art. 55, art. 59 § 1 pkt 1, 3, 4,
8 i 9, art. 60 § 1, art. 62 § 1 i 5, art. 72 § 1 pkt 1 i 4, art. 73
§ 1 pkt 1 i 5, art. 75 § 2 pkt 1 lit. c, art. 77 § 1 pkt 2, art.
77b § 2 i 4, art. 78 § 1, § 3 pkt 3 lit. a i § 4, art. 79 § 2 pkt
3, art. 91, art. 97 § 1, art. 97a, art. 98 § 1 i § 2 pkt 1, 2 i 7,
art. 100 § 1, art. 101 § 1, art. 105, art. 106 § 1 i 2, art. 107 §
1, § 1a i § 2 pkt 2 i 4, art. 108 § 1 i 4, art. 110 § 1, § 2 pkt 2
i § 3, art. 111 § 1-4 i § 5 pkt 1, art. 112 § 1 pkt 1 i 2, § 3, § 4
pkt 2 i § 5-7, art. 118 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. -
Ordynacja podatkowa,
2)do przyznawania świadczeń z ubezpieczenia i do ich wypłaty
stosuje się odpowiednio przepisy regulujące przyznawanie i wypłatę
odpowiednich świadczeń przysługujących pracownikom i członkom ich
rodzin.
2.Zasady zwrotu nienależnie pobranych świadczeń oraz ustalania
odsetek za opóźnienia w wypłacie świadczeń określają przepisy
emerytalne oraz przepisy ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych
oraz ustawy o świadczeniach pieniężnych w razie choroby i
macierzyństwa.";

46) po art. 52 dodaje się art. 52a w brzmieniu:
"Art. 52a.Do składek na ubezpieczenie zdrowotne w zakresie ich poboru,
wymierzania odsetek za zwłokę, egzekucji, dokonywania
zabezpieczeń na wszystkich nieruchomościach dłużnika oraz
stosowania ulg i umorzeń stosuje się odpowiednio przepisy
dotyczące składek na ubezpieczenie społeczne rolników.";

47) uchyla się art. 53;

48) w art. 55:
a) ust. 1 otrzymuje brzmienie:
"1. Prezes Kasy może przyznać emeryturę, rentę rolniczą z tytułu
niezdolności do pracy lub rentę rodzinną rolnikowi lub domownikowi lub
członkom rodziny zmarłego rolnika lub domownika, pomimo niespełnienia,
wskutek szczególnych okoliczności, warunków określonych w ustawie,
jeżeli zainteresowana osoba nie ma niezbędnych środków utrzymania i nie
może ich uzyskać ze względu na wiek lub stan zdrowia.",
b)dodaje się ust. 2a w brzmieniu:
"2a. Prezes Kasy może emerytowi lub renciście, któremu na skutek
niezaprzestania prowadzenia działalności rolniczej wypłata części
uzupełniającej świadczenia została zawieszona w całości, przyznać prawo
do wypłaty 50% tej części na czas określony, jeżeli istnieją szczególne
przeszkody w zaprzestaniu prowadzenia działalności rolniczej.";

49) art. 56 otrzymuje brzmienie:
"Art. 56.Jeżeli przyczyną wypadku przy pracy rolniczej albo rolniczej
choroby zawodowej była wadliwość środka stosowanego przy pracy
lub nieprawidłowość świadczonej usługi, za którą odpowiedzialność
cywilną ponosi osoba niebędąca poszkodowanym lub rolnikiem, na
którego rachunek poszkodowany pracował, Prezes Kasy może
dochodzić od tej osoby zwrotu wydatków ponoszonych na świadczenia
z ubezpieczenia z tytułu wypadku przy pracy albo choroby
zawodowej.";

50) uchyla się art. 57;

51) w art. 59 ust. 1 otrzymuje brzmienie:
"1. Prezesa Kasy powołuje i odwołuje Prezes Rady Ministrów na wniosek
ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego, złożony po
zasięgnięciu opinii Rady Rolników.";

52)w art. 60 ust. 3 otrzymuje brzmienie:
"3. Do pracowników Kasy stosuje się przepisy o pracownikach urzędów
państwowych, z wyjątkiem przepisów dotyczących praw i obowiązków
urzędników państwowych mianowanych.";

53) art. 61 otrzymuje brzmienie:
"Art. 61. 1. W ramach Kasy wyodrębnia się:
1)centralę,
2)oddziały regionalne,
3)placówki terenowe,
4)inne jednostki organizacyjne.
2. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego, w drodze
zarządzenia, po zasięgnięciu opinii Rady Rolników, nadaje Kasie
statut określając, w nim wewnętrzną organizację Kasy.";

54) w art. 62 w ust. 1 dodaje się pkt 4 w brzmieniu:
"4) informowania ubezpieczonych i świadczeniobiorców o prawach i obowiązkach
wynikających z ustawy oraz propagowania działalności Kasy.";

55) w art. 63 ust. 2 otrzymuje brzmienie:
"2. Prezes Kasy w porozumieniu z Radą Rolników, ministrem właściwym do spraw
zabezpieczenia społecznego, ministrem właściwym do spraw rozwoju wsi oraz
ministrem właściwym do spraw zdrowia określa zasady ochrony zdrowia i
życia w gospodarstwie rolnym. Zasady te są zaleceniami dotyczącymi
wyposażenia gospodarstwa, zabezpieczenia osób pracujących oraz sposobu
wykonywania czynności związanych z działalnością rolniczą, ustanowionymi w
celu zapobiegania wypadkom przy pracy rolniczej i rolniczym chorobom
zawodowym.";

56) w art. 64:
a) ust. 1 otrzymuje brzmienie:
"1. Kasa podejmuje działania na rzecz pomocy ubezpieczonym i osobom
uprawnionym do świadczeń z ubezpieczenia, wykazującym całkowitą
niezdolność do pracy w gospodarstwie rolnym, ale rokującym jej
odzyskanie w wyniku leczenia i rehabilitacji, albo zagrożonym całkowitą
niezdolnością do pracy w gospodarstwie rolnym, obejmujące w
szczególności:
1) kierowanie na rehabilitację leczniczą do zakładów
rehabilitacyjnych,
2) prowadzenie zakładów rehabilitacji leczniczej,
3) wspieranie rozwoju rehabilitacji ambulatoryjnej na obszarach
wiejskich,
4) prowadzenie, we własnym zakresie, badań i analiz przyczyn
niezdolności do pracy,
5)odpłatne zlecanie badań naukowych i ekspertyz dotyczących przyczyn
niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym oraz metod jej
przeciwdziałania,
6) promocję zdrowia,
7) działania dotyczące profilaktyki zdrowotnej w środowisku
wiejskim.",
b)dodaje się ust. 3 w brzmieniu:
"3. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w
drodze rozporządzenia, warunki i tryb kierowania na rehabilitację
leczniczą oraz udzielania zamówień na świadczenia i usługi
rehabilitacyjne, w tym :
1) wskazania do rehabilitacji oraz ocenę jej potrzeby,
2) trwałość i okresowość całkowitej niezdolności do pracy oraz
przyczynę jej powstania,
3) wiek ubiegającego się o rehabilitację,
4) warunki i tryb kwalifikacji wniosku o rehabilitację,
5) sposób zwrotu kosztów przejazdu,
6) warunki i tryb przeprowadzania konkursu oraz zawierania umów o
świadczenia i usługi rehabilitacyjne z podmiotami, niebędącymi
jednostkami organizacyjnymi Kasy
- mając na uwadze potrzebę rehabilitacji leczniczej osób kierowanych i
stan finansów funduszu prewencji i rehabilitacji.";

57) art. 67 otrzymuje brzmienie:
"Art. 67. 1. Radę Rolników w liczbie 25 członków powołuje minister
właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego spośród kandydatów
zgłoszonych przez społeczno-zawodowe organizacje rolników i
związki zawodowe rolników indywidualnych o ogólnokrajowym zasięgu,
po przeprowadzeniu konsultacji ze zgłaszającymi organizacjami. W
chwili rozpoczęcia kadencji co najmniej 15 członków powinno
podlegać ubezpieczeniu w pełnym zakresie, a co najmniej 5 członków
powinno pobierać emeryturę lub rentę z ubezpieczenia.7091637